Η εντολή του ρώσου υπουργού Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού για υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων προς την ανατολική όχθη του Δνείπερου προήλθε ξεκάθαρα από την κορυφή | REUTERS/ CreativeProtagon
Θέματα

Η Χερσώνα το δείχνει: ο Πούτιν δεν είναι Χίτλερ

Η απόφαση του να διατάξει υποχώρηση αν και αναγκαία στρατιωτικά, αποτελεί μια ταπεινωτική ήττα για τον ίδιο - Συμβάλλει στο να παραμείνει ενωμένος ο Δυτικός συνασπισμός, αλλά και καταδεικνύει ότι ο ρώσος πρόεδρος είναι ένας λογικός παίκτης, διατεθειμένος να υποχωρεί υπό πίεση, εάν αυτό είναι προς το συμφέρον του
Protagon Team

Τον Αδόλφο Χίτλερ επικαλείται σε άρθρο του ο Μαξ Μπουτ, γράφοντας για την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη Χερσώνα. Ο αρθρογράφος της Washington Post (και μέλος του Council on Foreign Relations) θυμίζει ότι κατά τη διάρκεια της γερμανικής εκστρατείας στην ΕΣΣΔ, ο ναζιστής δικτάτορας αρνούνταν πεισματικά να επιτρέπει στα στρατεύματά του να οπισθοχωρούν, ακόμη και όταν επρόκειτο για τη μοναδική τακτική κίνηση που είχε κάποιο νόημα. Ούτε καν όταν ο Κόκκινος Στρατός είχε περικυκλώσει τη 6η Στρατιά, στο Στάλινγκραντ, στα τέλη του 1942, δεν αποδέχτηκε ο Φίρερ να δώσει άδεια στις δυνάμεις του να αποπειραθούν να ανοίξουν μια οδό διαφυγής. «Δεν θα πάω πίσω από τον Βόλγα!», είχε ξεκαθαρίσει.

Στα τέλη του Σεπτεμβρίου, οι New York Times έγραψαν πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε δώσει μια παρόμοια διαταγή, μη υποχώρησης, στις δικές του δυνάμεις, παρότι δέχονταν αφόρητη πίεση από τους Ουκρανούς στη Χερσώνα, δίνοντας την εντύπωση πως δεν επρόκειτο να αποδεχόταν μια υποχώρησή τους ανατολικά του Δνείπερου.

Την Τετάρτη, ωστόσο, τα δεδομένα άλλαξαν, με τον ρώσο υπουργό Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού να ανακοινώνει την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων στην ανατολική όχθη του Δνείπερου. «Υποθέτοντας ότι δεν πρόκειται για αντιπερισπασμό, οι Ρώσοι εγκαταλείπουν τη μοναδική περιφερειακή πρωτεύουσα που είχαν καταλάβει. Αυτή δεν είναι μια εντολή που θα εξέδιδε μόνος του κάποιος που λέει πάντα “ναι”, όπως ο Σοϊγκού. Προήλθε ξεκάθαρα από την κορυφή», αναφέρει ο Μαξ Μπουτ.

Ο αμερικανός ειδικός εξηγεί πως από στρατιωτική άποψη η ρωσική αποχώρηση είναι κατανοητή. Οπως ανέφερε σε τηλεοπτική του εμφάνιση (μαζί με τον Σοϊγκού) ο στρατηγός Σουροβίκιν, διοικητής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, μέσω της υποχώρησης επιδιώκεται η προστασία των ρωσικών στρατευμάτων, καθώς και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων τους. Και όντως, οι δυνάμεις της Μόσχας θα είναι σε θέση να αμύνονται καλύτερα από την ανατολική όχθη του Δνείπερου, γιατί οι Ουκρανοί θα πρέπει να διασχίσουν τον ποταμό υπό καταιγιστικά ρωσικά πυρά για να συνεχίσουν την αντεπίθεσή τους.

«Αλλά αυτή η απόφαση, αν και αναγκαία στρατιωτικά, αποτελεί ωστόσο μια ταπεινωτική ήττα για τον Πούτιν», γράφει ο Μπουτ. Γιατί η Χερσώνα είναι ένα σημαντικό λιμάνι  στη Μαύρη Θάλασσα και πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφέρειας, την οποία η Μόσχα προσάρτησε παράνομα τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Ρωσία, μαζί με τις περιφέρειες του Λουγκάνσκ, του Ντονέτσκ και της Ζαπορίζια. Επιπλέον, οι Ρώσοι ήλπιζαν να καταστήσουν τη Χερσώνα βάση από την οποία θα εξορμούσαν για να καταλάβουν το Μικολάιβ και την Οδησσό, με στόχο να αποκόψουν πλήρως τους Ουκρανούς από τη Μαύρη Θάλασσα, τη μεγαλύτερη εμπορική αρτηρία που διαθέτουν.

