Οι πανδημίες δεν πεθαίνουν αργά και σταθερά. Απλώς εξαφανίζονται. Και αυτό είναι πολύ πιθανό να συμβεί και με τον κορονοϊό το 2022, σύμφωνα με άρθρο του αρχισυντάκτη του Economist Εντουαρντ Καρ.
Οπως εκτιμά ο Καρ, είναι βέβαιο ότι στο μέλλον θα εκδηλώνονται τοπικές και εποχικές εξάρσεις του κορονοϊού, ειδικά στις χώρες με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη.
Και είναι σημαντικό οι επιδημιολόγοι να έχουν ανοιχτά τα μάτια τους για νέες μεταλλάξεις που μπορεί να έχουν την ικανότητα να ξεπερνούν την ανοσία που παρέχουν τα εμβόλια.
Ο,τι και να γίνει όμως, υπογραμμίζει ο αρχισυντάκτης του Economist, τα επόμενα χρόνια o κορονοϊός θα ακολουθήσει τη μοίρα του και θα μετατραπεί σε ενδημική νόσο, ακριβώς όπως είναι η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα.
Ως εκ τούτου, η ζωή στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη είναι πιθανό να επιστρέψει στην κανονικότητα, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζαμε πριν την πανδημία.
Πίσω από την προοπτική της απότομης εξαφάνισης του κορονοϊού κρύβεται μια εκπληκτική επιτυχία, αλλά και μία τραγική αποτυχία.
Η επιτυχία είναι ότι πολύ μεγάλος αριθμός πολιτών έχει εμβολιαστεί και ότι για κάθε στάδιο της νόσησης, από τα ήπια συμπτώματα έως τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), υπάρχουν και τα αντίστοιχα νέα φάρμακα τα οποία μπορούν πλέον να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο του θανάτου.
Η εξαιρετικά γρήγορη δημιουργία, αλλά και χορήγηση άδειας κυκλοφορίας σε τόσο πολλά εμβόλια και φάρμακα για μια νέα ασθένεια, είναι ένας επιστημονικός θρίαμβος.
Υπενθυμίζεται ότι το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα χρειάστηκε 20 χρόνια για να περάσει από τις πρώτες κλινικές δοκιμές και να λάβει την άδεια στις ΗΠΑ. Με τον κορονοϊό, δύο χρόνια μετά την αναγνώρισή του ιού, το εμβόλιο που καταπολεμά τη βαριά λοίμωξη, όχι απλώς ανακαλύφθηκε, αλλά παράγεται μαζικά, φτάνοντας τις 1,5 δισεκατομμύριο δόσεις τον μήνα.
Η Airfinity, εταιρεία ανάλυσης δεδομένων για τις βιολογικές επιστήμες, προβλέπει ότι μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2022, θα μπορούσαν να έχουν παραχθεί συνολικά 25 δισεκατομμύρια δόσεις.
Ωστόσο, τα εμβόλια δεν προσφέρουν πλήρη προστασία, ειδικά στους ηλικιωμένους. Και εδώ, όμως, όπως τονίζει ο Economist, η ιατρική επιστήμη έχει ανταποκριθεί στην πρόκληση και έχει δώσει τη λύση.
Για παράδειγμα, μέσα στο 2022 θα κυκλοφορήσει το πρώτο αντιικό χάπι, με δραστική ουσία την μολνοπιραβίρη. Το φάρμακο της MSD (Merck στις ΗΠΑ) θα χορηγείται δύο φορές την ημέρα και σε κλινικές δοκιμές έδειξε ότι μειώνει στο μισό τον κίνδυνο θανάτου και εισαγωγής στο νοσοκομείο λόγω λοίμωξης Covid-19.
Οι άνθρωποι που νοσούν βαριά, μπορούν να λάβουν δεξαμεθαζόνη, υπογραμμίζει ο Economist, ένα φθηνό κορτικοστεροειδές, το οποίο μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από 20% έως 30%. Για ενδιάμεσες καταστάσεις, υπάρχουν φάρμακα όπως η ρεμντεσιβίρη και ένα κοκτέιλ αντισωμάτων που παρασκευάζεται από τη φαρμακευτική εταιρεία Regeneron.
