Η συμπαρουσιάστρια του εφετινού διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision βρίσκεται σε διπλωματική αποστολή. Μιλάει στη δημοσιογράφο Μπλάνκα Σκόφιλντ των λονδρέζικων Times, για τη δημιουργία μουσικής σε καιρό πολέμου. Ενα βροχερό βράδυ Τετάρτης σε έναν sold-out χώρο στο νότιο Λονδίνο στολισμένο με ουκρανικές σημαίες, οι φωνές του πλήθους ενώνονται με τον ξεσηκωτικό ρυθμό του τραγουδιού «Zhuravli», που τραγουδά το μουσικό συγκρότημα που βρίσκεται στη σκηνή. Εχοντας ταξιδέψει σε όλη τη χώρα, είναι εδώ, για την πρώτη τους συναυλία στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ουκρανικό, ροκ συγκρότημα «Hardkiss». Η τραγουδίστρια του συγκροτήματος είναι η 32χρονη Ουκρανή Γιούλια Σάνινα (το πραγματικό της όνομα είναι Γιούλια Ολεσκάντριβνα Χολοβάν), η οποία τον Μάιο θα είναι συμπαρουσιάστρια στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, που θα γίνει στο Λίβερπουλ. «Είναι τεράστια ευθύνη για μένα», λέει στους Times, με ειλικρίνεια.
Είναι μια ιδιαίτερη χρονιά για τη Eurovision φέτος, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο για λογαριασμό της Ουκρανίας, που ήταν και η περσινή νικήτρια, με το έθνικ τραγούδι «Stefania» των Kalush Orchestra. Η Σάνινα νιώθει ιδιαίτερη πίεση, ως η ουκρανικής καταγωγής οικοδέσποινα της βραδιάς στη σκηνή:
«Ξέρω ότι όλοι οι Ουκρανοί θα με παρακολουθήσουν εκείνο το βράδυ», λέει με ανυπομονησία. Αυτό το αίσθημα ευθύνης, αυτό είναι που βιώνει από εκείνη την ημέρα του Φεβρουαρίου του 2022, που ο Βλαντίμιρ Πούτιν ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τώρα, παράλληλα με τη μουσική που παράγουν μαζί με τους «Hardkiss», μέρος του ρόλου της ως καλλιτέχνη είναι να ευαισθητοποιήσει για τον πόλεμο τόσο στο σπίτι τους, το Κίεβο, όσο και κατά την περιοδεία του γκρουπ στο εξωτερικό.
«Είναι τεράστια ευθύνη, σήμερα, να είσαι Ουκρανός μουσικός, να διαδίδεις πληροφορίες, να μιλάς και να ζητάς από τον κόσμο βοήθεια», λέει η 32χρονη τραγουδίστρια. «Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για αυτό. Ημασταν απλώς μουσικοί που γράφαμε και τραγουδούσαμε τα τραγούδια μας και προσπαθούσαμε να κάνουμε σπουδαία την ουκρανική κουλτούρα. Τώρα έχουμε γίνει κάτι περισσότερο – έχουμε κάποιο είδος διπλωματικής αποστολής», δηλώνει η μουσικός.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το να είσαι οικοδέσποινα της Eurovision δεν είναι επίσης μια συναρπαστική δουλειά. Οπως λέει η Σάνινα: «Είναι μεγάλη τιμή για μένα. Είναι χαρά!» Και, με την αγάπη της για τη μουσική και τη ζωντανή της προσωπικότητα, είναι σίγουρα κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του ρόλου της οικοδέσποινας, από την πλευρά της Ουκρανίας. Φοράει κολλάν και ένα μακρύ μαύρο πουλόβερ από την ουκρανική εταιρεία ρούχων Coosh, το οποίο είναι καλυμμένο με λέξεις όπως «Οδησσός», «Κίεβο», «Λβιβ», «Χάρκοβο», ουκρανικές πόλεις που είναι εμπόλεμες ζώνες. Πέραν του μηνύματος που θέλει να προβάλλει, η προώθηση της ουκρανικής μόδας είναι σημαντική για εκείνη και σκοπεύει να το κάνει και στη σκηνή Eurovision, λέει στη δημοσιογράφο των Times.
Μεγαλωσε στο Κίεβο και έβλεπε κάθε χρόνο με μανία τον μουσικό διαγωνισμό της Eurovision στο σπίτι της, μαζί με τους γονείς της και τους φίλους τους. «Θυμάμαι, φυσικά, τη χρονιά που κέρδισε η Ρουσλάνα, το 2004, για τη χώρα μου, την Ουκρανία, με το “Wild Dances”. Είχαμε το ραδιόφωνο του σχολείου μας και ακούγαμε όλα τα τραγούδια της Eurovision και της Ρουσλάνα. Ηταν τεράστιο, κάτι φοβερό για εμάς να πάρουμε τη νίκη. Να φανταστείτε κάναμε παρέλαση και μεγάλη γιορτή στο σχολείο, για να πανηγυρίσουμε από τη χαρά μας!»
