Το ότι οι δομές της εξουσίας στην Ευρώπη είναι πολύ πιο σύνθετες από όσο θα ήθελαν στη Ρώμη, στο Παρίσι ή ακόμα και στο Βερολίνο το τελευταίο διάστημα, κατέστη ξεκάθαρο πριν από την έναρξη της εξαιρετικά κρίσιμης και εκτεταμένης Συνόδου Κορυφής.
Περί τις δέκα μέρες νωρίτερα αντιλήφθηκαν όλοι πως οι διαπραγματεύσεις για τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης (Recovery Fund) επρόκειτο να είναι στην καλύτερη περίπτωση ιδιαίτερα δύσκολες και εξαντλητικές και αφορμή στάθηκε η Νάντια Καλβίνο. Την ισπανίδα υπουργό Οικονομικών στην κούρσα για την προεδρία του Eurogroup την στήριζαν, πέρα από την Ισπανία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία (αλλά, μεταξύ άλλων, και η Ελλαδα).
Τελικά μια συμμαχία μικρών αλλά ισχυρών χωρών κατάφερε να εκλέξει τον Ιρλανδό Πασκάλ Ντόναχιου, «τον υπουργό ενός οικονομικού παραδείσου που ανά τα χρόνια υπέκλεψε δεκάδες δισεκατομμύρια έσοδα από τους εταίρους του που μόλις είχε ζητήσει τη βοήθειά τους», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ του ο Φεντερίκο Φουμπίνι, υποδιευθυντής της Corriere della Sera.
Σύμφωνα με τον ιταλό δημοσιογράφο εκείνη την ημέρα δεν ηττήθηκε τόσο η ισπανίδα υπουργός όσο οι υποστηρικτές της – το Βερολίνο, το Παρίσι, η Ρώμη και φυσικά η Μαδρίτη, οι κυβερνήσεις, δηλαδή, τεσσάρων χωρών στις οποίες κατοικούν τα 2/3 των ευρωπαίων πολιτών της ευρωζώνης και παράγεται και ο αντίστοιχος πλούτος. Μια φράξια μικρότερων αλλά εύρωστων οικονομικά κρατών της ΕΕ που θεωρούν πως δεν αντιμετωπίζονται ισάξια πήραν την εκδίκησή τους. Δεδομένης της εξέλιξης της Συνόδου Κορυφής για το Recovery Fund ο Φεντερίκο Φουμπίνι υποστηρίζει πως τρέφοντας ένα μόνιμο ανάλογο συναίσθημα δυσαρέσκειας ο Μαρκ Ρούτε αποφάσισε να ψήσει το ψάρι στα χείλη των ομολόγων του.
Το πρωί της Δευτέρας ενόψει της συνέχισης των σκληρών διαπραγματεύσεων ο ολλανδός πρωθυπουργός αποφάσισε να καταστήσει ξεκάθαρες τις προθέσεις του, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «δεν βρισκόμαστε εδώ γιατί πρόκειται στη συνέχεια να είμαστε καλεσμένοι οι μεν στο πάρτι γενεθλίων των δε. Βρισκόμαστε εδώ επειδή διαπραγματευόμαστε ο καθένας υπέρ της χώρας του. Είμαστε όλοι επαγγελματίες».
Ανεξάρτητα, ωστόσο, από την έκβαση της Συνόδου, το ολλανδικό ζήτημα θα συνεχίσει να απασχολεί τις Βρυξέλλες και τους ευρωπαίους ηγέτες, προβλέπει ο ιταλός αναλυτής. Υποστηρίζει πως μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, υπάρχει ένα νέο κράτος-μέλος αποφασισμένο να αμφισβητεί το σύστημα που διέπει τη λειτουργία της ενωμένης (ακόμα) Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά πολύ περισσότερο από όσο είναι έτοιμοι οι περισσότεροι υπόλοιποι ευρωπαίοι ηγέτες να αποδεχτούν. «Η Ολλανδία του Ρούτε θα είναι επί χρόνια ένα αγκάθι στα πλευρά» της Ευρώπης, θεωρεί ο κ. Φουμπίνι.
Ευρωπαίος πολιτικός που γνωρίζει προσωπικά τον ολλανδό πρωθυπουργό ανέφερε στην ιταλική εφημερίδα, διατηρώντας την ανωνυμία του, πως ο Μαρκ Ρούτε γνωρίζει ποια Ευρώπη δεν θέλει. Συγχρόνως όμως δεν εξηγεί τι ακριβώς επιδιώκει να πετύχει με την άτεγκτη (έως και επιθετική αν όχι εκδικητική) στάση του.
