Το εναρκτήριο λάκτισμα της προεκλογικής εκστρατείας του ανθρώπου που ήταν και παραμένει το πρώτο φαβορί για να γίνει Πρόεδρος της Κύπρου, ξεκίνησε με ένα απίστευτο επικοινωνιακό καλαμπούρι. Ενα φιάσκο!
Ηταν Πέμπτη 12 Μαΐου, 2022 όταν ο πρώην υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Αναστασιάδη, Νίκος Χριστοδουλίδης, εξήγγειλε πανηγυρικά σε ένα εντυπωσιακό σκηνικό, την υποψηφιότητά του για την προεδρία ως «ανεξάρτητος υποψήφιος», έχων την υποστήριξη μιας πανσπερμίας κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου και μέρους του δικού του, Δημοκρατικού Συναγερμού, ΔΗΣΥ, του Γλαύκου Κληρίδη, του Νίκου Αναστασιάδη εν συνεχεία, και τώρα του Αβέρωφ Νεοφύτου, που είναι ο επίσημος υποψήφιος της Δεξιάς.
Ηταν όρθιος και πολύ άνετος στη μέση ενός άψογα φωτισμένου αμφιθεατρικού χώρου, με θεατές προσεκτικά επιλεγμένους ώστε να αντιπροσωπεύουν «το ωραίο και δυναμικό κομμάτι της κυπριακής κοινωνίας», όπως έγραψαν αμέσως στο Twitter οι συντεταγμένοι συμπαθούντες. Κάθε φράση του ήταν μια σαφώς προβαρισμένη ατάκα – σύντομη και «ξεκάθαρη», που είναι και η αγαπημένη του λέξη του κ. Χριστοδουλίδη. Για αυτό και τον έχουν βαφτίσει «ο ξεκάθαρος».
Ομως, λίγες ώρες μετά την πανηγυρική τελετή έναρξης της «πορείας (του) προς τον λαό», τα σαΐνια του Διαδικτύπου ανακάλυψαν ότι σχεδόν όλη η ομιλία του ήταν copy-paste εκείνης από ολόιδια εκδήλωση το 2008, όταν ο Γιαννάκης Κασουλίδης (επίσης πρώην υπουργός Εξωτερικών, επίσης από το κόμμα ΔΗΣΥ που ήταν μέλος και ο Χριστοδουλίδης) ανήγγειλε την δική του προεδρική υποψηφιότητα.
Πάρτι τρικούβερτο έγινε στα social media, και ο ατσαλάκωτος ως τότε Χριστοδουλίδης αναγκάστηκε να απολύσει αμέσως τον επικοινωνιολόγο του Γιώργο Φλέσσα επειδή του πάσαρε αυτούσια την ομιλία που είχε γράψει ο ίδιος τόσα χρόνια πριν για τον Κασουλίδη!
Στην Κύπρο, περισσότερο ίσως και από την Ελλάδα, τέτοια γεγονότα που σε άλλες χώρες θα είχαν βαριές συνέπειες, ξεχνιούνται γρήγορα και εύκολα. Αρκεί που βρέθηκε ο «βολικός ένοχος».
Μένει όμως ο λεκές. Πώς μπορεί ένας υποψήφιους του σήμερα, 2023, να μην αναγνωρίζει σε μια ομιλία που του πάσαραν με ατάκες του 2008, το ξεπερασμένο του πράγματος;
«Σας καλώ να δώσουμε μαζί τον μεγάλο αγώνα για την Κύπρο του 21ου αιώνα», είπαν και οι δύο υποψήφιοι, Κασουλίδης τότε, Χριστοδουλίδης τώρα, με μια διαφορά φάσης 14 ολόκληρων χρόνων. Ωσάν η Κύπρος να έχει κολλήσει εκεί. Στο παρελθόν της. Ένθα αναπαύονται τα τεκμήρια των μεγάλων δηλώσεων από τους πολιτικούς και των μικρών προσδοκιών που κατέληξαν να έχουν οι πολίτες για το μέλλον του τόπου τους.
Και οι τρεις είναι παιδιά του!…
Ο Νίκος Αναστασιάδης ετοιμάζεται να παραδώσει το ύπατο αξίωμά του στον επόμενο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό θα γίνει σε την επόμενη Κυριακή 12 Φεβρουαρίου, αφού τώρα, 5 του μηνός στον πρώτο γύρο, δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσει κάποιος το 50%+1 ψήφο που απαιτείται για την εκλογή. Τρεις είναι οι βασικοί υποψήφιοι.
