Σκηνή από την ταινία επιστημονικής φαντασίας «The Martian» με τον Ματ Ντέιμον | 20th Century Fox
Θέματα

To μεγαλύτερο εμπόδιο για το ταξίδι στον Αρη είναι το… λουμπάγκο

Μεγάλη καταπόνηση στη σπονδυλική στήλη προκαλεί η παραμονή στο Διάστημα γιατί η έλλειψη βαρύτητας ατροφεί τους μύες, εξηγεί μελέτη ορθοπεδικών, που συστήνει μια κλασική μέθοδο για τωρινούς και μελλοντικούς εξερευνητές
Protagon Team

Κάποια ημέρα ο άνθρωπος θα φύγει από τη Γη και θα εποικήσει άλλους πλανήτες, αρχίζοντας ίσως από τον Αρη, με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Δυστυχώς κάποια προβλήματα θα τα πάρει μαζί του.

Οπως, για παράδειγμα, το λουμπάγκο, που μάλλον θα ταλαιπωρήσει τους μελλοντικούς αστροναύτες-εξερευνητές και κατοίκους του Κόκκινου Πλανήτη (και όχι μόνο).

Τα προβλήματα αρχίζουν ήδη από τη γειτονιά μας, τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Οι ένοικοι του Σταθμού, που κατά κανόνα μένουν εκεί αρκετούς μήνες, ψηλώνουν όσο βρίσκονται κατά περίπου 5 εκατοστά, αλλά το κέρδος κοστίζει σε πόνο.

Σε συνθήκες μικροβαρύτητας η σπονδυλική στήλη «χαλαρώνει», αφού πλέον δεν έχει να στηρίζει το βάρος του σώματος. Μαζί όμως χαλαρώνουν και οι μύες που τη στηρίζουν προκαλώντας πόνους. Ενας τρόπος για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οι αστροναύτες είναι η συχνή γυμναστική ώστε να μην αδρανούν οι μύες.

Το σώμα επιστρέφει πλήρως στο φυσιολογικό πολλές εβδομάδες μετά την επιστροφή στη Γη, αναφέρει πρόσφατη σχετική μελέτη που δείχνει ακόμη ότι, όσο περισσότερο παραμένει κανείς στο διάστημα, τόσο περισσότερο κινδυνεύει από πόνους στη μέση και δισκοπάθεια.

Πάνω από τους μισούς αστροναύτες έχουν παραπονεθεί για τέτοιους πόνους στη μέση και στη σπονδυλική στήλη τους καθ’όλη τη διάρκεια της αποστολής τους. Ακόμη, αντιμετωπίζουν τετραπλάσιο κίνδυνο για κήλη σπονδυλικού δίσκου μετά την επιστροφή στη Γη.

Αν όμως ένα εξάμηνο γύρω από τη Γη αρκεί για να φέρουν τέτοια προβλήματα, φαντάζεται κανένας τι θα μπορούσε να περιμένει τους αστροναύτες που στο μέλλον θα επανδρώσουν τους σταθμούς στη Σελήνη ή τον Αρη. Ειδικά για τον Αρη, μόνο το ταξίδι της μετάβασης μπορεί να κρατήσει ένα εξάμηνο, ίσως και περισσότερο, και η βαρύτητα στον πλανήτη είναι λιγότερο από το μισό της γήινης.

Η μελέτη, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή ορθοπεδικής χειρουργικής Ντάγκλας Τσανγκ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο στο ορθοπεδικό περιοδικό Spine, δείχνει ακριβώς ότι το ταξίδι σε άλλο πλανήτη και η παραμονή σε βάση στη Σελήνη, όπου η βαρύτητα είναι ακόμα μικρότερη από αυτή του Αρη, θα αποτελέσουν πρόκληση για το σώμα των αστροναυτών.

Αυτοί που παρέμεναν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, εμφάνισαν μετά την επιστροφή τους σημαντική ατροφία των παρασπονδυλικών μυών, της τάξης σχεδόν του 20%. Εως δύο μήνες μετά το ταξίδι στο Διάστημα είχαν αποκατασταθεί μόνο τα δύο τρίτα της μυικής απώλειας.

Οι επιστήμονες συνιστούν προληπτικά στους αστροναύτες, όσο βρίσκονται στο Διάστημα, περισσότερες ασκήσεις ειδικά για τη μέση, καθώς και γιόγκα, αν και δεν έχει αποδειχτεί αν η συμβουλή είναι αποτελεσματική.

Είναι όμως δυνατόν να σταματήσει η εξερεύνηση του Διαστήματος για ένα πόνο στη μέση;