Αν εστιάσετε ένα εξαιρετικά ισχυρό λέιζερ σε ένα εξαιρετικά μικρό κομμάτι γυαλιού για εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, μπορείτε να χαράξετε ένα μικροσκοπικό σημάδι. Αν ελέγχετε τον προσανατολισμό της χάραξης, τότε αυτό το σημάδι μπορεί να φέρει πληροφορίες. Και αν το κάνετε πολλά δισεκατομμύρια φορές σε εκατοντάδες στρώματα μέσα σε ένα κομμάτι γυαλιού, τότε μπορείτε να «φυλακίσετε» ένα αρχείο στο μέγεθος προσομειωτή, όπως ολόκληρο το Microsoft Flight Simulator, σε ένα μέσο αποθήκευσης με διάρκεια ζωής πολλών αιώνων.
«Πρόκειται για μακροπρόθεσμη αποθήκευση δεδομένων. Οτιδήποτε θέλετε να κρατήσετε για περισσότερο από μερικά χρόνια. Υπάρχουν τεράστιες και αυξανόμενες ποσότητες δεδομένων που οι άνθρωποι θέλουν να διατηρήσουν αρχειοθετημένα για μεγάλες χρονικές περιόδους» λέει ο Ρίτσαρντ Μπλακ, ανώτερος διευθυντής έρευνας στα εργαστήρια της Microsoft στο Κέιμπριτζ της Βρετανίας, κρατώντας ένα μικρό, λεπτό, τετράγωνο τζάμι που περιέχει τον κωδικό που χρειάζεστε για να πετάξετε, λόγου χάρη, ένα Airbus A380 από το λονδρέζικο αεροδρόμιο Γκάτγουικ στο JFK της Νέας Υόρκης.
Κάποια από αυτά τα δεδομένα μπορεί να είναι προσωπικά, όπως φωτογραφίες στις οποίες θέλουμε να έχουμε πρόσβαση για όλη μας τη ζωή, ίσως και για τη ζωή των παιδιών μας. Κάποια άλλα είναι εμπορικά: τα κινηματογραφικά στούντιο, για παράδειγμα, χρειάζονται τρόπους αποθήκευσης ταινιών με τέλεια πιστότητα επ’ αόριστον.
Ορισμένα, πάλι, είναι ιατρικά: αυτή τη στιγμή, οι διαφάνειες παθολογίας διατηρούνται συνήθως μόνο στη φυσική τους μορφή, επειδή η ψηφιακή αποθήκευση είναι πολύ ακριβή. Αλλα είναι κυβερνητικά και νομικά. Πολλές χώρες έχουν πλέον την απαίτηση να διατηρούν δημόσια αρχεία ουσιαστικά για πάντα. Σήμερα υπάρχουν δύο επιλογές για μακροπρόθεσμη αποθήκευση δεδομένων: σκληρός δίσκος ή ταινία. Τα DVD και παρόμοιες οπτικές τεχνολογίες απέτυχαν να κερδίσουν δημοτικότητα, εν μέρει εξαιτίας της περιορισμένης αντοχής τους, εν μέρει εξαιτίας της επίσης περιορισμένης χωρητικότητας.
Αν επιλέξει κανείς ταινία, είναι φθηνή αλλά ευάλωτη σε ζημιά. Αν επιλέξει έναν σκληρό δίσκο, μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτόν πιο γρήγορα, αλλά πρέπει να τον κρυώσει. Και στις δύο περιπτώσεις, επειδή η μαγνητική μνήμη υποβαθμίζεται, κάθε πέντε έως δέκα χρόνια οι αρχειοφύλακες συνιστούν την αντιγραφή της σε μια νέα κασέτα ή σκληρό δίσκο. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα δημόσια αρχεία που κρατήθηκαν μυστικά υπό τον κανόνα των 50 ετών, μπορεί να ζουν σε μισή ντουζίνα διαφορετικά μέσα πριν καν διαβαστούν.
«Είναι ξεκάθαρα σπάταλο. Αγοράζεις και αντιγράφεις, αγοράζεις και αντιγράφεις, αγοράζεις και αντιγράφεις. Απαιτεί χρήματα, ενέργεια και προσπάθεια, και αν ένα βήμα στην αλυσίδα πάει στραβά, όλα χάνονται» συνοψίζει ο Μπλακ.