Και οι τρεις ήταν συνεργάτες του καλοί. Και αυτό τον χαροποιεί ιδιαίτερα, σε βαθμό μάλιστα που δυσκολεύεται να κρύψει την χαρά του. Τόσο, που σε πρόσφατη δημόσια εκδήλωση, είπε ότι όποιος και να εκλεγεί, εκείνος θα συνεχίσει να έχει επιρροή στα πράγματα. Ο Τύπος τον επέκρινε για αυτό που είπε, αλλά ο Πρόεδρος το μάζεψε λέγοντας ότι αστειευόταν – ενοχλημένος μάλιστα που δεν κατάλαβαν το λεπτό του χιούμορ.
Το «κρυφοφανερό» πάντως πολιτικό κουτσομπολιό της μικρής κοινωνίας του νησιού διατυμπανίζει ευθέως ότι εκλεκτός του είναι αυτός που φέρει το ίδιο με αυτόν πρώτο όνομα. Όσο πλησιάζει πάντως η αναμέτρηση, και παρά τους όποιους βάσιμους ή όχι ψιθύρους, ο Πρόεδρος παροτρύνει τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν τον διάδοχό του στο κόμμα.
Αυτός είναι ο Αβέρωφ Νεοφύτου, 62, Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ), που είναι το συντηρητικό, δεξιό κόμμα της Κύπρου. Η Νέα Δημοκρατία ας πούμε. Το κόμμα στήριξε όλες τις προτάσεις και αποφάσεις του Προέδρου στην 10ετή θητεία του, ώστε να περάσουν από την Βουλή.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, 49, παιδί του κόμματος και αυτός, ήταν κυβερνητικός εκπρόσωπος του Προέδρου Αναστασιάδη για ένα φεγγάρι, και εν συνεχεία έγινε Υπουργός Εξωτερικών, με έμπρακτη συμμετοχή στην τελευταία, αποτυχημένη προσπάθεια λύσης του Κυπριακού.
Ενεργό μέλος της τότε διαπραγματευτικής ομάδας του Αναστασιάδη στις συνομιλίες με την τουρκοκυπριακή πλευρά, είναι ο τρίτος εκ των βασικών υποψηφίων για την Προεδρία, που κατεβαίνει και αυτός ως «ανεξάρτητος υποψήφιος», με το αριστερό ΑΚΕΛ. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, 67, διπλωμάτης καριέρας, υφυπουργός Προεδρίας για ευρωπαϊκά θέματα επί κυβέρνησης Χριστόφια, πρέσβης-μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη. Άνθρωπος μετριοπαθής και σώφρων. Κατά τις συζητήσεις με την τουρκοκυπριακή πλευρά λέγεται πως έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να φτάσει η υπόθεση πολύ κοντά σε συμφωνία, που όμως στο τέλος έπεσε στα βράχια στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας – ας μην μπούμε πολύ σε αυτό το ναυάγιο.
Νικητής, ο απερχόμενος!
Η ουσία είναι ότι, και τούτο πράγματι είναι άνευ προηγουμένου, κανένας από τους τρεις υποψηφίους δεν μπορεί να ασκήσει σκληρή κριτική, ως είθισται και όπως επιβάλλεται, στα έργα και τις ημέρες του απερχόμενου προέδρου. Ο ένας ήταν ο διάδοχός του στο κόμμα που ψήφισε τα πάντα, ο άλλος υπουργός εξωτερικών και κυβερνητικός εκπρόσωπός του, και ο τρίτος το πιο έμπιστό του πρόσωπο στις διαπραγματεύσεις, που τελικά ναυάγησαν.
Ολοι στην Κύπρο συμφωνούν, είτε τους αρέσει αυτό είτε όχι, ότι «ο μόνος κερδισμένος των εκλογών θα είναι ο Αναστασιάδης». Κοινώς, win-win κατάσταση!
This is Cyprus
Σε όλη τη διάρκεια αυτής της «ιδιαίτερης» προεκλογικής περιόδου, ο πρόεδρος κεφαλαιοποιεί επάνω στα επιτεύγματά του (πχ ενδεικτικά, έξοδο από την οικονομική κρίση, σημαντικές μεταρρυθμίσεις, με κυριότερη αυτήν του Γενικού Συστήματος Υγείας), εγκαινιάζει πολλά έργα που έκανε, τελειωμένα ή όχι, και κατά πολλούς, ενδυναμώνει το προφίλ και την υστεροφημία του.