Ως μοναδικό παιδί μιας οικογένειας, η Γιούλια εμφανίστηκε για πρώτη φορά, μπροστα σε κοινό σε ηλικία τριών ετών με το τζαζ συγκρότημα των γονιών της. Ακολούθησαν καποια χρόνια που συμμετείχε, σε παιδικούς διαγωνισμούς τζαζ και φεστιβάλ. «Ηταν αναπόφευκτο, φαίνεται να γινόμουν μουσικός. Ηταν σαν να είχα γεννηθεί με ένα ολόκληρο κομμάτι του εαυτού μου, αφιερωμένο στη μουσική», λέει. Η καθοριστική στιγμή ήρθε όταν γνώρισε τον σύζυγό της, Βαλέρι Μπέμπκο. Ηταν παραγωγός του MTV Ukraine και εκείνη του είχε πάρει μία συνέντευξη ως φοιτήτρια δημοσιογραφίας. Παντρεύτηκαν το 2011 και απέκτησαν έναν γιο, τον Ντανύλο, το 2015. «Μέχρι να τον γνωρίσω, καθόμουν στο πιάνο και έγραφα πολύ μελαγχολικά, σχεδόν δραματικά τραγούδια», θυμάται η Γιούλια. «Ο Βαλ πίστεψε σε μένα και με έκανε να πιστέψω κι εγώ στον εαυτό μου».
Ως λάτρης της ροκ, ο Μπέμπκο τη μύησε στο αγαπημένο του είδος και άρχισαν να φτιάχνουν μουσική μαζί, σχηματίζοντας τους Hardkiss το 2011. Το ύφος της μουσικής τους εμπεριέχει διάφορα στυλ, από το Pink-esque Make-Up μέχρι τη μπαλάντα «Zhuravli», ενώ το πιο δημοφιλές τραγούδι τους, το «Kobra», έχει στοιχεία των Muse, αλλά και της Miley Cyrus. Το συγκρότημα γνώρισε γρήγορα επιτυχία ανοίγοντας σύντομα μεγάλες συναυλίες, όπως αυτή των Hurt, το 2011. Το 2013 κέρδισαν δύο ουκρανικά βραβεία MTV, ενώ έκαναν επίσης και την καμπάνια της Pepsi, για την Ουκρανία. Ο κόσμος άρχισε να τους αναγνωρίζει, να τους πλησιάζει στο δρόμο.
Τώρα, πλέον έχουν ορδές από φανατικούς θαυμαστές, μερικοί από τους οποίους σχημάτισαν τεράστιες ουρές ακόμα και έξω από το Clapham Grand το βράδυ της συναυλίας τους, στις 15 Μαρτίου, στο Λονδίνο. Ενας από τους φανατικούς θαυμαστές τους, ο Λι από το Λίβερπουλ, πήγε να τους δει επτά φορές στην Πολωνία το 2022, λέει στη δημοσιογράφο των Times. Ο Αντι από το Μπέρμιγχαμ έχει ένα τατουάζ Hardkiss στο σώμα του. «Είναι τα χείλη Hardkiss», λέει στην βρετανική εφημερίδα. «Θα κάνω ακόμα περισσότερα τατουάζ αφιερωμένα σε εκείνους σύντομα! Ηδη, σχεδιάζω να γράψω το όνομα της Γιούλια και του Βαλ, εδώ στο πλευρο μου», λέει ο Αντι στην νεαρή δημοσιογράφο. «Αλήθεια τώρα; Πρέπει να το δούμε αυτό», της ειπε αργότερα το νεαρό ζευγάρι, όταν η δημοσιογράφος τους αποκάλυψε τα σχέδια του φανατικού αυτού θαυμαστή τους.
Το 2016, οι Hardkiss πέρασαν από οντισιόν για τη Eurovision, αλλά έχασαν για πολύ λίγο από την τραγουδίστρια Τζαμάλα, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό, με το τραγούδι «1944», το οποίο αναφερόταν στην απέλαση των Τατάρων της Κριμαίας και κυρίως στην ιστορία της γιαγιάς της που έχασε την κόρη της στη διαδρομή τους, προς την κεντρική Ασία. Εφέτος, μαζί με τη Τζαμάλα, τον τραγουδιστή του ουκρανικού μουσικού συγκροτήματος Antitila, Ταράς Τοπόλια (ο οποίος κυκλοφόρησε και ένα σινγκλ με τον Eντ Σίραν, τον περασμένο Μάιο), η Γιούλια επιλέχθηκε για να είναι κριτής στο Vidbir, που είναι οι τηλεοπτικές οντισιόν της Ουκρανίας για τη Eurovision. Για να αποφευχθούν απρόοπτα από τυχόν πυραυλικές επιθέσεις, οι τηλεοπτικές οντισιόν μεταδόθηκαν υπογείως, από τον κεντρικό σταθμό του μετρό στην πλατεία Μαϊντάν, στο Κίεβο. «Η ομάδα μετέτρεψε τον κρύο σταθμό του μετρό της Ουκρανίας σε μια όμορφη σκηνή… ήταν απίστευτο», λέει η Σάνινα.
