Απότομη αύξηση των κρουσμάτων γρίπης και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) καταγράφεται σε όλη την Ευρώπη και όσο πλησιάζουν οι γιορτές (βλ. συγχρωτισμός με πολύ κόσμο) η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί.
Ηδη, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων (ECDC) έχει ξεπεραστεί το κατώτατο όριο θετικότητας του 10% στη γρίπη (δηλαδή πάνω από ένα στα δέκα δείγματα που ελέγχονται είναι θετικά στη γρίπη), επομένως έχει αρχίσει και τυπικά η περίοδος έξαρσης. Τα στελέχη γρίπης A(H1N1)pdm09, A(H3N2) και B κυκλοφορούν ταυτόχρονα στην κοινότητα.
Το ECDC προειδοποιεί πως η ταυτόχρονη κυκλοφορία των ιών της γρίπης, του RSV αλλά και του κορονοϊού θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Ο κίνδυνος σοβαρής νόσου αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, με τα πολύ μικρά παιδιά (λόγω RSV) και τους ηλικιωμένους να επηρεάζονται ιδιαίτερα. Η γρίπης θα μπορούσε να προκαλέσει βαριά περιστατικά εάν κάποιο από τα κυκλοφορούντα στελέχη μεταλλαχθεί και «διαφύγει» της προστασίας του εμβολίου που έχει διατεθεί στο βόρειο ημισφαίριο.
Η εορταστική περίοδος συνδέεται παραδοσιακά με δραστηριότητες (κοινωνικές συγκεντρώσεις, ψώνια, ταξίδια), οι οποίες ευνοούν την μετάδοση και περεταίρω εξάπλωση αυτών των ιών.
«Προετοιμαστείτε για πολλά κρούσματα»
Το ECDC καλεί τα κράτη- μέλη να προετοιμαστούν για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της δραστηριότητας της γρίπης και του RSV κατά τις επόμενες εβδομάδες και να εξετάσουν πρακτικές πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων για τη μείωση της μετάδοσης σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων μακροχρόνιας φροντίδας. Θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο ενίσχυσης των διαθέσιμων πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων υγειονομικών υποδομών.
Η ανοσοποίηση -δηλαδή ο εμβολιασμός- είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την προστασία από σοβαρές ιογενείς αναπνευστικές νόσους και η έρευνα έχει δείξει ότι η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη σχετίζεται στενά με μειωμένη επιβάρυνση από τη νόσο.
Ετσι, ο ευρωπαϊκός οργανισμός προτρέπει να εμβολιαστούν κατά της γρίπης, του κορονοϊού και του RSV, ιδίως όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά.
Μάλιστα, το ECDC προτείνει να εξεταστεί ανά χώρα ακόμη και το ενδεχόμενο μαζικού εμβολιασμού των βρεφών κατά του RSV (είναι η πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα απέναντι στον συγκεκριμένο ιό) στο πλαίσιο των σχετικών κατευθυντήριων οδηγιών.
Επίσης, οι επαγγελματίες υγείας καλούνται να είναι εγρήγορση για τα περιστατικά ώστε να χορηγούν έγκαιρα την κατάλληλη θεραπεία (για γρίπη και covid διατίθενται αντιικά φάρμακα) ώστε να προλαμβάνουν τη σοβαρή νόσο και τις επιπλοκές.
Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος με υψηλή μεταδοτικότητα, που προκαλείται από τους ιούς Α, Β και C της γρίπης. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Στην καθημερινή γλώσσα ο όρος «γρίπη» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του «κρυολόγημα» ή «ίωση». Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως το κοινό κρυολόγημα (συνάχι -πονόλαιμος) οφείλεται σε άλλους ιούς και είναι πιο ελαφρά νόσος. Κάθε χρόνο διατίθεται αντιγριπικό εμβόλιο το οποίο καλύπτει τα κυρίαρχα στελέχη του ιού της γρίπης.
Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) είναι ένας κοινός ιός του αναπνευστικού που προκαλεί συμπτώματα κρυολογήματος. Τα άτομα που προσβάλλονται από RSV συνήθως αναρρώνουν σε περίπου μία εβδομάδα χωρίς να χρειάζονται ειδική θεραπεία. Ωστόσο, σε βρέφη ηλικίας κάτω των έξι μηνών, άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ο ιός RSV μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο και θάνατο.
Στην ΕΕ, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ο ιός RSV είναι υπεύθυνος για τη νοσηλεία περίπου 213.000 παιδιών κάτω των πέντε ετών και περίπου 158.000 ενηλίκων κάθε χρόνο. Ένας στους είκοσι ηλικιωμένους στην Ευρώπη προσβάλλεται από RSV κάθε χρόνο.
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε το πρώτο εμβόλιο κατά του RSV, κατάλληλο για την προστασία βρεφών ηλικίας έως έξι μηνών, καθώς και δύο εμβόλια για ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.