Από την άλλη, επί της Προεδρίας του η Κύπρος στιγματίστηκε διεθνώς από το σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων, δίνοντας κυπριακό (άρα και ευρωπαϊκό) διαβατήριο σε όποιον (μαζί και στην οικογένειά του) κατέθετε στο κράτος 2-2,5 εκατ. ευρώ. Ποσό το οποίο, για τους Ρώσους μεγιστάνες, που ήταν οι περισσότεροι (μαζί και με κινέζους και άλλους) που επωφελήθηκαν από αυτό το πρόγραμμα, ήταν… peanuts. Δηλαδή, φιστίκια.
Η Διεθνής Διαφάνεια, αλλά και το Διεθνές Κονσόρτιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), έκαναν λόγο για ένα κράτος «με μεγάλη διαφθορά», που απλώθηκε σε πολλά επίπεδα της κυπριακής κοινωνίας (λογιστικά και δικηγορικά γραφεία, τράπεζες, εργολάβοι, κλπ – αφού κτίστηκαν και κτίζονται άπειροι ουρανοξύστες), και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επισήμως εκδώσει μια σειρά από «προειδοποιήσεις» προς την Κυπριακή Δημοκρατία να «μαζευτεί».
Υπενθυμίζουμε ότι το κακό σπυρί των πολιτογραφήσεων έσπασε όταν δημοσιογραφικό συνεργείο του Al Jazeera έπιασε on-camera τον τότε πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, που με το Ευρωπαϊκό Κόμμα του στις προηγούμενες Προεδρικές είχε υποστηρίξει τον Αναστασιάδη, να κλείνει το μάτι παιχνιδιάρικα στον ρεπόρτερ που, προσποιούμενος τον επίδοξο επενδυτή, τον ρώτησε αν θα τον βοηθήσει να λάβει κυπριακό διαβατήριο, και να του λέει (ο Συλλούρης) με νόημα και καθησυχαστικά «this is Cyprus». Δηλαδή, «αυτή είναι η Κύπρος»!
Πρόσφατα, πήρα μια συνέντευξη στο Α’ Πρόγραμμα της ΕΡΤ από τον Νίκο Χριστοδουλίδη, και τον ρώτησα τι έχει να πει για το σκάνδαλο αυτό του προγράμματος πολιτογραφήσεων; «Ησασταν μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, δεν αντιδράσατε; Δεν κρίνατε πρέπον να παραιτηθείτε;».
Απάντησε ότι «το πρόγραμμα τερματίστηκε αμέσως μετά τα γνωστά δημόσια γεγονότα (εννοεί το περιστατικό με Al Jazeera και Συλλουρη). Και παραδέχτηκε «ναι, υπήρχε πρόβλημα, το οποίο ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, δημόσια και με τόλμη, επισήμανε το πρόβλημα με τους μηχανισμούς ελέγχου των σχετικών αιτήσεων, επί των οποίων το Υπουργικό Συμβούλιο λάμβανε τις αποφάσεις του».
Όπως είπαμε όμως, όλα αυτά, όπως και οι σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας, που είναι ακόμα ζωντανές παρά το διεθνές εμπάργκο. Και όταν ρώτησα τον κ. Χριστοδουλίδη για τους ψιθύρους που ακούγονται για δικές του σχέσεις με τους Ρώσους, απάντησε ότι «ο καθένας κρίνεται για τις πράξεις του, και εγώ θέλω να σας ενημερώσω ότι επί των ημερών μου ως ΥΠΕΞ, για πρώτη φορά η Κύπρος ήρθε τόσο κοντά στις ΗΠΑ».
Κοντά στο νήμα, μπροστά του βουνό…
Στον πρώτο γύρο των εκλογών, εκτός εξαιρετικού απροόπτου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα είναι o νικητής – προηγείται κατά τουλάχιστον 5% των άλλων δύο συνυποψήφιων του που πάνε σχεδόν χέρι-χέρι .
