Θέματα

Η επιστροφή του Σοϊγκού – και της GRU – στο προσκήνιο

Οι τελευταίες κινήσεις του ρώσου υπουργού Αμυνας και η αναβάθμιση του ρόλου των μυστικών υπηρεσιών του στρατού, τις οποίες εκείνος ελέγχει, ερμηνεύονται ως επικράτηση του έναντι των λεγόμενων siloviki, των πρώην καγκεμπιτών στο περιβάλλον του Πούτινν
Protagon Team

Επί εβδομάδες, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Οστιν επιδίωκε να συνομιλήσει με τον ρώσο ομόλογό του, τον Σεργκέι Σοϊγκού, αλλά μάταια. Εως την προηγούμενη Πέμπτη. «Ζητούσαμε συνεχώς να πραγματοποιηθεί αυτή η συνομιλία και ο υπουργός Σοϊγκού συμφώνησε μόλις αυτήν την εβδομάδα. Τι τον παρακίνησε να αλλάξει γνώμη και να αποδεχτεί; Δεν το γνωρίζουμε με βεβαιότητα», σχολίασε τότε αξιωματούχος του Πενταγώνου. 

Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μεταξύ των δύο ανδρών δεν επιλύθηκε, φυσικά, κανένα «φλέγον ζήτημα», ούτε άλλαξε «η στάση των Ρώσων», είπε η ίδια πηγή, «αλλά είναι ένα εξαιρετικό σημάδι», πρόσθεσε. Σχολιάζοντας την είδηση, η Ροζάλμπα Καστελέτι, απεσταλμένη της La Repubblica στη Μόσχα, κάνει λόγο στο ρεπορτάζ της για «άνοιγμα» το οποίο, όμως, θα ήταν λάθος να ερμηνευθεί ως «σύμπτωμα αδυναμίας». 

Παρά τις φήμες σύμφωνα με τις οποίες είχε πέσει σε δυσμένεια ή, ακόμη χειρότερα, καταστεί εξιλαστήριο θύμα, λόγω της κάθε άλλο παρά ομαλής και επιτυχημένης πορείας της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία, ο Σεργκέι Σοϊγκού εξακολουθεί να είναι ο άνθρωπος κλειδί στο Κρεμλίνο όσον αφορά την εξέλιξη του πολέμου.

Είναι αλήθεια πως, γύρω στα μέσα Μαρτίου, είχε εξαφανιστεί από το προσκήνιο, αλλά η μιντιακή του απουσία – ασυνήθιστη για κάποιον που ανέκαθεν ήταν σχεδόν διαρκώς παρών στα ΜΜΕ και επομένως εξαιρετικά δημοφιλής – μπορεί να ήταν απλώς μια έξυπνη προμελετημένη ενέργεια. Τουλάχιστον αυτό ανέφερε ο ρώσος δημοσιογράφος και κορυφαίος ειδικός στις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας Αντρέι Σολντάτοφ, εξηγώντας πως ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας ενδέχεται να εξαφανίστηκε προσωρινά από το προσκήνιο, ούτως ώστε να είχε τη δυνατότητα, να επιστρέψει αναπάντεχα και την κατάλληλη στιγμή, για να υπενθυμίσει σε όλους ποιος πραγματικά έχει τον πρώτο λόγο – μετά τον Πούτιν και όσον αφορά την κατάσταση στο πεδίο – στο πλαίσιο του πολέμου που μαίνεται στην Ουκρανία. 

Η ιταλίδα ανταποκρίτρια σημειώνει πως προφανώς επρόκειτο για μια επιτυχημένη κίνηση, καθώς φαίνεται πως ο Σοϊγκού επικράτησε έναντι ακόμη και των διαβόητων «siloviki» που συστήνουν την ελίτ των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας της Ρωσίας και παραδοσιακά βρίσκονται πολύ κοντά στον επικεφαλής του Κρεμλίνου.

Πλέον την ευθύνη για την κατασκοπεία στην Ουκρανία δεν τη φέρει η 5η Διεύθυνση της FSB, της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας, αλλά η διαβόητη GRU, η υπηρεσία πληροφοριών των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Επικεφαλής των επιχειρήσεων στην Ουκρανία ορίστηκε ο Βλαντίμιρ Αλεξέγιεφ, ο πρώτος υποδιευθυντής της GRU, ο οποίος είναι ήδη γνωστός στη Δύση για την εμπλοκή του στη δηλητηρίαση του ρώσου πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ στη Βρετανία το 2018 και στην εξαπόλυση κυβερνοεπιθέσεων κατά των ΗΠΑ στις προεδρικές εκλογές του 2016, γεγονός που ανάγκασε την αμερικανική κυβέρνηση να του επιβάλει κυρώσεις.

