Κι όμως η Airbnb έχει πλέον πρόβλημα κερδοφορίας. Η εταιρεία περιλαμβανόταν τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στους τεχνολογικούς «μονόκερους», μεταξύ δηλαδή των ιδιωτικών επιχειρήσεων που αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια, επειδή είχε εντυπωσιακά κέρδη. Αυτό όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει πλέον.
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, τους πρώτους εννέα μήνες του 2019 η Airbnb κατέγραψε ζημιές άνω των 280 εκατ. ευρώ, ενώ στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2018 είχε δηλώσει κέρδη περίπου 175 εκατ. ευρώ.
Η πτώση αυτή προηγήθηκε της «τέλειας καταιγίδας» για την τουριστική οικονομία: τον κορονοϊό. Η Airbnb σκόπευε την περίοδο που διανύουμε να προχωρήσει σε δημόσια προσφορά μετοχών και να κάνει το ντεμπούτο της στο χρηματιστήριο. Στις αρχές Μαρτίου, και ενώ τα περιστατικά του Covid-19 αυξάνονταν με γεωμετρικούς ρυθμούς, εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι δεν είχε πληροφορίες σχετικά με το εάν οι ακυρώσεις παρουσιάζουν αύξηση. Ομως, ξεκαθαρίστηκε ότι η Airbnb εστιάζει πλέον στο πώς μπορεί να υποστηρίξει τους συνεργάτες και τους πελάτες της «που επηρεάζονται από αυτή την παγκόσμια πρόκληση σε θέματα υγείας».
Στα μέσα Ιανουαρίου, ενώ ο κορονοϊός εντοπιζόταν σε δύο χώρες –και όχι σε 115 όπως σήμερα– η Airbnb ακόμα υπολόγιζε ότι σύντομα θα επιστρέψει σε κέρδη με την είσοδό της στο χρηματιστήριο. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας του εδάφους για τη δημόσια προσφορά, η εταιρεία προχώρησε σε ανακοινώσεις επιδεικνύοντας κοινωνικές ευαισθησίες. Σε αυτό το πλαίσιο, εξήγγειλε μέτρα «θετικής συμβολής στην κοινωνία» μέσω ενός νέου προγράμματος χορηγιών ύψους 100 εκατομμυρίων σε τοπικές πρωτοβουλίες ανά τον πλανήτη για τα 10 επόμενα χρόνια.
«Αρχίζοντας το 2020, θα προσφέρουμε επιχορηγήσεις για την υποστήριξη τοπικών σχεδίων στις κοινότητες που καλούν οι οικοδεσπότες μας “σπίτι”. Αυτές οι επιχορηγήσεις θα επικεντρωθούν σε έργα που προάγουν την πολιτιστική κληρονομιά, την οικονομική ζωτικότητα και τις αειφόρες κοινότητες και επιδεικνύουν σαφή τοπικά οφέλη. Οι τελικές αποφάσεις θα λαμβάνονται με βάση τις εισηγήσεις περιφερειακών εμπειρογνωμόνων, οικοδεσποτών, επισκεπτών και την ηγεσία της Airbnb», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η εταιρεία.
Η εξαγγελία των δράσεων αυτών ερμηνεύθηκε από αναλυτές ως εγχείρημα «ξεπλύματος» της φήμης της Airbnb και των βραχυχρόνιων μισθώσεων, κατά των οποίων έχουν ληφθεί μέτρα σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις λόγω της ραγδαίας αύξησης των ενοικίων που προκαλούν, με αποτέλεσμα οι ίδιοι οι κάτοικοι να μην αντέχουν οικονομικά να μένουν στις πόλεις τους.
Στα τέλη Ιανουαρίου, με τον κορονοϊό να έχει εξαπλωθεί σε αρκετές χώρες, ένα συνέδριο στην Αθήνα, το BNB Guest, θα θόλωνε την εικόνα που είχε σχηματιστεί στην Ελλάδα για το «χρυσωρυχείο» Airbnb. Η Έιμι Τράσλερ, στέλεχος της εταιρείας AirDNA που εξειδικεύεται στην ανάλυση δεδομένων για τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες κράτησης Airbnb και Homeaway, ανέφερε ότι η πληρότητα στη χώρα μας σημείωσε πτώση της τάξεως του 15% – κάτι που με απλά λόγια σημαίνει ότι η προσφορά πλέον είναι αρκετά μεγαλύτερη από τη ζήτηση.
