Με την πρόγνωση του καιρού συμβαίνει κάτι παράδοξο. Τα εργαλεία πρόγνωσης έχουν εξελιχθεί, οι μετεωρολόγοι υπόσχονται μια ακριβή πρόβλεψη σε βάθος τετραήμερου –κι όμως, έχουμε διαρκώς την αίσθηση ότι συχνά δεν τα καταφέρνουν.
Σημεία των… καιρών, θα έλεγε κανείς με μια διάθεση ειρωνείας. Πριν από 20 ή 30 χρόνια, τον καιρό της επόμενης ημέρας τον μαθαίναμε από την τηλεόραση, σπανίως ένα δελτίο ειδήσεων έμπαινε στη βάσανο και την κρίση μιας (παρακινδυνευμένης) πρόβλεψης για μεθαύριο. Σήμερα, η πρόγνωση βρίσκεται στο κινητό μας, ενώ από τους μετεωρολόγους έχουμε συχνά την απαίτηση να προβλέψουν τι καιρό θα κάνει σε βάθος 10ημέρου ή στη γειτονιά μας. Εξ ου και η αίσθηση του ανικανοποίητου.
Τα συστήματα πρόγνωσης και οι υπερυπολογιστές έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά, τα δεδομένα που έχουν οι μετεωρολόγοι έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά, όμως οι απαιτήσεις μας για τον καιρό την επόμενης ημέρας έχουν επίσης πολλαπλασιαστεί.
Δεν θέλουμε να γνωρίζουμε μόνο τι καιρό θα κάνει αύριο… Θέλουμε να ξέρουμε αν στις 11:45 θα ψιχαλίζει, πόσο θα διαρκέσει, αν το σύννεφο που καταβρέχει θα περάσει από το Μαρούσι ή θα μείνει στο Παγκράτι και ακολούθως θα διαλυθεί.
Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, που αμφισβητούν θεμελιώδη μοντέλα πρόβλεψης. Πώς να προβλέψεις με ακρίβεια τον καιρό, όταν οι πυρκαγιές στην Αυστραλία δημιουργούν το δικό τους μικροκλίμα; Ή όταν το τσιμέντο των μεγαλουπόλεων αρχίζει να εκπέμπει ξαφνικά υπερβολική θερμότητα πίσω στην ατμόσφαιρα;
Ο όγκος δεδομένων που πρέπει να συλλεχθεί και να αναλυθεί σε υψηλές ταχύτητες είναι πλέον πρωτοφανής. Και οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι «αργοί υπολογιστές» είναι ένα επιπλέον εμπόδιο. Οπως ανέφερε το BBC, η βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία θα θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα 1,2 δισ. στερλινών (1,43 δισ. ευρώ) για την ανάπτυξη ενός υπερ-υπολογιστή που θα αναλύει περισσότερα και ταχύτερα τα δεδομένα. Σήμερα το Met Office διαχειρίζεται 200 δισ. δεδομένα από δορυφόρους, μετεωρολογικούς σταθμούς και σημαντήρες διάσπαρτους στους ωκεανούς.
Ο μοναδικός παράγοντας που περιορίζει κατά πολύ την ακρίβεια του αποτελέσματος της πρόγνωσης, είναι η ταχύτητα του υπολογιστή να επεξεργαστεί τις πληροφορίες και να δώσει τα αποτελέσματα της πρόβλεψης.
Την ίδια στιγμή, πάνω σε αυτές τις προβλέψεις, οι μετεωρολόγοι παρατηρούν συνεχώς τις αλλαγές που συμβαίνουν και «πειράζουν» εκ νέου τα δεδομένα, ώστε να τα προσαρμόσουν στις αλλαγές που γίνονται από τα καιρικά φαινόμενα. Και αυτός είναι ο λόγος που αλλάζουν συχνά οι προγνώσεις, ακόμα και για τις επόμενες ώρες.
Οι προβλέψεις «βγαίνουν» λάθος;
Οσο καλά και αν προσαρμοστούν τα νέα δεδομένα στον υπολογιστή, η χαοτική φύση της ατμόσφαιρας δεν επιτρέπει την απόλυτα ακριβή πρόγνωση του καιρού.
