H κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι η Γη σχηματίστηκε πριν από περίπου τεσσεράμισι δισ. έτη και περίπου 100 εκατ. έτη μετά, ένα διαστημικό σώμα σε μέγεθος παρόμοιο με εκείνο του Αρη έπεσε πάνω στον πλανήτη μας. Η κολοσσιαία σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση της Σελήνης, η οποία έγινε ο φυσικός δορυφόρος μας στην αποκαλούμενη «παλιρροϊκά κλειδωμένη» τροχιά, κινούμενη έτσι ώστε η Γη να βλέπει πάντα την ίδια πλευρά της.
Η άλλη, η αθέατη πλευρά του φεγγαριού, παραμένει εν πολλοίς ένα μυστήριο για τους επιστήμονες. Ωστόσο τον περασμένο Ιούνιο η Κίνα έστειλε εκεί ένα ρομπότ το οποίο συνέλεξε δείγματα πετρωμάτων και εδάφους. Οι πρώτες αναλύσεις αποκαλύπτουν το έντονο ηφαιστειακό παρελθόν της περιοχής.
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το BBC, οι αναλύσεις των δειγμάτων από δύο ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες δείχνουν ότι στην αθέατη πλευρά της Σελήνης δημιουργήθηκαν μεγάλα ηφαίστεια, τα οποία ξεκίνησαν να εκρήγνυνται πριν από 4,2 δισ. έτη, δηλαδή πολύ σύντομα μετά τη δημιουργία της. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι εκρήξεις αυτές συνεχίστηκαν για περίπου 1,5 δισ. έτη.
Τα ευρήματα
Παρότι οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη την ηφαιστειακή δραστηριότητα στην πλευρά του φεγγαριού που είναι ορατή από τη Γη, έχει διαπιστωθεί ότι η αθέατη πλευρά είναι πολύ διαφορετική στη γεωλογία της και υπάρχουν πολλά ερωτήματα που αναζητούν απαντήσεις – για παράδειγμα ο πολύ μικρός αριθμός κρατήρων στην αθέατη πλευρά σε σχέση με την ορατή. Η νέα μελέτη αναφέρει ότι κάποιοι από τους κρατήρες της αθέατης πλευράς, και μάλιστα οι πιο μεγάλοι, δημιουργήθηκαν από τις ηφαιστειακές εκρήξεις.
«Πρόκειται για μια συναρπαστική διαδικασία. Είναι η πρώτη γεωχρονολογική μελέτη που προέρχεται από τα δείγματα του Chang’e-6 και θα είναι τεράστιας σημασίας για τη σεληνιακή και την πλανητική επιστημονική κοινότητα» αναφέρει ο καθηγητής Κιούλι Λι από το Ινστιτούτο Γεωλογίας και Γεωφυσικής της Κίνας.
Χωρίς να έχει κατοχυρωθεί ποιος και πότε το ανέφερε πρώτος, η αθέατη πλευρά της Σελήνης έγινε ευρύτερα γνωστή στον δημόσιο διάλογο με τον όρο «σκοτεινή πλευρά» και έδωσε τον τίτλο στο περίφημο άλμπουμ των Pink Floyd «The Dark Side of The Moon», που έμεινε στις πρώτες θέσεις των τσαρτ για αρκετά χρόνια.
Ετσι, ο περισσότεροι θεωρούν ότι η αθέατη πλευρά της Σελήνης είναι σκοτεινή, κάτι που δεν ισχύει, αφού εκεί το ηλιακό φως έχει μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση από το ηλιακό φως που πέφτει στην ορατή πλευρά.
Για αυτόν τον λόγο, μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να δημιουργήσει στην αθέατη πλευρά μια μεγάλη βάση, την οποία έχει ονομάσει «Σεληνιακό Χωριό».
Η βάση αυτή θα λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια από το άφθονο φως που πέφτει εκεί, ενώ θα χρησιμοποιείται τόσο για επιστημονικούς όσο και για εμπορικούς σκοπούς, καθώς και για τουριστική αξιοποίηση. Προς το παρόν, πάντως, η ESA έχει εκπονήσει κάποια σχέδια και μακέτες αυτής της βάσης χωρίς να έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες υλοποίησης του project. Οι ΗΠΑ και από κοινού η Ρωσία με την Κίνα έχουν ανακοινώσει την προσπάθεια εγκατάστασης επανδρωμένων βάσεων στην ορατή πλευρά της Σελήνης.
Αναμένονται περαιτέρω αναλύσεις των δειγμάτων της αθέατης πλευράς, που θα αποκαλύψουν νέα στοιχεία για το γεωλογικό παρελθόν και το παρόν της περιοχής, με απώτερο σκοπό να οργανωθούν πιο αποτελεσματικά επόμενες αποστολές εξερεύνησης και μελέτης της.