Τέλη Αυγούστου 2017. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την υπουργό Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο και τον Αλέξη Χαρίτση, τότε αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης, επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις της «Παπαστράτος» στον Ασπρόπυργο. Απευθυνόμενος στους υπαλλήλους της εταιρείας, ο κ. Τσίπρας μιλάει για προηγηθείσα συνάντησή του με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Χρήστο Χαρπαντίδη o οποίος τον ενημέρωσε για τα σχέδια επένδυσης 300 εκατομμυρίων ευρώ.
«Η πρώτη φορά που συναντήθηκα, ως Πρωθυπουργός, με τον κύριο Χαρπαντίδη ήταν το 2015, και μάλιστα κατά τη διάρκεια των δύσκολων εκείνων ημερών του 2015, όπου η συντριπτική πλειοψηφία, βεβαίως, των επενδυτών θεωρούσε ότι η οικονομία βρισκόταν σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση και δικαίως (…) Και ήρθε και μου είπε ότι σκέφτεται να επενδύσει 300 εκατομμύρια στην Ελλάδα. Και όταν έφυγε ο άνθρωπος από το γραφείο μου απευθύνθηκα στον κύριο Τζανακόπουλο, που τότε ήταν διευθυντής του γραφείου μου, και του είπα: «Είσαι σίγουρος ότι δεν μας κοροϊδεύει;». Και δεν μας κορόιδεψε. Αποφάσισε να εμπιστευτεί την ελληνική οικονομία, όμως εγώ πιστεύω ότι πρωτίστως αποφάσισε να εμπιστευτεί τους εργαζόμενους με τους οποίους είχε οικοδομήσει μια σχέση εμπιστοσύνης για πάνω από τριάντα χρόνια».
H επίσκεψη αυτή του Πρωθυπουργού είχε συμβολικό χαρακτήρα, τόσο για θέματα επενδύσεων όσο και για τα εργασιακά. Από τις εγκαταστάσεις της «Παπαστράτος» ο κ. Τσίπρας αναγνώρισε ότι η επένδυση των 300 εκατομμυρίων, η οποία αποφασίστηκε σε δύσκολες συνθήκες, είναι κάτι που χρειαζόταν η ελληνική οικονομία. «Δηλαδή, μια παραγωγική επένδυση που δίνει προστιθέμενη αξία, νέες θέσεις εργασίας. Αναφερθήκατε εσείς στις 400 νέες θέσεις εργασίας», είπε απευθυνόμενος στον κ. Χαρπαντίδη.
Αλλά ο Πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο κυβερνητικό έργο, απευθυνόμενος στους εργαζόμενους της «Παπαστράτος». «Σήμερα εισάγουμε στη Βουλή ένα νομοσχέδιο που προσπαθεί να καταπολεμήσει φαινόμενα, τα οποία έχουν γίνει καθεστώς τα τελευταία χρόνια στις εργασιακές σχέσεις, όπως η απλήρωτη εργασία, η αδήλωτη εργασία, η υποδηλωμένη εργασία. Να προσπαθήσουμε να απεγκλωβίσουμε τους εγκλωβισμένους εργαζόμενους. Δεν έχετε εσείς σχέση με αυτά τα φαινόμενα, γιατί έχετε την τύχη να εργάζεστε σε μια υγιή επιχείρηση, σε μια επιχείρηση, η οποία φροντίζει να διασφαλίζει τις εργασιακές σχέσεις», είπε και κατέληξε: «Θέλω να ευχαριστήσω, λοιπόν, θερμά την εταιρεία “Παπαστράτος” για την επιλογή να πάρει το υψηλό, για εκείνη την εποχή, ρίσκο να επενδύσει στη χώρα. Δικαιώνεται αυτή η επιλογή».
Ενώ ο κ. Τσίπρας έβγαζε τον λόγο του, ήταν ήδη γνωστό ότι οι επενδύσεις των 300 εκατομμυρίων ευρώ συνοδεύονταν από σχέδια της εταιρείας να μετατραπούν παραγωγικά τμήματα σε μονάδα συνεχούς επταήμερης λειτουργίας. Τότε καταγράφηκαν και κάποιες αντιδράσεις: λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του εκεί, δημοσίευμα στον «Ριζοσπάστη» ανέφερε (ανακριβώς) ότι «η επιχειρησιακή σύμβαση τροποποιήθηκε πρόσφατα, ώστε οι βάρδιες να προσαρμοστούν στην επταήμερη λειτουργία. Οι αλλαγές στο ωράριο φέρνουν για τους εργαζόμενους περισσότερες μέρες συνεχούς εργασίας, δουλειά και Σαββατοκύριακα, υπερωρίες και 12ωρες βάρδιες». Επιπλέον σημειωνόταν ότι λιγοστοί εργαζόμενοι που δεν δέχθηκαν την μετατροπή των όρων εργασίας κλήθηκαν να «επανεξετάσουν» τη στάση τους και ότι η εταιρεία θα χρησιμοποιήσει «κάθε δυνατότητα» για να διασφαλίσει τη συνεχή λειτουργία του εργοστασίου.
