Πρόκειται γι’ αυτές τις ιστορίες που τις διαβάζεις και λες από μέσα σου «αυτά γίνονται μόνο στις ΗΠΑ». Και όντως, εδώ που τα λέμε, μόνο στις ΗΠΑ, την κοιτίδα της επιχειρηματικότητας και των απανταχού startups θα μπορούσε η Ελίζαμπεθ Χολμς να εξαπατήσει τόσους πολλούς, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και να τη βγάλει καθαρή.
Το 2015 η Χολμς, η –τότε 31χρονη- μονίμως μαυροφορεμένη ιδρύτρια και κάτοχος του 50% των μετοχών της Theranos, μιας εταιρίας που κατασκευάζει «θαυματουργές» συσκευές τεσταρίσματος του αίματος όπου με μια σταγόνα μετρούν τα πάντα, ήταν πρώτη στη λίστα των πιο πλούσιων αυτοδημιούργητων γυναικών του Forbes με προσωπική περιουσία 4,5 δισ. δολαρίων.
Η Χολμς παράτησε τις σπουδές στο Πανεπιστήμιο Stanford (ήταν να γίνει χημικός μηχανικός) στα 19 της, όταν αποφάσισε ότι θα ήταν καλύτερο να αξιοποιήσει τα χρήματα από τα δίδακτρά της για να αλλάξει, όπως φιλοδοξούσε, τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
Πήρε λοιπόν τα λεφτά από τα δίδακτρα και ίδρυσε την Theranos, ένα διαγνωστικό κέντρο, με σκοπό να αλλάξει τον τρόπο που γίνονται οι εξετάσεις. Στόχος της ήταν όλες οι εξετάσεις να γίνονται με μία και μόνο σταγόνα αίματος, με ένα μικρό και όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο τσίμπημα, βάζοντας στην άκρη τις βελόνες, τα φιαλίδια και τις καθυστερήσεις.
Τελικά, και μετά από προσπάθειες σχεδόν μιας δεκαετίας, κατάφερε μέσα από μία σταγόνα αίμα να βγάζει άμεσα και φτηνά αποτελέσματα για πάνω από 70 εξετάσεις, ενώ φρόντισε και οι μέθοδοι της εταιρείας της να καλύπτονται από μια σειρά από διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Κατόπιν πούλησε τα δικαιώματα για την διενέργεια των εξετάσεων αυτών στην αλυσίδα φαρμακείων Walgreens, η οποία με την σειρά της ανακοίνωσε την εγκατάσταση των Theranos Wellness Centers σε 8.500 φαρμακεία σε όλη τη χώρα.
Πλέον, το 2014, η Theranos αξίζει 9 δισ. δολάρια και καθώς στη Χολμς ανήκει το 50% της εταιρείας, η 30χρονη κατάφερε να γίνει η νεότερη δισεκατομμυριούχος, με περιουσία που ξεπερνάει τα 4,5 δισ. δολάρια και να μπει στη λίστα του Forbes.
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας συμπεριλαμβάνονταν δύο αμερικανοί πρώην υπουργοί Εξωτερικών, ο Χένρι Κίσιντζερ και ο Τζόρτζ Σουλτς, αλλά και ο νυν ΥΠΕΞ στρατηγός Τζιμ Μάτις.
Η πτώση
Και όμως, το 2015, μέσα σε 365 ημέρες, η Χολμς κατάφερε –διότι περί κατορθώματος πρόκειται…- να κατακρημνίσει τη χρηματιστηριακή αξία μιας εταιρίας 9 δισ.
Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν το κατάφερε μόνη της, αλλά με τη «συνδρομή» ενός ερευνητικού δημοσιογράφου, του δις βραβευμένου με Πούλιτζερ, Τζον Καρεϊρού, της Wall Street Journal.
Ο δημοσιογράφος δεν πίστεψε ποτέ του πως η Χολμς ήταν δυνατό να έχει συγκεντρώσει πάνω από 800 εκατ. δολάρια από επενδυτές και μάλιστα για ένα, όπως θεωρούσε ο ίδιος, αμφιβόλου αξιοπιστίας αιματολογικό τεστ.
Και τελικά, μετά από ενδελεχή έρευνα, όντως ξεσκέπασε ένα σκάνδαλο επιπέδου… φραπελιάς: η Theranos ποτέ της δεν πραγματοποιούσε αυτά που ευαγγελιζόταν, αντιθέτως τα τεστ που ισχυριζόταν ότι πραγματοποιούσαν οι συσκευές της, τα έδινε με την σειρά της αλλού για να γίνουν σωστά!
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, το βιβλίο του οποίου μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «Bad Blood: Secrets and Lies in a Silicon Valley Startup», η απάντηση στο γιατί συνέβη αυτή η τεράστια απάτη, έγκειται στην ευπιστία του κόσμου, ο οποίος δέχτηκε a priori αυτά που είπε η Χολμς, εν μέρει επειδή αφορούσε και σε ένα θέμα ευαίσθητο, όπως αυτό της υγείας, όπου συχνά πωλούνται… φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Τελικά η Χολμς αναγκάστηκε, στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, να συμβιβαστεί με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, σχετικά με τις κατηγορίες για εξαπάτηση επενδυτών, πληρώνοντας 500.000 δολάρια πρόστιμο και δίνοντας πίσω 19 εκατ. μετοχές της εταιρίας.
Το χειρότερο ωστόσο συνέβη πριν από λίγα 24ωρα -ουσιαστικά η «ταφόπλακα» της μελλοντικής της ενασχόλησης με κάθε είδους επιχειρηματικότητα- καθώς η εισαγγελία του Σαν Φρανσίσκο της άσκησε ποινική δίωξη για απάτη εκατομμυρίων, ενώ πιο σοβαρή είναι η κατηγορία για προσπάθεια βλάβης της δημόσιας υγείας.
Πλέον, η Χολμς κινδυνεύει, στα 35 της χρόνια, να καταδικαστεί σε 20ετή φυλάκιση χωρίς αναστολή, με μόνη της παρηγοριά το γεγονός πως η μεγαλόπνοη ραδιουργία της θα μεταφερθεί σύντομα στο σινεμά με την Τζένιφερ Λόρενς να την υποδύεται.