Από τότε που η Ουκρανία άρχισε να συμμετέχει στον μουσικό διαγωνισμό της Eurovision, το 2003, έχει κατακτήσει τη νίκη τρεις φορές. «Σκέφτηκα γιατί είναι τόσο μεγάλη αυτή η νίκη για την Ουκρανία», λέει η Σάνινα. «Επειτα, κατάλαβα ότι η Eurovision είναι μια τεράστια διεθνής πλατφόρμα και οι Ουκρανοί πάλευαν πάντα για να τραβήξουν την προσοχή, να δείξουν τη γλώσσα μας, να δείξουν ότι είμαστε μια ξεχωριστή χώρα. Να δείξουμε ότι υπάρχουμε, για να γνωρίζουν όλοι τη μουσική και τον πολιτισμό μας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να επιλέξετε τον σωστό ερμηνευτή, το σωστό τραγούδι. Ολοι στην Ουκρανία συμμετέχουν πολύ στη διαδικασία», λέει η 32χρονη τραγουδίστρια και εφετινή συμπαρουσιάστρια του μουσικού διαγωνισμού.
Εφέτος, οι Tvorchi, ένα ουκρανικό μουσικό συγκρότημα ηλεκτρονικής μουσικής από το Τερνοπόλ που δημιουργήθηκε το 2018, διεκδικεί και πάλι την πρωτιά στη Eurovision, με το τραγούδι τους «Heart of Steel». Το συγκρότημα φορά κοστούμια από μαύρο και χρυσό και τραγουδούν σε έναν συνδυασμό αγγλικής και ουκρανικής γλώσσας. «Είναι κάτι νέο από την Ουκρανία», λέει η Σάνινα. «Μη με ρωτάς για τα αγαπημένα μου κομμάτια φέτος», λέει στην δημοσιογράφο. «Εφέτος είμαι η οικοδέσποινα. Θέλω να κερδίσουν όλοι!».
Η ιδέα του να συμπαρουσιάσει η Γιούλια Σάνινα το μουσικό διαγωνισμό ξεκίνησε το φθινόπωρο, όταν την προσέγγισε το BBC. Μετά από μερικά zoom calls, την προσκάλεσαν στο Λονδίνο για μια οντισιόν. Ηταν η πρώτη φορά που πήγαινε στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Ηταν μόνο μια ακρόαση μιας ημέρας, αλλά έμεινα στο Ηνωμένο Βασίλειο για ακόμα τέσσερα εικοσιτετράωρα και φυσικά πήγα, όπου θα πήγαινε ένας τουρίστας που ήρθε για πρώτη φορά στη χώρα», λέει γελώντας. Ακολούθησαν μήνες αναμονής. «Σταμάτησα να το σκέφτομαι», λέει η Σάνινα. Ο Μπέμπκο δίπλα της χαμογελά. «Οχι, δεν το έκανε!», λέει εκείνος. «Εντάξει, δεν σταμάτησα να το σκέφτομαι. Φυσικά περίμενα την απάντηση!», χαμόγελα η τραγουδίστρια.
Πριν από το τελευταίο τηλεφώνημα, είχε σκίσει ένα φύλλο χαρτί στα δύο, γράφοντας στο ένα κομμάτι τι θα απαντούσε στο τηλέφωνο αν έπαιρνε τη δουλειά και στο άλλο τι θα έλεγε αν δεν την έπαιρνε. Στο τέλος, όμως, οι σημειώσεις δεν βοήθησαν. «Τα ξέχασα όλα», λέει και θυμάται πως έπαθε σοκ όταν της είπαν τα καλά νέα και τελικά δεν μίλησε σχεδόν καθόλου. Επειτα έπρεπε να το κρατήσει μυστικό για λίγο ακόμα και μέχρι να το πει στους γονείς της. «Η μαμά μου έκλαψε από συγκίνηση, φυσικά». Θα έρθουν από το Κίεβο; «Δεν νομίζω ότι θα έχουν τη δυνατότητα, δυστυχώς». Αλλά ο Μπέμπκο θα είναι εκεί, θα έρθει. Θα με βοηθήσει συναισθηματικά», λέει.