Λίγους μήνες μετά, τον Μάιο του 2018, όταν έγινε γνωστό μέσω δημοσιευμάτων το σχεδιαζόμενο μοντέλο λειτουργίας της «Παπαστράτος» για την επταήμερη λειτουργία τμημάτων της παραγωγής θερμαινόμενων ράβδων καπνού για τα IQOS, φάνηκε ότι όχι μόνο δεν προβλέπονταν επιπλέον ώρες εργασίας για το προσωπικό, αλλά αντιθέτως γινόταν μείωσή τους σχεδόν κατά 7%. Με κυλιόμενες βάρδιες, σχεδιάστηκε ένα σύστημα τετραήμερης οκτάωρης εργασίας ακολουθούμενο από δύο ρεπό, βάσει του οποίου κάθε εργαζόμενος θα είχε 18 ημέρες επιπλέον ανάπαυσης ανά έτος. Με αυτό το σύστημα οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα έπεφταν στις 37,3 –από 40 που προβλέπονται με το πενθήμερο- και ταυτόχρονα απαιτούνταν αύξηση του προσωπικού, εξασφαλίζοντας επιπλέον θέσεις εργασίας από τις 400 που είχαν μνημονευθεί κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις εγκαταστάσεις.
Ολα αυτά περιλαμβάνονταν στην επιχειρησιακή σύμβαση που υπογράφηκε στις 3 Απριλίου 2018, κατά την οποία, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στην «Παπαστράτος» Γιώργος Δρούγκας, συμφωνήθηκε το ωράριο λειτουργίας της μονάδας να γίνει Δευτέρα με Κυριακή, 24 ώρες το 24ωρο, «για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στον στόχο παραγωγής 20 δισεκατομμυρίων θερμαινόμενων ράβδων το χρόνο. Οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα μεσοσταθμικά μειώνονται στις 37,3 ενώ διατηρούνται οι πλήρεις απολαβές αποδοχών για τους εργαζομένους».
Η αύξηση των θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με τη μείωση του ωραρίου, δεν θεωρείτο αναγκαστική: σύμφωνα με ενημερωτικό φυλλάδιο του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, για τα χρονικά όρια εργασίας σε επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας «οι ώρες εργασίας του προσωπικού δεν δύνανται να υπερβούν τις οκτώ ανά ημέρα και τις 48 ανά εβδομάδα (…) Είναι δυνατή η υπέρβαση των ορίων αυτών, εφόσον οι ώρες εργασίας δεν υπερβαίνουν τις 56 ανά εβδομάδα, υπό τον όρο ότι ο μέσος όρος του εβδομαδιαίου χρόνου απασχόλησης, σε περίοδο οκτώ εβδομάδων, δεν υπερβαίνει επίσης τις 40 ώρες ανά εβδομάδα. (…) Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω κανόνων, εφόσον ένας εργαζόμενος απασχοληθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω χρονικά πλαίσια, δηλαδή οι ώρες εργασίας του δεν υπερβούν τις 56 ανά εβδομάδα και τις 40 κατά μέσο όρο σε διάστημα οκτώ εβδομάδων, δεν θα λάβει πρόσθετη αμοιβή».