Είναι πολύ πιθανό να μην θέλει να επωμιστεί το κόστος της συμμετοχής στην ΕΕ, συνεχίζοντας, ωστόσο, η πατρίδα του να απολαμβάνει όλα τα οφέλη: «θέλει την ενιαία αγορά και τις φορολογικές έδρες των εταιρειών των άλλων χωρών του κλαμπ της ΕΕ, αλλά δεν προτίθεται να χρηματοδοτήσει το σύστημα. Επιθυμεί ένα παγκόσμιο νόμισμα αλλά διεκδικεί το δικαίωμα της αρνησικυρίας για το κοινοβούλιο του όσον αφορά τα ευρωπαϊκά προγράμματα των άλλων κυβερνήσεων και δεν αναγνωρίζει τον ρόλο της Κομισιόν».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, έχει ήδη συστήσει στη Χάγη να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τον δραστικό περιορισμό του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού της (μείωση της φορολογικής υποχρέωσης των φορολογουμένων μέσω ρυθμίσεων που μπορεί να είναι νόμιμες αλλά όχι θεμιτές) και την αντιμετώπιση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Αυτό σημαίνει πως εάν υπάρξει τελικά συμφωνία για τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης, κατά πάσα πιθανότητα θα κληθεί και η Ολλανδία να προβεί σε μεταρρυθμίσεις ούτως ώστε να πάψει να αποτελεί φορολογικό καταφύγιο.
Αρκετοί, ωστόσο, θεωρούν πως ο Μαρκ Ρούτε δεν πρόκειται να αλλάξει εύκολα τη στάση του γιατί η εξέγερσή του είναι αμιγώς πολιτική, σχεδόν ιδεολογική. Εδράζεται σε ένα «αίσθημα εθνικής ανωτερότητας» το οποίο αρνούνται να αναγνωρίσουν οι ομόλογοί του. Εκτιμάται πως ο ολλανδός πρωθυπουργός δεν θα δυσκολευτεί ιδιαίτερα για να περάσει από το ολλανδικό κοινοβούλιο την εγκεκριμένη από τη Γερμανία συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης γιατί θεωρείται σίγουρο πως θα την υπερψηφίσουν τα κεντροαριστερά κόμματα της αντιπολίτευσης. Ούτε απειλείται ιδιαίτερα (τουλάχιστον προς το παρόν) ενόψει των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μάρτιο του 2021 στην Ολλανδία, γιατί το δικό του φιλελεύθερο και συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία προηγείται με ποσοστό 35% την ώρα που οι ακροδεξιοί εθνικιστές λαϊκιστές του Γκερτ Βίλντερς και του Τιερί Μποντέ υπολείπονται πολλές μονάδες. Και σίγουρα δεν πρέπει να φανεί περισσότερο ευρωσκεπτικιστής από τους χριστιανοδημοκράτες της πατρίδας του.
Ο Μαρκ Ρούτε δεν εμπιστεύεται τους κοινούς ευρωπαϊκούς θεσμούς, θεωρώντας πως υποτιμούν τη χώρα του. Και στο όνομα αυτής της δυσπιστίας δεν διστάζει να απειλεί με επιδείνωση της ύφεσης την Ιταλία, την Ισπανία, ακόμα και τη Γαλλία και αυτό σημαίνει πως ενδέχεται να πληρώσει ακριβά την αδιαλλαξία του στο απώτερο μέλλον.
Ωστόσο είναι σίγουρο πως θα μείνει στην ιστορία ως ο «κακός» της πιο κρίσιμης συνόδου κορυφής των τελευταίων πολλών ετών αν όχι από την ίδρυση της ΕΕ. Σκιαγραφώντας το προφίλ και σχολιάζοντας τη στάση του ολλανδού πρωθυπουργού ο Πάολο Βαλεντίνο, ανταποκριτής της Corriere στο Βερολίνο, κάνει λόγο για τον «ηθικό ηγέτη και την αιχμή του δόρατος» των τεσσάρων «φειδωλών» (οι οποίοι έγιναν πέντε μαζί με την Φινλανδία), για τον «γιατρό της αυστηρής λιτότητας» ο οποίος δηλώνει με «απόλυτα καλβινιστική υπεροψία πως η αλληλεγγύη δεν προσφέρεται ποτέ δωρεάν», για τον βορειοευρωπαίο πολιτικό ο οποίος δεν σταματά να προειδοποιεί τα κράτη του Ευρωπαϊκού Νότου πως δεν μπορούν να ζουν πέραν των δυνατοτήτων τους.
Σύμφωνα με τον Πάολο Βαλεντίνο η άτεγκτη στάση του συνδέεται άρρηκτα με τη φιλοσοφία του: ο ολλανδός πρωθυπουργός ζει μόνος του σε ένα λιτό διαμέρισμα, πηγαίνει στο γραφείο του με το ποδήλατο και διδάσκει κοινωνιολογία σε ένα γυμνάσιο εθελοντικά.