Πλέον, ωστόσο, τα ρωσικά στρατεύματα βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς καλούνται να πραγματοποιήσουν μια από τις πιο δύσκολες στρατιωτικές επιχειρήσεις: να οπισθοχωρήσουν δεχόμενοι πυρά. Το πόσο δύσκολη ή εύκολη θα είναι η αποχώρησή τους από τη Χερσώνα θα εξαρτηθεί από τις διαθέσεις των Ουκρανών, δεδομένου ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα είναι εξαιρετικά ευάλωτες την ώρα που θα διασχίζουν το ποτάμι.

Ομως, οι Ρώσοι δεν χάνουν μόνο ένα σημαντικό προγεφύρωμα στη δυτική όχθη του Δνείπερου. Αποχωρώντας από τη Χερσώνα, πρόκειται να απολέσουν επίσης πρόσβαση στο Βόρειο Κανάλι της Κριμαίας, μέσω του οποίου διοχετευόταν νερό από τον ποταμό στη χερσόνησο. Μετά την κατάληψη της Κριμαίας, το 2014, οι Ουκρανοί διέκοψαν τη ροή, ενώ τον περασμένο Ιούνιο οι Ρώσοι άνοιξαν ξανά τη στρόφιγγα, αλλά τώρα εκτιμάται πως θα κλείσει εκ νέου και αυτό αναμφίβολα θα καταστήσει πιο δύσκολη την προάσπιση της πολυπόθητης «χερσαίας γέφυρας» του Πούτιν με τη Ρωσία.

Ακόμη και πριν αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη Χερσώνα, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν ήδη χάσει περίπου το 50% των εδαφών που είχαν καταφέρει να καταλάβουν από τότε που εισέβαλαν στην Ουκρανία. Σήμερα, η οπισθοχώρηση ανατολικά του Δνείπερου καθιστά σαφές στον ρωσικό λαό πόσο άσχημα εξελίσσεται ο πόλεμος για τη Ρωσία. Ταυτόχρονα, αναπτερώνει το ηθικό των Ουκρανών, ενθαρρύνοντάς τους να συνεχίσουν να πολεμούν και να αντιστέκονται, σε μια περίοδο που καλούνται να ζήσουν χωρίς ηλεκτρικό, θέρμανση και νερό σε πολλές πόλεις, μεταξύ των οποίων και το Κίεβο, λόγω των καταστροφών που προκάλεσαν στα δίκτυα οι ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις.

Αυτή η τελευταία νίκη της Ουκρανίας και (ήττα της Ρωσίας) θα συμβάλει επίσης στο να παραμείνει ενωμένος ο Δυτικός συνασπισμός, ακόμη και στην περίπτωση που οι τιμές της ενέργειας αυξηθούν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Λογικά, θα ωθήσει και το Κογκρέσο να εγκρίνει ένα άλλο τεράστιο πακέτο βοήθειας για την Ουκρανία στο προσεχές διάστημα, πριν από την αναμενόμενη ανάληψη του ελέγχου της Βουλής από τους Ρεπουμπλικανούς, η σύνθεση των οποίων, όμως, θα είναι σίγουρα λιγότερο «τραμπική» από όσο αναμενόταν αρχικά.

Κατά κάποιο τρόπο, όμως, το καλύτερο νέο όσον αφορά τη ρωσική αποχώρηση από τη Χερσώνα είναι, σύμφωνα με τον Μαξ Μπουτ, πως καταδεικνύει ότι «ο Πούτιν είναι λογικός – δεν είναι άλλος ένας Χίτλερ που θέλει να πεθάνει στο καταφύγιό του και δεν νοιάζεται  για το πόσους ανθρώπους θα πάρει μαζί του».

Συνυπολογίζοντας την απόφαση του ρώσου προέδρου να συνεχίσει να επιτρέπει την απρόσκοπτη εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία μέσω της Μαύρης Θάλασσας και τον περιορισμό των πυρηνικών απειλών του, ο αρθρογράφος της Washington Post γράφει πως «ο ρώσος δικτάτορας είναι ένας λογικός παίκτης, διατεθειμένος να υποχωρεί υπό πίεση, εάν αυτό είναι προς το συμφέρον του».

Δικαιολογείται, οπότε, ένας σχετικός, συγκρατημένος εφησυχασμός, τουλάχιστον όσον αφορά το ενδεχόμενο να οδηγήσει ο ρώσος πρόεδρος ολόκληρη την ανθρωπότητα σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο στην περίπτωση που δεν πετύχει τους όποιους στόχους του στην Ουκρανία; «Ο Πούτιν σίγουρα κάνει λανθασμένους υπολογισμούς (όπως όταν εισέβαλε στην Ουκρανία) και σίγουρα είναι απρόθυμος να παραδεχτεί μια ήττα. Αλλά δεν είναι ασταθής, ανόητος ή αυτοκτονικός. Οπότε, η υποχώρηση από τη Χερσώνα προσφέρει ενθαρρυντικά νέα, όχι μόνο για τον ρου του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και για τη διανοητική κατάσταση του Πούτιν», απαντά ο Μπουτ.