Πράκτορας της Μυστικής Υπηρεσίας πηδάει πάνω στην κινούμενη προεδρική λιμουζίνα τη στιγμή που η Τζάκι Κένεντι ζητάει απεγνωσμένα βοήθεια. Περίπου 6 δευτερόλεπτα νωρίτερα μια σφαίρα είχε πλήξει τον JFK στο κεφάλι | Photo by Keystone-France/Gamma-Keystone via Getty Images
Θέματα

Ποιος σκότωσε τον JFK; H αλήθεια θα χρειαστεί να περιμένει ακόμη

Την 26η Οκτωβρίου έληγε η προθεσμία για να ανοίξουν οι τελευταίοι εναπομείναντες απόρρητοι φάκελοι γύρω από το γεγονός που συγκλόνισε την Αμερική και τον κόσμο τον Νοέμβριο του 1963. Οι φάκελοι όμως δεν άνοιξαν, με απόφαση του προέδρου Μπάιντεν. Γιατί;
Protagon Team

Στις 22 Νοεμβρίου του 1963, μόλις μία ή δύο ώρες μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, ένα ηλιόλουστο μεσημέρι Παρασκευής στο Ντάλας, τηλεοπτικοί σχολιαστές άρχισαν μαζικά να επιρρίπτουν την ευθύνη για τη δολοφονία του προέδρου τους σε μία κλίκα σκληροπυρηνικών δεξιών που δραστηριοποιούταν στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Τέξας.

Σύμφωνα με τη σχετική θεωρία οι εν λόγω κύριοι ήταν εξοργισμένοι με τις φιλελεύθερες κοινωνικές πολιτικές του JFK. Τελικά αποδείχθηκε αβάσιμη αλλά αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη ενός ευρύτατου και πολυσύνθετου δικτύου ισχυρισμών και αντιπροτάσεων όσον αφορά τη δολοφονία του 35ου προέδρου των ΗΠΑ.

«Κάποιο αφιέρωσαν τις καριέρες τους στην αποκάλυψη της αλήθειας: κυβερνητικοί αξιωματούχοι, παραγωγοί του Χόλιγουντ και ερασιτέχνες ντετέκτιβ του Διαδικτύου, όλοι εξέφρασαν την άποψή τους», αναφέρει σε κείμενό του ο Λουκ Μιντς της Telegraph, υπενθυμίζοντας πως οι απόψεις σχετικά με την εκτέλεση του JFK αποτελούν στο σύνολό τους «“τη μητέρα” όλων των θεωριών συνωμοσίας».

Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν πως τον σκότωσε η Μαφία, παίρνοντας, έτσι, εκδίκηση για την εκστρατεία  του κατά του οργανωμένου εγκλήματος, κάποιοι θεωρούν πως έπεσε θύμα συνωμοσίας που εξυφάνθηκε μέσα στους κόλπους της ίδιας της CIA ενώ αρκετοί κατηγορούν την πρώην ΕΣΣΔ.

O Tζον και η Τζάκι Κένεντι στην ανοικτή προεδρική λιμουζίνα μαζί με τον κυβερνήτη του Τέξας Τζον Κόναλι και τη σύζυγό του Νέλι, στις 22 Νοεμβρίου 1963. Μερικά λεπτά αργότερα, ενώ η αυτοκινητοπομπή διέσχιζε την οδο Ελμ, δίπλα στην πλατεία Ντίλι, ακούστηκαν πυροβολισμοί. Ο 35ος πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν νεκρός…

Ομως καμία από αυτές τις θεωρίες δεν έχει αποδειχθεί ενώ υπάρχουν και εκείνοι που αποδέχονται την επίσημη εκδοχή σύμφωνα με την οποία τον JFK σκότωσε ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, ένας 24χρονος φιλικά διακείμενος στον κομμουνισμό πρώην πεζοναύτης που έδρασε μόνος του.

Ολοι όσοι εξακολουθούν να αναζητούν την αλήθεια, έως πριν από λίγες ημέρες πίστευαν πως κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, επιτέλους θα αποκαλυπτόταν, καθώς την 26η Οκτωβρίου έληγε η προθεσμία εντός της οποίας η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ όφειλε να κοινοποιήσει τους τελευταίους εναπομείναντες απορρήτους φακέλους όσον αφορά την δολοφονία του JFK.