Σχολιάζοντας την προαγωγή του Αλεξέγιεφ, ο Αντρέι Σολντάτοφ σημείωσε πως ουσιαστικά αποτελεί «επιτυχία του Σοϊγκού», ειδικά λαμβάνοντας υπόψη πως ο ρώσος υπουργός Αμυνας είναι «ένα αουτσάιντερ στους κόλπους της ρωσικής ελίτ», ένας πολιτικός μηχανικός στο επάγγελμα που μεγάλωσε στη Δημοκρατία της Τιβά, κοντά στα σύνορα με τη Μογγολία, και έφτασε στη Μόσχα το 1990, έχοντας διατελέσει κατώτερος αξιωματούχος σε παράρτημα του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Επειτα από το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ, το 1986, και τον καταστροφικό σεισμό μεγέθους 6,8 βαθμών στην Αρμενία το 1988, είχε ιδρυθεί μια υπηρεσία πολιτικής προστασίας που στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε Υπουργείο Καταστάσεων Εκτακτης Ανάγκης της Ρωσίας, με τον Σεργκέι Σοϊγκού να εκτελεί χρέη υπουργού για περισσότερο από μία εικοσαετία, κατά την οποία κατέστη ιδιαίτερα δημοφιλής, καθώς έπειτα από κάθε πλημμύρα, σεισμό και τρομοκρατική ενέργεια δεν έχανε την ευκαιρία να εμφανίζεται στα ΜΜΕ με τους δημοσιογράφους να τον βομβαρδίζουν με ερωτήσεις.

Η ροπή του προς τη δημοσιότητα συνεχίστηκε και όταν ανέλαβε, το 2012, το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας ενώ επί πολλά χρόνια ήταν ο πιο δημοφιλής πολιτικός στη χώρα μετά τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Σταδιακά κέρδισε την εμπιστοσύνη του ρώσου ηγέτη, συνοδεύοντάς τον στις περιοδείες του αναψυχής στη Σιβηρία όπου Πούτιν αποδείκνυε ποικιλοτρόπως πόσο «σκληροτράχηλος» είναι. 

Ως υπουργός Αμυνας ηγήθηκε θεατρικών στρατιωτικών ασκήσεων, προέβη στην αποκάλυψη νέων οπλικών συστημάτων και ενίσχυσε την GRU, στρατολογώντας νέα στελέχη από τους κόλπους των ειδικών δυνάμεων του ουκρανικού στρατού. Το πέρασμα της σκυτάλης από την FSB στη GRU αποτελεί περισσότερο από επιτυχία «μεγάλη ευθύνη», αναφέρει η ιταλίδα δημοσιογράφος, γιατί σημαίνει ότι τώρα καλείται ο Σεργκέι Σοϊγκού «να βρει μια διέξοδο από το ουκρανικό τέλμα και να καταφέρει μια νίκη που θα ικανοποιεί τον Πούτιν. Οι επιτυχίες ή οι αποτυχίες στο πεδίο θα μπορούσαν να καθορίσουν το μέλλον του ως μακροβιότερου υπουργού». 

Ο Βλαντίμιρ Αλεξέγιεφ, ο νέος επικεφαλής της ρωσικής κατασκοπείας στην Ουκρανία, γεννήθηκε το 1961 και άρχισε την καριέρα του στο ρωσικό στρατό ως μέλος των ειδικών δυνάμεων (Spetsnaz) ενώ το 2011 ανέλαβε χρέη πρώτου υποδιευθυντή της GRU, μετέχοντας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία και στο Ντονμπάς. 

Οσον αφορά τον στρατηγό Σεργκέι Μπεσέντα, τον επικεφαλής της 5ης Διεύθυνσης της FSB, έχοντας κατηγορηθεί από τον στρατό αλλά και άλλες διευθύνσεις της ίδιας της FSB, για την παταγώδη αποτυχία των ρωσικών δυνάμεων κατά την πρώτη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, συνελήφθη και φυλακίστηκε στη διαβόητη φυλακή Λεφόρτοβο, όπου πιστευόταν ευρέως ότι θα παράμενε επί καιρό. 

Ωστόσο πριν από τρεις εβδομάδες περίπου ΜΜΕ προσκείμενα στο Κρεμλίνο ανέφεραν ότι έδωσε το παρών στην κηδεία ενός πρώην στρατηγού της KGB ενώ σήμερα φέρεται να έχει επιστρέψει και στην υπηρεσία του. Σχολιάζοντας το γεγονός, δυτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως το Κρεμλίνο επέλεξε να προβεί στην αποκατάστασή του, ούτως ώστε να μεταδώσει το μήνυμα πως δεν υπάρχουν φταίχτες επειδή δεν υπάρχει καμιά αποτυχία στην Ουκρανία, ότι όλα βαίνουν βάσει σχεδίου, παρότι όλα δείχνουν πως η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική.