Δεν εξελίσσονται μόνο οι ιοί, αλλά και ο ανθρώπινος οργανισμός στην άμυνά του - κάτι ελπιδοφόρο όσον αφορά τον αφανισμό κάποιων χρόνιων παθήσεων χωρίς καμία ιατρική παρέμβαση | Shutterstock
Θέματα

Θέλουν ή δεν θέλουν θεραπεία για το AIDS;

Το Nature, η επιστημονική επιθεώρηση-βίβλος, αντιφάσκει αναφορικά με τις γονιδιακές θεραπείες: καλές στην περίπτωση του HIV, κακές στην περίπτωση των νεογνών με τα «πειραγμένα» γονίδια
Γιάννης Δεβετζόγλου

Ακόμη μία ιστορική στιγμή. Επιστήμονες (μάλλον) θεράπευσαν για δεύτερη φορά ασθενή με AIDS. Οσο και αν δεν είμαι ρομαντικός με το περιεχόμενο της δουλειάς μου, ενθουσιάστηκα με την είδηση. Είναι όμως πραγματική; Και αν ναι, είναι «ηθική» για τους επιστήμονες;

Τα περισσότερα ελληνικά Μέσα τη δημοσιεύουν. Ανάμεσά τους και το Protagon. Το BBC επίσης. Πηγή, η πιο μεγάλη επιστημονική επιθεώρηση: Nature. Το ευαγγέλιο των ειδικών.

Αναζητώντας την υποανάλυση της μελέτης, δεν βρίσκω τίποτα στο Nature. Απολύτως καμία αναφορά. New York Times και Reuters χειρίζονται το θέμα πιο προσεκτικά. «Αναμένεται να δημοσιευτεί σύμφωνα με τους ειδικούς» γράφουν.

Αυτό όμως που μου κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι η θέση του Nature απέναντι στο μεγάλο αυτό επίτευγμα. Το σημερινό του πρωτοσέλιδο έχει τίτλο «Το σκάνδαλο με τα γενετικά τροποποιημένα μωρά: Τι πρόκειται να ακολουθήσει με την επεξεργασία των ανθρώπινων γονιδίων». Αναφέρεται βέβαια στα γενετικά τροποποιημένα βρέφη που γεννήθηκαν στην Κίνα, τα οποία έχουν «πειραγμένα» γονίδια, ώστε να μη μολύνονται με τον HIV. Πώς συνδέεται η αντίδραση των ειδικών στα γενετικά τροποποιημένα μωρά, με το επίτευγμα της θεραπείας του ασθενούς;

Πώς η μετάλλαξη προστατεύει από τον ιό HIV

Χωρίς μετάλλαξη
Για να μπει ο ιός στο κύτταρο χρησιμοποιεί τα «ποδαράκια» που ονομάζονται «CCR5 υποδοχείς» και εξέχουν από την επιφάνεια των φυσιολογικών κυττάρων

Με μετάλλαξη
Κάποιοι άνθρωποι έχουν γεννηθεί με μετάλλαξη, κατά την οποία δεν υπάρχουν οι «CCR5 υποδοχείς» στα κύτταρά τους. Άρα ο ιός δεν μπορεί να προσδεθεί στο κύτταρο και να το καταστρέψει

Στο συγκεκριμένο περιστατικό που απαλλάχθηκε από το AIDS έγινε μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων μυελού των οστών. Οι δότες είχαν από τη φύση τους μεταλλαγμένα γονίδια, τα οποία τους προκαλούν αντίσταση στον ιό. Αρα, ο ασθενής υπέστη ενός τύπου γενετική τροποποίηση, χωρίς όμως άμεση τεχνητή παρέμβαση στα γονίδιά του, αλλά με έμμεσο τρόπο, αφού «υιοθέτησε» τα μεταλλαγμένα γονίδια κάποιου άλλου με φυσικό τρόπο. Στα βρέφη, η γενετική τροποποίηση έγινε με τεχνητή παρέμβαση στο γενετικό υλικό (DNA) και με τη μέθοδο CRISPR, πριν καν εμφυτευτούν στη μήτρα.

Και στις δύο περιπτώσεις, η θεραπεία κατ’ αποτέλεσμα είναι γονιδιακή. Αρα, πώς θα βγει το Nature να «γιορτάσει» μία γενετική θεραπεία για τον HIV, όταν εκφράζει ξεκάθαρα αντιρρήσεις και σοβαρές ανησυχίες, πρακτικές και ηθικές, για τη θεραπευτική μέθοδο; Απομένει να περιμένουμε για να δούμε τον τρόπο που θα δημοσιεύσει τη συγκεκριμένη μελέτη. Ωστόσο, αν ισχύει η είδηση, διότι μέχρι να δημοσιευτεί στο Nature δεν μπορεί να θεωρηθεί «έγκυρη», είναι ένα μεγάλο επίτευγμα για την ανθρωπότητα.

Η θεραπεία του AIDS δημιουργήθηκε από τον «Μαύρο Θάνατο»

Το γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν ανοσία στον HIV και κάποιοι άλλοι όχι δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο, αν και ο μηχανισμός που προκαλεί το AIDS έχει αποδειχθεί. Δημοσίευμα της China Daily (Μάρτιος 2005), αναφέρει ότι η μετάλλαξη «Δέλτα – 32», που δεν επιτρέπει στον ιό HIV να μολύνει το ανοσοποιητικό σύστημα, εκδηλώθηκε στους ανθρώπους τα χρόνια της μεγάλης επιδημίας της πανούκλας, γνωστής ως Μαύρος Θάνατος (έπληξε την Ευρώπη στα μέσα του 14ου αιώνα).

Η μετάλλαξη ήταν μία εξέλιξη του οργανισμού, ώστε να μην μπορεί ο ιός της πανώλης να μολύνει τον οργανισμό. Μάλιστα, οι ειδικοί αναφέρουν στην εφημερίδα ότι η Ευρωπαίοι έχουν τα υψηλότερα ποσοστά της μετάλλαξης, που φτάνουν στο 10% του γενικού πληθυσμού. Αρα, η φυσική εξελικτική πορεία με μία μετάλλαξη για προφύλαξη από την πανούκλα, προστατεύει σήμερα από τον ιό HIV.

Καταπολεμώντας τον HIV

Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί, σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, και με τη μεσογειακή αναιμία. Επειδή τα κουνούπια μόλυναν με ελονοσία τους ανθρώπους στην περιοχή της Μεσογείου, ο οργανισμός «εξελίχθηκε» ώστε να έχει χαμηλότερη αιμοσφαιρίνη και να μην τραβάει τα κουνούπια. Βέβαια, η εξέλιξη αυτή είχε άλλου είδους σοβαρές παρενέργειες.

Η καλή είδηση είναι ότι, όπως φαίνεται, στον ρου της Ιστορίας δεν εξελίσσονται μόνο οι ιοί, αλλά και ο ανθρώπινος οργανισμός, ο οποίος προσπαθεί να προσαρμοστεί ανάλογα με το περιβάλλον όπου βρίσκεται και με τους εισβολείς. Κάτι που δίνει ελπίδες για τον αφανισμό κάποιων χρόνιων παθήσεων στο μακρινό μέλλον, χωρίς καμία ιατρική παρέμβαση.