Ωστόσο κανένας φάκελος δεν κοινοποιήθηκε, ύστερα, μάλιστα, από παρέμβαση του ίδιου του αμερικανού προέδρου, ο οποίος αποφάσισε πως τα εν λόγω ντοκουμέντα πρέπει να παραμείνουν απόρρητα τουλάχιστον έως τον Δεκέμβριο του 2022. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο η αναβολή οφείλεται κυρίως σε διοικητικά κωλύματα που προέκυψαν εξαιτίας της πανδημίας.

Η αναπάντεχη αυτή εξέλιξη δυσαρέστησε ιδιαίτερα όχι μόνο τους συνωμοσιολόγους αλλά και τους έγκριτους μελετητές του Κένεντι, εντείνοντας, συγχρόνως, την περιέργειά τους όσον αφορά το ακριβές περιεχόμενο των επίμαχων φακέλων.

Ο Τζέφερσον Μόρλεϊ, για παράδειγμα, πρώην δημοσιογράφος της Washington Post, ο οποίος αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας του στον JFK, γράφοντας πολλά βιβλία και μηνύοντας ακόμα και τη CIA στην προσπάθειά του να αποκτήσει πρόσβαση στα απόρρητα αρχεία, δήλωσε πως η μη κοινοποίηση των φακέλων δεν είναι απλά απογοητευτική αλλά σχεδόν προσβλητική. «Εχουν κάποιο νόημα οι νόμοι;» διερωτήθηκε 63χρονος αμερικανός δημοσιογράφος.

Ο Ολιβερ Στόουν και η διορία έως το 2017

Η δολοφονία του Τζον Κένεντι συγκλόνισε βαθιά τον αμερικανικό λαό. Μέσα σε λίγες εβδομάδες άρχισαν να κυκλοφορούν διάφορες θεωρίες σύμφωνα με τις περισσότερες από τις οποίες ο αμερικανός πρόεδρος είχε δολοφονηθεί στο πλαίσιο μιας σκοτεινής συνωμοσίας. Οι πρώτες αναφορές για απόπειρα συγκάλυψης των γεγονότων κυκλοφόρησαν μόλις δύο ημέρες μετά τη δολοφονία του Κένεντι, όταν ο Τζακ Ρούμπι, ιδιοκτήτης ενός κλαμπ, πυροβόλησε και σκότωσε τον Οσβαλντ κατά την έξοδό του από τη γενική αστυνομική διεύθυνση του Ντάλας.

Μοναδικό ντοκουμέντο του τραγικού χαμού του αμερικανού προέδρου αποτελεί ένα βίντεο που τράβηξε ένας καταστηματάρχης του Ντάλας ονόματι Εϊμπραμ Ζαπρούντερ ο οποίος το πούλησε, τελικά, στα ΜΜΕ έναντι 50.000 δολαρίων.  Μόλις μερικές ημέρες μετά τη δολοφονία το διάρκειας 26 δευτερολέπτων βίντεο μεταδιδόταν ήδη, ξανά και ξανά, από την αμερικανική τηλεόραση ενώ κατά τις επόμενες δεκαετίες, καθώς βελτιώνονταν οι τεχνικές ανάλυσης βίντεο, καθένα από τα καρέ του εξετάστηκε μεμονωμένα και ενδελεχώς με στόχο τον εντοπισμό στοιχείων.

Το ζήτημα άρχισε εκ νέου να απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη το 1979, όταν ειδική επιτροπή του Κογκρέσου αποφάνθηκε πως προηγούμενες έρευνες για την εξιχνίαση της υπόθεσης δεν διεξήχθησαν με τη δέουσα προσοχή. Στην σχετική έκθεση αναφερόταν, μάλιστα, πως ο JFK θα μπορούσε, όντως, να δολοφονήθηκε στο πλαίσιο κάποιας συνωμοσίας αλλά και ότι κατά της προεδρικής λιμουζίνας πυροβόλησαν δύο ελεύθεροι σκοπευτές.

Ωστόσο μόνο το 1992, μετά την προβολή της ταινίας «JFK» του Ολιβερ Στόουν (ο οποίος, κινούμενος μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας, παρουσιάζει την εξύφανση μιας κυβερνητικής συνωμοσίας με στόχο τη δολοφονία του Κένεντι) τα μέλη του Κογκρέσου ψήφισαν (ομόφωνα) νόμο, ούτως ώστε να αναγκάσουν τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ να αρχίσουν να κοινοποιούν τους χιλιάδες φακέλους της δολοφονίας, σχεδόν 320.000, σύμφωνα με τις τότε εκτιμήσεις.