O συνδυασμός εμβολίου και φαρμακευτικής θεραπείας δημιουργεί ένα ισχυρό τείχος προστασίας και για τα άτομα μεγάλης ηλικίας, αλλά και για αυτούς με υποκείμενα νοσήματα. Και η ανέγερση κάθε νέου τείχους μειώνει περαιτέρω τη θνησιμότητα από λοίμωξη Covid, άρα και την απειλή του κορονοϊού.
Η αποτυχία
Ωστόσο, παράλληλα με αυτές τις επιτυχίες, υπάρχει και μία μεγάλη αποτυχία. Eνας επιπλέον λόγος για τον οποίο ο κορονοϊός θα κάνει λιγότερο κακό στο μέλλον, είναι ότι έχει ήδη κάνει πάρα πολλά στο παρελθόν.
Πλέον, ο αριθμός των ανθρώπων που προστατεύεται από τις τρέχουσες μεταλλάξεις είναι πολύ μεγάλος, αποκλειστικά και μόνο επειδή έχουν ήδη μολυνθεί και αναρρώσει, εκτιμά το αρχισυντάκτης του Economist. Πολλοί, όμως, είναι και οι άνθρωποι, ιδιαίτερα στον αναπτυσσόμενο κόσμο, που θα παραμείνουν απροστάτευτοι από εμβόλια ή φάρμακα και το 2022.
Ο συνδυασμός μόλυνσης και εμβολιασμού εξηγεί γιατί, για παράδειγμα, στη Βρετανία, το φθινόπωρο οι ειδικοί μπορούσαν να ανιχνεύσουν αντισώματα κατά της λοίμωξης Covid στο 93% των ενηλίκων. Οι άνθρωποι είναι πιθανό να επαναμολυνθούν, όπως φαίνεται από τα στατιστικά της χώρας, αλλά με κάθε έκθεση στον ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται καλύτερα στην αντιμετώπισή του.
Αυτά όλα εξηγούν γιατί το ποσοστό θνησιμότητας στη Βρετανία είναι τώρα μόνο στο ένα δέκατο από αυτό που ήταν στις αρχές του 2021.
Βέβαια, τα καλά σενάρια θα ήταν πολύ εύκολο να ανατραπούν από μια νέα, επικίνδυνη μετάλλαξη, καθώς ο κορονοϊός, όσο κυκλοφορεί, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να δημιουργήσει ένα νέο, πιο μολυσματικό στέλεχος.
Ωστόσο, ακόμα κι αν οι παραλλαγές Ομικρον και Ρο χτυπήσουν και βρεθούν στο προσκήνιο, μπορεί να μην είναι πιο θανατηφόρες από τη Δέλτα, μπορεί όμως και να είναι.
Βέβαια, τα φάρμακα παραμένουν το ίδιο αποτελεσματικά στις νέες μεταλλάξεις, όμως τα εμβόλια ενδεχομένως να πρέπει να τροποποιηθούν για να έχουν καλύτερη αποτελεσματικότητα, κάτι που επίσης γίνεται, απλώς απαιτούνται μερικοί μήνες.
Αλλη μια ενδημική ασθένεια
Επομένως, όλο και περισσότεροι θα πεθαίνουν από τον κορονοϊό, είτε επειδή είναι ηλικιωμένοι ή ανήμποροι είτε επειδή δεν έχουν εμβολιαστεί, ή απλώς δεν μπορούν να αντέξουν το οικονομικό βάρος των εμβολίων.
Μερικές φορές οι άνθρωποι θα παραμείνουν ευάλωτοι επειδή αρνούνται να κάνουν τα εμβόλια όταν τους προτείνεται, ενώ κάποιοι άλλοι δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση, καθώς δεν διαθέτουν ούτε τα 3 ευρώ που μπορεί να κοστίζει ένα εμβόλιο.
Η πανδημία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και απειλεί εκατομμύρια ζωές. Αλλά, όπως εκτιμά ο Economist, μέχρι το 2023, δεν θα είναι πλέον μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια για τους περισσότερους ανθρώπους στον αναπτυγμένο κόσμο. Θα εξακολουθεί, όμως, να αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για δισεκατομμύρια ανθρώπους στις χώρες χαμηλού εισοδήματος.