Το λέιζερ
Για να λύσουν αυτό το πρόβλημα, οι ερευνητές έχουν εξετάσει μια σειρά από νέες τεχνολογίες αποθήκευσης, από τη συγγραφή δεδομένων σε DNA έως την χάραξή τους σε κεραμικά.
Η Microsoft έχει στοιχηματίσει στο γυαλί. Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι Times του Λονδίνου, η προσπάθεια του γίγαντα του λογισμικού βασίζεται σε μια σημαντική ανακάλυψη που έγινε από επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, οι οποίοι έδειξαν ότι ήταν δυνατή η κωδικοποίηση δεδομένων σε γυαλί με τη χρήση λέιζερ.
«Το γυαλί δεν νοιάζεται για τη ζέστη ή το κρύο, το υγρό ή το στεγνό. Δεν επιδεινώνεται αν ξεχάσετε να πληρώσετε τους λογαριασμούς του κλιματιστικού σας. Μπορεί να επιβιώσει από την καλοήθη παραμέληση και δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα με κακόβουλα λογισμικά και πειρατεία. Ορισμένες κυβερνητικές υπηρεσίες ενδιαφέρονται πολύ για οποιοδήποτε μέσο αμετάβλητο σε εξωτερική επιρροή. Οι ίδιοι φορείς ενδιαφέρονται επίσης για μέσα που δεν επηρεάζονται από ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές» εξηγεί ο διευθυντής της Microsoft θέλοντας να αναδείξει τα οφέλη του γυαλιού ως… σκληρού δίσκου.
Η πρακτικότητα
Βέβαια, η χρήση αυτών των γυάλινων αποθηκευτικών μέσων δεν είναι, προς το παρόν τουλάχιστον, πρακτική για καθημερινή χρήση, αφού η ανάγνωση τους απαιτεί μικροσκόπια.
Αρα δεν μπορούν, για παράδειγμα, να αποθηκεύονται με αυτόν τον τρόπο δεδομένα σε υπολογιστικά ψηφιακά νέφη (cloud), τα οποία αποτελούν σήμερα δομικό υλικό της λειτουργίας, όχι μόνο του διαδικτύου, αλλά και χρηστών που αποθηκεύουν εκεί χρήσιμα για αυτούς αρχεία, επιχειρήσεων, του τομέα των τηλεπικοινωνιών (υπηρεσίες κινητών τηλεφώνων) κ.ά.
Η ερευνητική ομάδα της Microsoft σκοπεύει να χρησιμοποιήσει ρομπότ για να επιταχύνει την ανάκτηση δεδομένων από γυαλί. Στην ερευνητική εγκατάσταση της Microsoft στο Κέιμπριτζ μια μακέτα αποκαλύπτει τον τρόπο που σκοπεύουν να το πετύχουν. Στα ράφια του υπογείου τα ρομπότ θα συλλέγουν και θα ταξινομούν τους γυάλινους σκληρούς δίσκους γρήγορα και αποτελεσματικά, λειτουργώντας ως ένα είδος μετα-αποκαλυπτικών βιβλιοθηκονόμων.
Ο Αντ Ρόουστρον, ο αναπληρωτής διευθυντής του εργαστηρίου, είπε ότι ακόμα δεν γνωρίζουν πώς θα βγει στην αγορά. Μπορεί απλώς να εισάγουν το γυαλί στα συστήματα αποθήκευσης cloud χωρίς να το αντιληφθεί ο καταναλωτής. Μπορεί η ύπαρξη ενός διαφορετικού μέσου να οδηγήσει σε έναν νέο τρόπο αποθήκευσης.
«Αφού γράψεις το γυαλί σου, δεν μου κοστίζει πολύ να το κρατήσω. Απλώς πιάνει λίγο χώρο στο ράφι. Δεν χρειάζεται να ανησυχώ για αυτό. Δεν χρειάζεται να το ελέγχω. Δεν χρειάζεται να το κρυώνω. Μπορώ απλά να το αφήσω εκεί. Και έτσι, ξαφνικά δεν έχει καμία αξία η διαγραφή των δεδομένων. Οπότε, αν θέλεις να το κρατήσεις, μπορείς να το κρατήσεις. Στη συνέχεια, αν τα δισέγγονά σας θέλουν να το ανακτήσουν, είναι επίσης δυνατό. Αν μου δώσετε δεδομένα, θα τα αποθηκεύσουμε και θα είναι εκεί σε 100 χρόνια. Θα είναι εκεί σε 500 χρόνια» λέει το στέλεχος της Microsoft.