Ο σχετικός νόμος όριζε πως όλα τα σχετικά αρχεία θα έπρεπε να έχουν κοινοποιηθεί μέσα σε διάστημα 25 ετών, δηλαδή το αργότερο έως το τέλος του 2017. Αρχικά οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες συμμορφώθηκαν, δημοσιοποιώντας χιλιάδες φακέλους κατά τα επόμενα χρόνια, κάποιοι από τους οποίους εμπεριείχαν όντως ενδιαφέροντα στοιχεία. Αποκαλύφθηκε, για παράδειγμα, πως ο Οσβάλντ ήταν ήδη γνωστός στη CIA πριν από τη δολοφονία του Κένεντι αλλά και ότι η CIA είχε καταθέσει πρόταση περί της πρόκλησης ενός πολέμου με την Κούβα. Σταδιακά, ωστόσο, η όλη διαδικασία άρχισε να επιβραδύνεται με χιλιάδες φακέλους να παραμένουν απόρρητοι παρότι το 2017 δεν απείχε πολύ.

Δύο ημέρες μετά τη δολοφονία του Κένεντι, ο εικονιζόμενος Τζακ Ρούμπι, ιδιοκτήτης ενός κλαμπ, πυροβόλησε και σκότωσε τον Οσβαλντ κατά την έξοδό του από τη γενική αστυνομική διεύθυνση του Ντάλας  (Jean-Louis Atlan/Sygma via Getty Images)

Τον Ιανουάριο του 2017 τα ηνία των ΗΠΑ πήρε στα χέρια του ο Ντόναλντ Τραμπ. Ομως ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ παρότι εκλέχθηκε ως «ένας αντισυστημικός αντικομφορμιστής που θα αποστράγγιζε τον “βάλτο” της Ουάσιγκτον» – αναφέρει ο βρετανός δημοσιογράφος – αρχικά εμφανίστηκε αρνητικός στο ενδεχόμενο κοινοποίησης των εναπομεινάντων φακέλων.

Οσον αφορά την προσωπική άποψη του Τραμπ για τη δολοφονία του JFK, ο δημοσιογράφος της Telegraph υπενθυμίζει πως το 2016, πριν κερδίσει ακόμα την προεδρία, είχε υποστηρίξει – χωρίς, φυσικά, να παράσχει το παραμικρό αποδεικτικό στοιχείο – πως στην υπόθεση εμπλεκόταν με κάποιον τρόπο ο πατέρας του Τεντ Κρουζ, του κυριότερου εσωκομματικού του αντιπάλου.

Τελικά ο Τραμπ ενέκρινε την κοινοποίηση σχεδόν 20.000 φακέλων αλλά απογοήτευσε τους αντι-συστημικούς υποστηρικτές του, αποφασίζοντας κάποιοι από τους φακέλους να δημοσιοποιηθούν μερικώς και κάποιοι άλλοι να παραμείνουν απόρρητοι, επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφάλειας.

Ο Λευκός Οίκος του Τραμπ κατάφερε να αναστείλει την όλη διαδικασία για μία τετραετία ενώ τώρα ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν προέβη στις κατάλληλες ενέργειες, ούτως ώστε να καθυστερήσει περαιτέρω (τουλάχιστον έως τον Δεκέμβριο του 2022) η κοινοποίηση όλων των φακέλων που σχετίζονται με τη δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.

Η θέα στον δρόμο από το παράθυρο όπου βρισκόταν ο Οσβαλντ, στο επταώροφο κτίριο που λειτουργούσε σαν αποθήκη σχολικών βιβλίων της Πολιτείας του Τέξας, μέσα από τη διόπτρα όπλου. Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε σε μια από τις πολλές αναπαραστάσεις της δολοφονίας του προέδρου Κένεντι στο Ντάλας (Corbis via Getty Images)
Το περιεχόμενο των φακέλων

Οσον αφορά το περιεχόμενό τους εκτιμάται πως θα μπορούσε ρίξει περισσότερο φως στο μυστηριώδες ταξίδι που πραγματοποίησε ο Οσβαλντ στην Πόλη του Μεξικού το 1963, δύο μήνες πριν τη δολοφονία του Κένεντι, όπου επισκέφθηκε τις πρεσβείες της Κούβας και της ΕΣΣΔ, επιδιώκοντας να λάβει σοβιετική βίζα.