Με αρκετές περιοχές της Αθήνας αλλά και της περιφέρειας να διανύουν τουλάχιστον τρία χρόνια την «κρίση των ενοικίων» που προκάλεσε η μετάβαση ιδιοκτητών στις πλατφόρμες τύπου Airbnb, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων στις 27 Ιανουαρίου πρότεινε ως μέτρο για την αντιμετώπισή της τη μείωση του φορολογικού συντελεστή στα έσοδα από μακροχρόνιες μισθώσεις.
Τις ίδιες ημέρες το υπουργείο Τουρισμού εμφανιζόταν να βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο όσον αφορά τη νομοθετική πρωτοβουλία για τις πλατφόρμες τύπου Airbnb, της οποίας στόχος, σύμφωνα με τους αρμόδιους, είναι να ξεκαθαριστούν οι «γκρίζες ζώνες». Σύμφωνα με πληροφορίες του Protagon, η εισήγηση για το νομοσχέδιο που βρίσκεται σε τελική φάση θα γίνει πιθανώς στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο, εάν βέβαια επιτρέψουν κάτι τέτοιο οι εξελίξεις με τον κορονοϊό.
Πάντως, πηγή από το υπουργείο Τουρισμού ανέφερε ότι υπάρχει η αίσθηση πως η δραστηριότητα του Airbnb έχει παρουσιάσει αρκετά μικρότερη πτώση απ’ ό,τι οι κρατήσεις στα ξενοδοχεία κατά την περίοδο της κρίσης με τον κορονοϊό. Οπως εξήγησε η πηγή, το συγκεκριμένο φαινόμενο μπορεί να οφείλεται στην «απομόνωση» των επισκεπτών που προσφέρουν τα καταλύματα σε σχέση με τις μονάδες. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να φρενάρει την κατρακύλα του τουρισμού λόγω κορονοϊού, κατά την οποία εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η πληρότητα ξενοδοχείων στην Αθήνα βρίσκεται λίγο πάνω από 20%.
Από δειγματοληπτική έρευνα του Protagon σε πέντε διαχειριστές που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους περίπου 100 ακίνητα στην Αθήνα, τα οποία εκμεταλλεύονται μέσω Airbnb, προκύπτει πτώση από τις αρχές του έτους –που εισήλθαμε στη «φάση» του κορονοϊού– έως σήμερα από 15% έως 35%. Όμως, ίδια, ίσως και μεγαλύτερη πτώση στις κρατήσεις καταγραφόταν και κατά το πρώτο 3μηνο του 2019, με τα μισά σπίτια να είναι άδεια, σύμφωνα με τα στοιχεία από τους πέντε διαχειριστές.
Ωστόσο, φέτος παρουσιάζονται και κάποιες ιδιομορφίες: για παράδειγμα, οι κρατήσεις των 2-4 μηνών από καθηγητές, σταθερούς επισκέπτες της πόλης, ελεύθερους επαγγελματίες και άλλους που πλήρωναν συνολικά μικρότερο ενοίκιο απ’ ό,τι θα έβγαζε το σπίτι αν ενοικιαζόταν επί 30 ημέρες από διάφορους τουρίστες, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αυτού του είδους οι μισθώσεις μπορεί να απέφεραν από 800 έως και 1.000 ευρώ τον μήνα, δηλαδή αρκετά περισσότερα απ’ ότι ένα απλό, μακρόχρονο ενοικιαστήριο. Επιπλέον, οι τιμές ενοικίασης εμφανίζονται μειωμένες κατά 10% με 30% σε σύγκριση με το 2018. Εκτός από τα απόλυτα best sellers, τα οποία έχουν πληρότητα πάνω από 80% κατά τη διάρκεια του έτους –σπίτια που βλέπουν Ακρόπολη ή σε άλλα προνομιακά σημεία της πόλης– τα υπόλοιπα φαίνεται να αποδίδουν αρκετά λιγότερα έσοδα απ’ ό,τι δύο χρόνια πριν.
Σύμφωνα πάντως με τα αισιόδοξα σενάρια των ειδικών, ο ιός μπορεί να αρχίσει να εμφανίζει επιβράδυνση στην εξάπλωσή του ύστερα από 5-6 εβδομάδες, με την άνοδο της θερμοκρασίας – χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα αρχίσουν οι ταξιδιώτες να μπαίνουν στα αεροπλάνα και να επισκέπτονται μαζικά τη χώρα μας. Και ο χρόνος είναι αμείλικτος. Κάθε μήνας που χάνεται από τον Μάιο και μετά, μετράει σε χιλιάδες ευρώ για πολυάριθμους Ελληνες που προσφέρουν τα ακίνητά τους για μίσθωση μέσω Airbnb.