Στην πρόσφατη κόντρα που ξέσπασε μεταξύ Μαξίμου και ΝΔ, το πρώτο υποστήριξε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη διακαναλική συνέντευξη Τύπου που έδωσε την Κυριακή, εννοούσε «επταήμερη εργασία» και κατάργηση του πενθημέρου, παρά το γεγονός ότι στην ομιλία του φαινόταν ότι αναφέρεται στην εταιρεία για την οποία ο Πρωθυπουργός και η υπουργός Εργασίας γνώριζαν από πρώτο χέρι και εκθείαζαν τα επενδυτικά σχέδια και το εργασιακό της περιβάλλον. Συγκεκριμένα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε:
«Θυμάμαι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σπεύδει να με κατηγορεί ότι εγώ είμαι κατά του οκταώρου και διάφορες άλλες σαχλαμάρες. Το μόνο το οποίο κάνω είναι να αναγνωρίζω ότι στο νέο κόσμο που έρχεται οι άνθρωποι θα δουλεύουν με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι δούλευαν μέχρι σήμερα. Και ότι το Κράτος πρέπει να έρθει να εξασφαλίσει εργασιακά δικαιώματα για ανθρώπους που έχουν άλλες συνήθειες. Και ότι ναι, μερικές φορές το να δώσουμε σε μια γυναίκα τη δυνατότητα να δουλεύει από το σπίτι της, είναι καλό, δεν είναι κακό -μπορεί να πηγαίνει κόντρα στην παραδοσιακή εργασία 8 ώρες, 5 μέρες την εβδομάδα- αλλά είναι καλό. Όπως και όταν μία επιχείρηση -αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα- συμφωνεί με τους εργαζόμενους, συμφωνεί με επιχειρησιακή σύμβαση να πάει από πενθήμερο σε επταήμερο με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων και με πολύ καλύτερες απολαβές απ’ ό,τι θα είχαν οι εργαζόμενοι πριν, και με αυξημένα δικαιώματα, και συμφωνούν τα δύο μέρη. Δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να αναγνωρίζουμε ότι είμαστε σε έναν κόσμο που αλλάζει. Και πρέπει οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν -και το Κράτος βέβαια- σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα».
Οπως φαίνεται από το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της ομιλίας του, στην παραπάνω φράση δεν υπάρχουν οι όροι «εργασία» ή «λειτουργία», που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν σε τι «επταήμερο» αναφέρεται. Ομως, αυτό το «αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα», που σαφώς απευθύνεται στην «επιχείρηση» που «συμφωνεί με τους εργαζομένους» και όχι σε ωράριο, φαίνεται να μην ελήφθη υπόψη από το Μαξίμου που έσπευσε να κάνει λόγο για «επταήμερη εργασία».
Το υπουργείο Εργασίας, ενώ έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της επένδυσης και σύντομα αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή η σύμβαση, με μία ήξεις – αφήξεις ανακοίνωσή του επιχείρησε να θολώσει περαιτέρω το νόημα των λόγων του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Η σύμβαση στην επιχείρηση Παπαστράτος προβλέπει ότι εφόσον η επιχείρηση πάρει άδεια συνεχούς λειτουργίας και εφόσον εισαχθεί στην παραγωγή ένα νέο προϊόν, εργαζόμενοι και εργοδότης θα συμφωνήσουν την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε βάρδιες, και δεν προβλέπει επταήμερη εργασία». Κάτι το οποίο όμως έχει ήδη συμφωνηθεί από τις 3 Απριλίου του 2018 με την επιχειρησιακή σύμβαση… Μάλιστα, το υπουργείο στην ανακοίνωσή του κατέληγε: «Για την ιστορία, η επιχείρηση, αυτήν τη στιγμή, δουλεύει Δευτέρα έως Παρασκευή, με οκτάωρη εργασία». Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει ένα μικρό τμήμα 11 εργαζομένων, το λεβητοστάσιο, το οποίο ήδη λειτουργεί με το νέο μοντέλο που έχει συμφωνηθεί στην επιχειρησιακή σύμβαση. και θα ακολουθήσουν και άλλα.
Από την πλευρά της η ΝΔ έκανε λόγο για fake news, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Ο κ. Τσίπρας λέει ψέματα επτά μέρες την εβδομάδα. Και θα πει ακόμη περισσότερα μέχρι τις 26 Μαΐου για να αποφύγει τη συντριβή του (…) Και είναι τόσο απελπισμένα ψεύτης ο κ. Τσίπρας, που καταγγέλλει μια σύμβαση που η δική του κυβέρνηση ενέκρινε, σε μια εταιρεία που ο ίδιος επισκέφθηκε».
Και από την πλευρά του ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων της «Παπαστράτος» Γιώργος Δρούγκας, που πρόσκειται σύμφωνα με πληροφορίες στον ΣΥΡΙΖΑ, ξεκαθαρίζει προς αποφυγή παρεξηγήσεων: «Αλλο πράγμα η επταήμερη λειτουργία του εργοστασίου, και άλλο πράγμα η επταήμερη εργασία. Εμείς σαν εργαζόμενοι υπογράφουμε επιχειρησιακές συμβάσεις, έχουμε την κλαδική μας σύμβαση που είναι ένα δίχτυ ασφαλείας, ενώ ο μισθός του νεοεισερχόμενου ανειδίκευτου είναι στα 1080 ευρώ μικτά. Αρα, αυτό που μένει βάσει της συμφωνίας που είναι υπογεγραμμένη από 3 Απριλίου του 2018 είναι ότι εμείς μιλάμε για επταήμερη λειτουργία στην πλήρη ανάπτυξη της επένδυσης και όχι για επταήμερη εργασία».