Ως μαθητής ο Οσβαλντ είχε προσχωρήσει σε μία φιλοκουβανική οργάνωση ενώ στη συνέχεια ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ, όπου παρέμεινε επί σχεδόν μία τριετία. Αρκετοί ερευνητές έχουν υποστηρίξει πως έβλεπε τον εαυτό του ωσάν έναν «ηρωικό μοναχικό τύπο».

Το ότι ο Οσβαλντ επισκέφτηκε την Πόλη του Μεξικού το 1963 είναι γνωστό αλλά οι απόρρητοι φάκελοι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν περισσότερα στοιχεία όσον αφορά τη σχέση του με τον κομμουνισμό και την ΕΣΣΔ καθώς υποστηρίζεται εδώ και πολύ καιρό, δίχως, ωστόσο, να έχει αποδειχθεί, ότι ο Οσβαλντ δούλευε για τους Σοβιετικούς και εκτέλεσε τον Κένεντι για λογαριασμό τους στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου.

Ομως νέες λεπτομέρειες όσον αφορά το ταξίδι του Οσβαλντ στο Μεξικό ενδέχεται να αποκαλύψουν πολλά και για τις επιχειρήσεις της CIA που οδήγησαν στον εντοπισμό του, ξεκαθαρίζοντας εάν ήταν ήδη γνωστός και σε τι βαθμό στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ, πριν από τη δολοφονία του Κένεντι.

Αστυνομικός επιδεικνύει στους εκπροσώπους του Τύπου το ιταλικής κατασκευής τυφέκιο «Mannlicher–Carcano» με το οποίο ο Οσβαλντ πυροβόλησε και σκότωσε τον Κένεντι. Το είχε αγοράσει μέσω ταχυδρομείου τον Μάρτιο του 1963. Ειδικοί, πάντως, είχαν εκφράσει αμφιβολίες για την αξιοπιστία του συγκεκριμένου όπλου σε τόσο δύσκολες βολές (Getty Images)

«Οι φάκελοι σχετίζονται όλοι με το αυτό το ερώτημα “Χειραγωγήθηκε ο Οσβαλντ; Εκείνοι (η CIA) γνώριζαν πολύ περισσότερα για εκείνον από όσα έχουν ποτέ παραδεχτεί”», υποστηρίζει ο Τζέφερσον Μόρλεϊ, ο πρώην δημοσιογράφος της Washington Post.

Πιστεύεται επίσης ότι στους εναπομείναντες φακέλους της υπόθεσης εμπεριέχονται λεπτομέρειες για την συνωμοσία της CIA με στόχο τη δολοφονία του Φιντέλ Κάστρο. Σε αυτό το πλαίσιο υποστηρίζεται, εδώ και καιρό επίσης, δίχως, ωστόσο, να υπάρχουν στοιχεία, ότι τον Οσβαλντ είχαν προσλάβει, τελικά, οι Κουβανοί, αναθέτοντάς του να σκοτώσει τον Κένεντι ως εκδίκηση για τη συνωμοσία κατά του κουβανού ηγέτη.

Οσον αφορά, όμως, την αλήθεια αυτή καθαυτή, οι ειδικοί θεωρούν πως υπάρχουν λίγες πιθανότητες να κοινοποιηθούν νέοι φάκελοι της υπόθεσης στο προσεχές μέλλον. Σύμφωνα με τον Τζέφερσον Μόρλεϊ ο Τζο Μπάιντεν το τελευταίο που επιθυμεί, είναι να εκνευρίσει τις μυστικές του υπηρεσίες, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες του για την απειλή (και για την προεδρία του αλλά και για τη χώρα) που δύναται να καταστεί ανά πάσα στιγμή το αυταρχικό κίνημα του Ντόναλντ Τραμπ.

«Ο Μπάιντεν χρειάζεται τη CIA αυτή τη στιγμή. Είναι αντιμέτωπος με αυτήν την άνευ προηγουμένου απειλή που αποτελεί ένα εμφανώς αυταρχικό κίνημα που επιδιώκει να καταλάβει την εξουσία , ακόμη και παράνομα εάν χρειαστεί. Εχει την ανάγκη των μυστικών υπηρεσιών του, δεν πρόκειται να κάνει τίποτα που θα μπορούσε να τις αποξενώσει», προβλέπει ο αμερικανός δημοσιογράφος.