Σιιωπή, άδεια τραπέζια πινγκ πονγκ, αποχή από το παιχνίδι, σκυμμένοι αυχένες στις οθόνες. Αυτή ήταν, πριν από έξι χρόνια, η κατάσταση στο Calvijn College της Ολλανδίας, όπου φοιτούν παιδιά 12 ως 18 ετών.
«Ολα τα παιδιά ασχολούνταν με τα smartphones τους, αντί να παίζουν και να συνομιλούν μεταξύ τους. Χάναμε τις κοινωνικές μας συνήθειες και έπρεπε κάτι να κάνουμε για να τις ξαναβρούμε», λέει στον Guardian ο Γιαν Μπάκερ, διευθυντής του σχολείου.
Η ιδέα να απαγορευθούν τα κινητά τηλέφωνα δεν ήταν αυτό που πολλοί περίμεναν να προταθεί ως λύση. «Μας ρωτούσαν αν πιστεύουμε ότι ζούμε στο 1800…», λέει ο Μπάκερ.
Τουλάχιστον 20% των γονέων, των καθηγητών και των μαθητών που ρωτήθηκαν ήταν σταθερά αντίθετοι απέναντι σε ένα τέτοιο μέτρο. Οπως αναφέρει ο Μπάκερ, ορισμένοι γονείς ανησυχούσαν ότι δεν θα μπορούσαν να βρουν τα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ μια χούφτα εκπαιδευτικών υποστήριξαν ότι θα ήταν καλύτερο για το σχολείο να αγκαλιάσει τις νέες τεχνολογίες αντί να τις εξοστρακίσει.
Παρ’ όλα αυτά, το Calvijn College έγινε ένα από τα πρώτα σχολεία στην Ολλανδία που απαγόρευσαν τα κινητά τηλέφωνα. Και σήμερα, λειτουργεί με μια εντελώς διαφορετική νοοτροπία.
Από τη στιγμή που το σχολείο υποχρέωσε τους μαθητές είτε να αφήνουν τα κινητά στο σπίτι είτε να τα κλειδώνουν στο ντουλάπι τους μέχρι να σχολάσουν, είδαν το σχολείο να μεταμορφώνεται. «Τα παιδιά έπαιζαν και μιλούσαν μεταξύ τους και οι διακοπές στη διάρκεια των μαθημάτων –για επαναφορά στην τάξη– μειώθηκαν σημαντικά. Ο,τι είχαμε χάσει, το ξαναβρήκαμε», λέει ο Μπάκερ.
Ηταν τόσο θεαματική η διαφορά, που η αρχική σκέψη να επιτραπούν ξανά ύστερα από κάποιο διάστημα τα τηλέφωνα για τους μεγαλύτερους μαθητές εγκαταλείφθηκε και πλέον κανείς δεν μιλάει για αυτό.
Και κάπως έτσι, το σχολείο, από οπισθοδρομικό, έγινε παράδειγμα για όλη τη χώρα.
Στην Ολλανδία του ακαδημαΐκού έτους 2024-2025, το Calvijn College δεν αποτελεί πλέον εξαίρεση. Τον Ιανουάριο, η ολλανδική κυβέρνηση μπήκε στη συζήτηση, προτρέποντας τα σχολεία να απαγορεύσουν τα κινητά τηλέφωνα, τα tablets και τα smartwatches από τις περισσότερες αίθουσες διδασκαλίας των γυμνασίων σε όλη τη χώρα. Η σύσταση επεκτάθηκε πρόσφατα και στα δημοτικά σχολεία.
Τάση για όλη την Ευρώπη
Οπως γράφει ο Guardian, η νέα σχολική χρονιά σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ευρώπη θα ξεκινήσει για πολλούς μαθητές χωρίς κινητά: στη Γαλλία, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, 200 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δοκιμάζουν την απαγόρευση, ενώ τα γαλλόφωνα δημοτικά σχολεία στη Βαλονία και στις Βρυξέλλες έχουν προχωρήσει σε αντίστοιχες απαγορεύσεις. Στην Ουγγαρία, ένα νέο διάταγμα απαιτεί από τα σχολεία να συλλέγουν όλες τις έξυπνες συσκευές των μαθητών κατά την είσοδό τους στο σχολείο.
Ο Guardian αναφέρει και την Ελλάδα ως παράδειγμα χώρας που προσεγγίζει το ζήτημα με ηπιότερο τρόπο, επιτρέποντας στους μαθητές να έχουν τα τηλέφωνά τους μαζί τους κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά απαγορεύοντας τη χρήση τους μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας. Αντίστοιχο μέτρο υιοθετεί και η γειτονική μας Ιταλία.
Τι έδειξε η έρευνα
Στα τέλη του περασμένου έτους, καθώς τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη την Ολλανδία ετοιμάζονταν να καθιερώσουν την απαγόρευση, ερευνητές του Πανεπιστημίου Radboud άδραξαν την ευκαιρία να σκιαγραφήσουν το πριν και το μετά την αλλαγή.
Διενήργησαν δημοσκόπηση σε εκατοντάδες μαθητές και γονείς, καθώς και σε δεκάδες εκπαιδευτικούς, σε δύο σχολεία που θα συμμετείχαν στην κατάργηση των κινητών τηλεφώνων, τα οποία επισκέφθηκαν ξανά τρεις μήνες μετά την επιβολή της απαγόρευσης.
Περίπου το 20% των μαθητών ανέφεραν ότι ήταν λιγότερο αφηρημένοι στην τάξη από τη στιγμή που τα smartphones απαγορεύθηκαν, ενώ και οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν ότι οι μαθητές ήταν πιο προσεκτικοί και συγκεντρωμένοι στο μάθημα.
Πολλοί μαθητές ανέφεραν επίσης ότι είχαν περισσότερες κοινωνικές συναναστροφές στην πραγματική ζωή και ότι η ποιότητα αυτών των αλληλεπιδράσεων είχε βελτιωθεί. Διαπιστώθηκε, δε, μείωση του διαδικτυακού εκφοβισμού, καθώς οι μαθητές περνούσαν περισσότερο χρόνο εκτός σύνδεσης.
Την ίδια ώρα, γράφει ο Guardian, περίπου τέσσερα στα δέκα παιδιά δήλωσαν ότι η απαλλαγή από τα τηλέφωνα τους επέτρεψε να απολαύσουν καλύτερα τα διαλείμματά τους, αλλά και 37% ανέφεραν ότι τους έλειπαν τα τηλέφωνά τους… «Αναγκάζομαι να κοινωνικοποιηθώ όταν δεν έχω διάθεση, πράγμα που συμβαίνει συχνά», είπε ένας από τους παραπονούμενους για την απαγόρευση μαθητές.