Για παράδειγμα, μία μικρή εξέλιξη που συμβαίνει στον Βόρειο Ατλαντικό, μπορεί ως αλυσιδωτή αντίδραση να επηρεάσει τη θερμοκρασία σε μία κατοικημένη περιοχή στη νότια Αγγλία. Ωστόσο, αυτό το σημείο στον ωκεανό αποτελεί έναν παράγοντα που μπορεί να μην έχει συμπεριλάβει ο μετεωρολόγος στα δεδομένα του υπερυπολογιστή του. Δηλαδή, μπορεί κάτι να του έχει ξεφύγει ή να μην έχει δώσει αρκετή προσοχή.
Και βέβαια, ενώ δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια ο καιρός της επόμενης ημέρας, δεν είναι δυνατόν οι εκτιμήσεις για τις επόμενες επτά ημέρες να είναι ακριβείς.
Αλλες απαιτήσεις
Σύμφωνα με τη Μετεωρολογική Υπηρεσία της Βρετανίας, σήμερα μπορούμε να προβλέψουμε τον καιρό για τις τέσσερις επόμενες ημέρες τόσο καλά, όσο πριν από 30 χρόνια μπορούσαμε να γνωρίζουμε τον καιρό μόνο για την επόμενη ημέρα.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν μας ενδιαφέρει πια! Δεν μας ενδιαφέρει αν «κατά τις απογευματινές ώρες αναμένονται βροχές στα δυτικά της χώρας». Μας ενδιαφέρει αν θα βρέξει στο κέντρο της πόλης στις 5:30 το απόγευμα. Είναι θέμα lifestyle: θέλουμε το πολύ άμεσο και το πολύ μακρινό, να ξέρουμε τι καιρό θα κάνει το τριήμερο που σχεδιάζουμε για απόδραση.
Προβλέψεις όμως για περισσότερες από τέσσερις ημέρες, μπορούν να μας δώσουν μόνο τα πολύ βασικά χαρακτηριστικά του καιρού, όπως είναι αν θα έχουμε περισσότερη υγρασία από τον μέσο όρο. Τίποτα περισσότερο.
Μάλιστα, κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του καιρού δεν είναι καθόλου εύκολο να προβλεφθούν για συγκεκριμένες περιοχές και δεδομένη χρονική στιγμή. «Οι ψιχάλες είναι τόσο μικρής κλίμακας χαρακτηριστικό του καιρού, που είναι αδύνατον να προβλέψεις πότε θα πέσουν και σε ποιο σημείο», γράφει ο Νικ Μίλερ στο BBC.
Μπορεί σε μία περιοχή να έχουν «δώσει» ότι περιμένουν ψιχάλες οι μετεωρολόγοι και το μόνο που θα συμβεί είναι μία σφοδρή καταιγίδα ένα χιλιόμετρο πιο κάτω.
Ο καθένας δίνει και διαφορετική πρόβλεψη
Κάποιος εμπιστεύεται το AccuWeather, άλλος το Yahoo Weather, το Dark Sky, το Weather Underground, την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ή ό,τι άλλο τον «βολεύει».
Ελάχιστα λοιπόν από αυτά, αν τα παρατηρήσουμε την ίδια στιγμή, συγκλίνουν ως προς τη θερμοκρασία, την υγρασία και τους ανέμους που θα έχει, για παράδειγμα, στην Αττική σε τρεις ώρες.
Η κάθε υπηρεσία δίνει και διαφορετικά αποτελέσματα και κανείς δεν ξέρει τελικά ακριβώς τι καιρό θα κάνει.
Αυτό συμβαίνει επειδή κάθε υπηρεσία χρησιμοποιεί το δικό της λογισμικό πρόγραμμα, στο οποίο ο κάθε επιστήμονας εισάγει τα δεδομένα που θεωρεί αυτός σημαντικά. Αρα, δεν είναι κάτι στάνταρ, όπως φυσικά και η πρόβλεψη δεν είναι ποτέ απόλυτα ακριβής ή σαφής.
Νέοι υπολογιστές, καλύτερες προβλέψεις
Οσο η τεχνολογία των υπολογιστών εξελίσσεται, τόσο ταχύτερη επεξεργασία θα μπορεί να γίνεται στα δεδομένα για τον καιρό. Κάτι που σημαίνει ότι θα έχουμε πολύ καλύτερες και πιο ακριβείς προγνώσεις για τον καιρό.
Επίσης, με τα νέα συστήματα, οι ειδικοί θα μπορούν να διενεργούν πιο πολύπλοκες εξισώσεις, δίνοντας αποτελέσματα ακριβείας, ακόμη και για μικρές γειτονιές, και τον ακριβή χρόνο έναρξης και λήξης της βροχής ή του αέρα.