Νέα λέξη: «ινσταγκραμοποίηση». Αρνητική. Οπως η παλιά λέξη «ιδρυματοποίηση». Δεν μιλάμε απλώς για υπερβολική χρήση, πολλές ώρες ή κόλλημα… Ο λόγος γίνεται πλέον για άτομα και κυρίως παιδιά και εφήβους που ζουν σημαντικό μέρος της ζωής τους στο Instagram.
Η «ινσταγκραμοποίηση» της κοινωνίας μας μειώνει την προσοχή, τη μνήμη και καταστρέφει τις απαραίτητες για την ανθρώπινη φύση κοινωνικές σχέσεις της πραγματικής ζωής, αναφέρουν επιστήμονες σε μία έκθεση-κόλαφο για το μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Σε μεγάλη έρευνα που έγινε από αρκετά πανεπιστήμια (Οξφόρδης, King’s College Λονδίνου, Μάντσεστερ, Χάρβαρντ, Western Sydney) αποδείχθηκε ότι ο χρόνος που σπαταλάμε στο Διαδίκτυο θα μπορούσε να προκαλέσει «βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες» αλλοιώσεις του εγκέφαλου.
Συγκεκριμένα, ιδιαίτερα αρνητική έως και καταστροφική είναι η επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά και στους εφήβους, δηλαδή στις ηλικίες κατά τις οποίες διαμορφώνεται ο εγκέφαλος και δημιουργούνται οι δομές του.
Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα, που δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση World Psychiatry, οι ειδικοί αξιοποίησαν ψυχιατρικές, ψυχολογικές και νευρολογικές απεικονίσεις (μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλων), αναζητώντας τις αλλαγές στις δομές του εγκεφάλου που προκαλεί το Διαδίκτυο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως αποδείχθηκε, προκαλούν απόσπαση προσοχής και έκπτωση των γνωσιακών λειτουργιών, αφού οι πληροφορίες που παρέχουν δεν χρειάζεται να απομνημονεύονται από τον εγκέφαλο. Η διαδικασία της μνήμης ή απομνημόνευσης έχει μεγάλη σημασία για τις δομές του εγκεφάλου και την εξέλιξή τους.
Μάλιστα, όπως φάνηκε στη συγκεκριμένη μελέτη, τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν συχνά το Διαδίκτυο είχαν μειωμένη νοημοσύνη, ενώ σε επίπεδο δομών του εγκεφάλου η φαιά ουσία δεν σχηματιζόταν με φυσιολογικό ρυθμό αλλά με μειωμένο.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι ειδικοί, ενώ η κοινωνική αποδοχή και η απόρριψη στην πραγματική ζωή είναι συχνά διφορούμενες και ανοιχτές σε ερμηνεία διαδικασίες, τα κοινωνικά μέσα προσδιορίζουν την κοινωνική επιτυχία ή αποτυχία με μετρήσεις του αριθμού των φίλων, των ακολούθων, των likes κ.λπ. Αυτή η κοινωνική ανατροφοδότηση του Διαδικτύου είναι εθιστική και θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις, όπως είναι η μείωση της αυτοεκτίμησης.
Οφέλη για τους ηλικιωμένους
Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με άτομα μεγάλης ηλικίας, τα οποία τελικά ωφελούνται γνωσιακά από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, ειδικά όσοι ζουν σε κατάσταση απομόνωσης ή μοναξιάς.
«Η χρήση των υπηρεσιών του Διαδικτύου είναι δίκοπο μαχαίρι. Δεν έχει μελετηθεί, αλλάζει, γιγαντώνεται. Τα όρια είναι αυτά που θα παρέχουν ασφάλεια σε μικρούς και μεγάλους και οι συμπεριφορές για έγκαιρη παρέμβαση στις περιπτώσεις που συνειδητοποιήσουμε ότι κάποιος τα ξεπερνάει. Ειδικά όταν πρόκειται για παιδί» αναφέρει στους Times ο Τζόζεφ Φριρθ, από το Πανεπιστήμιο Western Sydney.