Η προετοιμασία της για τη μεγάλη μέρα περιλαμβάνει να μάθει τα αγγλικά της διαβάζοντας «Χάρι Πότερ» και ακούγοντας συνεντεύξεις. «Ακούω πολύ την εκπομπή του συμπαρουσιαστή μου, Γκράχαμ Νόρτον – είμαι μεγάλη θαυμάστρια», λέει. «Τον γνώρισα κατά τη διάρκεια της φωτογράφισής μας για τη Eurovision και ήταν τόσο χαλαρός. Ηταν τόσο ευγενικός και έκανε τόσο πολλές ερωτήσεις για εμένα και τη χώρα μου, την Ουκρανία. Δεν έχω γνωρίσει ακόμα τους υπόλοιπους συμπαρουσιαστές μου, την Αλέσα Ντίξον και τη Χάνα Γουάντινγκχεμ», λέει. Δεν μπορεί να απαντήσει στην ερώτηση πώς νομίζει ότι θα είναι η ίδια, σαν παρουσιάστρια στη βραδιά της Eurovision. «Πιστεύω θα είμαι ο εαυτός μου, άρα νομίζω ότι θα είμαι μία rock’n’roll κυρία, αυτή είμαι. Θα είμαι ενεργητική, θα χαμογελάω και θα γελάω… Θα ήθελα πολύ να πω μερικές ουκρανικές λέξεις και φράσεις». Η δημοσιογράφος τη ρωτά εάν στο μέλλον θα ξαναπροσπαθήσει να κερδίσει μία συμμετοχή για την εκπροσώπηση της χώρας της, στο μουσικό διαγωνισμό. «Νομίζω ότι τώρα, για εμάς, είναι η σωστή επιλογή να δώσουμε τη σκηνή σε κάποιον άλλο,σε ένα νέο συγκρότημα, σε νέους μουσικούς. Είναι μία τεράστια ευκαιρία για τους νέους να δείξουν τι μπορούν να κάνουν με τη μουσική τους, στη σκηνή της Eurovision.»
Η Σάνινα παραδέχεται ότι οι Hardkiss είχαν και ρώσους θαυμαστές και όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, προσπάθησαν να τους πλησιάσουν με βίντεο, στα οποία κατέρριπταν την προπαγάνδα της Μόσχας. «Είχε αποτέλεσμα όλο αυτό;», ρωτά η δημοσιογράφος. «Δυστυχώς όχι, είναι όλοι φοβισμένοι», απαντά η Γιούλια. «Το θέμα είναι ότι δεν είναι μόνο ο πόλεμος του Πούτιν… Δεν είναι μόνο ο Πούτιν που το έκανε αυτό. Είναι οι στρατιώτες και ολόκληρο το έθνος που σιωπούν», λέει. Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που συμφωνεί με τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τη Eurovision για δεύτερη χρονιά. «Νομίζω ότι ίσως πριν τον πόλεμο να είχα απαντήσει κάτι άλλο. Αλλά τώρα, επειδή είμαι Ουκρανή και η χώρα μου φλέγεται, πιστεύω ότι δεν υπάρχει άθλημα ή μουσική ή κάτι άλλο που μπορεί να σταθεί ξεχωριστά από αυτό που συμβαίνει». Βασικά, «η Eurovision έχει να κάνει με την ενοποίηση», λέει. «Η Ρωσία τώρα κάνει ένα έγκλημα, έναν πόλεμο. Κρατά ολόκληρο το έθνος σε καθεστώς τρόμου. Και όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν υπάρχει χώρος για τρομοκράτες σε έναν διαγωνισμό, όπως η Eurovision».
Στο τελευταίο δεκάλεπτο της συζήτησης, οι δύο γυναίκες μιλούν για τα μελλοντικά σχέδια – επαγγελματικά αλλά και προσωπικά – της Ουκρανής τραγουδίστριας. «Το συγκρότημά μας, θα κάνει με αφετήρία το Λονδίνο, ακόμη μια διεθνή περιοδεία και μετά θα επιστρέψει. Ανυπομονώ να δω τη μουσική πρωτεύουσα του κόσμου», λέει για το Λίβερπουλ. «Εκανα αναζήτηση στο google για όλα τα μέρη που θα ήθελα να επισκεφτώ. Νομίζω ότι θα είναι φανταστικά», λέει η Γιούλια λίγο πριν βγει στη σκηνή για την προγραμματισμένη συναυλία των Hardkiss. Σαράντα πέντε λεπτά αργότερα, οι Hardkiss εμφανίζονται στη βρετανική σκηνή. «Είμαι τόσο ευγνώμων που ακούτε ουκρανική μουσική και στέκεστε στο πλευρό της Ουκρανίας», λέει στο κοινό η Γιούλια Σάνινα. «Νιώθουμε την αγάπη σας!»
*Οι ημιτελικοί του Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision θα μεταδοθούν ζωντανά στις 9 και 11 Μαΐου, με τον μεγάλο τελικό να προβάλλεται στις 13 Μαΐου.