Έφυγε από το δικό του Κόμμα όταν αυτό στήριξε την υποψηφιότητα του Προέδρου του, Αβέρωφ Νεοφύτου. Φαίνεται πώς ήταν έτοιμος από καιρό και για αυτό το βήμα. Τον στηρίζει το Δημοκρατικό Κόμμα (ΔΗΚΟ) του Νικόλα Παπαδόπουλου, γιού του μακαρίτη Τάσσου Παπαδόπουλου, η σημαντικά αποδεκατισμένη πια σοσιαλιστική ΕΔΕΚ του αείμνηστου Βάσου Λυσαρίδη, η Δημοκρατική Παράταξη του Μάριου Κάρογιαν που «πήρε» το ΔΗΚΟ μετά τον θάνατο του Τ. Παπαδόπουλου, αλλά έχασε εν συνεχεία τις εκλογές για την ηγεσία και έφτιαξε την ΔΗΠΑ, η Αλληλεγγύη της Ελένης Θεοχάρους, που έφυγε από τον ΔΗΣΥ για να δημιουργήσει το δικό της κόμμα, και μερικοί σκόρπιοι.
Επίσης, έχει μαζί του ένα μεγάλο κομμάτι του επιχειρηματικού κόσμου, ιδίως της Λεμεσού, που είναι ο «χώρος του Αναστασιάδη», και της Πάφου, που είναι η δική του γενέτειρα, ιδιαίτερη του πατρίδα, που έβγαλε και πάλι τον Αρχιεπίσκοπο της Κύπρου.
Μια ενδεχόμενη (πολύ πιθανή πια) επικράτηση του Χριστοδουλίδη θα τον αναγκάσει να αντιμετωπίσει ζητήματα πολύ μεγάλης σημασίας, με πρώτιστο το Κυπριακό (με μια Τουρκία πατάει στο νησί πιο γερά από ποτέ), και συναφώς εκείνο της διαφθοράς που ακόμα βασιλεύει.
Στο υπόλοιπο δε, πολιτικό φάσμα, τόσο στο ΔΗΣΥ, όσο και στο ΑΚΕΛ, εφ’ όσον χάσουν οι υποψήφιοί τους, η επόμενη ημέρα θα είναι … εκκαθαριστική!
Ένα παράθυρο…
Σε αυτό το νέο, μετεκλογικό τοπίο (όποιος και αν εκλεγεί Πρόεδρος), σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξουν δύο από τους (πραγματικά) ανεξάρτητους υποψήφιους που κατεβαίνουν, και που ο πολιτικός τους λόγους καταγράφηκε θετικά από μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης, και δεν αποκλείεται, στον πρώτο γύρο να δούμε ποσοστά, μικρά ίσως, αλλά πολύ πιο μεγάλα από αυτά που συγκέντρωσαν ποτέ μη κομματικά πρόσωπα.
Ο ένας είναι ο Αχχιλέας Δημητριάδης, δικηγόρος, γνωστός για την επιτυχία του στην υπόθεση της Τιτίνας Λοιζίδου (που διεκδίκησε και κέρδισε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο το δικαίωμά της να αποζημιωθεί από την Τουρκία και να απολαύσει την περιουσία της στην κατεχόμενη Κερύνεια. Ο κ. Δημητριάδης βάσισε το μεγαλύτερο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας στην ανάγκη «κάθαρσης της χώρας από την διαφθορά», αλλά και μιας «ρεαλιστικής προσέγγισης στην επίλυση του Κυπριακού».
Ο άλλος είναι ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, που κατεβαίνει με σύνθημα για «Μιαν άλλη Κύπρο», με μια σειρά από πρωτότυπες, ρεαλιστικές και εφικτές προτάσεις «για μια υγιή οικονομική ανάπτυξη, πράσινη και αειφόρο ενέργεια, διασύνδεση του πανεπιστημίου με την βιομηχανία και την επιχειρηματικότητα», θέματα που «ξεκίνησε» και προώθησε από τότε που ηγήθηκε του Πανεπιστημίου.
Δημητριάδης, Χριστοφίδης και Κολοκασίδης (δικηγόρος στο επάγγελμα αλλά και με έντονη κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα, υποστηρίζει κάθαρση στους κομματικούς μηχανισμούς και δεν είναι υπέρ της ομοσπονδιακής, δικοινοτικής λύσης του Κυπριακού), συγκεντρώνουν στην τελευταία δημοσκόπηση, κατά σειράν 2,8%, 3% και 1,4%. Στην 4η θέση. βρίσκεται ο επικεφαλής του ακροδεξιού, εθνικιστικού κόμματος Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο, ΕΛΑΜ, που κάποτε ήταν ξαδερφάκι της Χρυσής Αυγής, κατά πολλούς ακόμα είναι), Χρίστος Χριστου, με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό 5,5%. Ενδιαφέρον έχει λοιπόν να δούμε προς τα πού θα διοχετευτεί στον δεύτερο και καθοριστικό γύρο το περίπου 12-13% αυτών των υποψηφίων.