H 18χρονη φοιτήτρια Σάρα Στιούαρτ μπήκε σε ένα μεξικάνικο εστιατόριο στις ΗΠΑ και παρήγγειλε μια τορτίγια. Αμέσως μετά κοίταξε μια μικρή οθόνη που ήταν τοποθετημένη στο ταμείο του καταστήματος, κάνοντας το σήμα της νίκης με το χέρι της. Η όλη διαδικασία διήρκεσε λιγότερο από πέντε δευτερόλεπτα και όταν ολοκληρώθηκε, η νεαρή γυναίκα είχε πληρώσει την τορτίγια. Δεν χρειάστηκε να έχει μαζί της χρήματα ή κάποια τραπεζική/πιστωτική κάρτα και να θυμάται κάποιο κωδικό. Δεν χρειάστηκε ούτε να χρησιμοποιήσει το κινητό της τηλέφωνο και κάποια εφαρμογή πληρωμών.
Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου εξελίσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια και ένας τομέας στον οποίο εισέρχεται δυναμικά, εκτός από εκείνον της ασφάλειας, είναι αυτός των πληρωμών. Τα συστήματα πληρωμών με τεχνολογία αναγνώρισης προσώπων ξεκινούν τώρα τα πρώτα τους βήματα στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε ορισμένες αφρικανικές χώρες, όπως η Νιγηρία.
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το BBC, η Κίνα πρωτοπορεί σε αυτόν τον τομέα. Στις μεγαλύτερες πόλεις της Κίνας τα συστήματα αυτά έχουν μπει εδώ και καιρό στην καθημερινότητα των κατοίκων και πραγματοποιούνται εκατομμύρια τέτοιου είδους πληρωμές καθημερινά. Ολα δείχνουν ότι μέσα στη δεκαετία που διανύουμε η πληρωμή με την «επίδειξη» του προσώπου μας θα αποτελεί συνηθισμένη διαδικασία.
To νέφος πληρωμών
Το μεξικάνικο εστιατόριο χρησιμοποιεί την τεχνολογία της αμερικανικής start-up εταιρείας PopID την οποία χρησιμοποιούν περίπου 70 εστιατόρια σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ. Οι χρήστες πρέπει να εγγραφούν στον δικτυακό τόπο της εταιρείας και να δημιουργήσουν τον δικό τους λογαριασμό στο διαδικτυακό ψηφιακό νέφος (αποθηκευτικό χώρο) που έχει δημιουργήσει για αυτό τον σκοπό η PopID. Στη συνέχεια ο χρήστης θα πρέπει να αναρτήσει μια φωτογραφία του μέσα στον λογαριασμό του. Για επιπλέον ασφάλεια το σύστημα δίνει στον χρήστη τη δυνατότητα εκτός από μια φωτογραφία πορτρέτου να προσθέσει και μια φωτογραφία όπου θα κάνει και κάποια χαρακτηριστική χειρονομία με τα χέρια του ώστε να γίνεται διπλός έλεγχος ταυτοποίησης και να δυσκολεύει η απόπειρα είτε λάθους λόγω πιθανής ομοιότητας είτε υποκλοπής της φωτογραφίας. Επόμενο βήμα είναι ο χρήστης να συνδέσει τον τραπεζικό του λογαριασμό με τον λογαριασμό του στο νέφος.
«Η άποψή μας είναι ότι το να χρησιμοποιήσει κάποιος το πρόσωπό του για να κάνει μια πληρωμή δεν έχει διαφορά από το να χρησιμοποιήσει το κινητό του τηλέφωνο για τον ίδιο σκοπό. Είναι άλλος ένας τρόπος για να δηλώσεις την ταυτότητά σου. Η φωτογραφία που καταγράφει το μηχάνημα στο ταμείο καταστρέφεται αυτόματα αμέσως μετά την συναλλαγή και τα δεδομένα δεν μετακινούνται πουθενά. Η πληρωμή με αναγνώριση προσώπου είναι μάλιστα λιγότερο επεμβατική από την αντίστοιχη διαδικασία με το κινητό τηλέφωνο γιατί με αυτό καταγράφεται συνεχώς και η τοποθεσία που βρισκόσουν κάθε φορά που έκανες μια πληρωμή. Μάλιστα η φωτογραφία που αναρτά κάποιος στο cloud μετατρέπεται σε ένα μαθηματικό χάρτη των χαρακτηριστικών του προσώπου του και παύει στη συνέχεια να υπάρχει ως πραγματική εικόνα» λέει ο Τζον Μίλερ, διευθύνων σύμβουλος της PopID που βρίσκεται σε συζητήσεις με τις μεγαλύτερες εταιρείες πιστωτικών καρτών οι οποίες θέλουν να ενσωματώσουν στις υπηρεσίες τους και τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου.
Προς το παρόν, το σύστημα απαιτεί να κατεβάσει κάποιος τη μάσκα για να γίνει η ταυτοποίηση, αλλά τα στελέχη της εταιρείας υποστηρίζουν ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία αναβάθμισης της τεχνολογίας, έτσι ώστε να αναγνωρίζεται κάποιος ακόμη και φορώντας μάσκα. Αν το καταφέρει, προφανώς οι προτάσεις συνεργασίας δεν θα περιοριστούν μόνο στα εμπορικά καταστήματα, αλλά ενδιαφέρον αναμένεται να δείξουν και οι εταιρείες συστημάτων ασφαλείας, οι κάθε είδους διωκτικές Αρχές κ.λπ.
Η ασφάλεια
Παρά τις διαβεβαιώσεις της βιομηχανίας αναγνώρισης προσώπου, οι ανησυχίες για την ασφάλεια και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών και γενικότερα για την παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους παραμένουν ισχυρές. Ειδικά στην Κίνα, όπου η τεχνολογία αυτή αρχίζει να γίνεται… mainstream.
«Οσα συνέβησαν με την πανδημία στην Κίνα έδωσαν τεράστια ώθηση στη χρήση αυτής της τεχνολογίας. Μάλιστα η τεχνολογία που έχει αναπτυχθεί εδώ είναι τόσο προηγμένη, ώστε δεν μπορεί το σύστημα να παραβιαστεί και να υποκλαπεί η φωτογραφία κάποιου για να χρησιμοποιηθεί κακόβουλα. Δεν γίνεται επίσης το σύστημα να ξεγελαστεί, αφού μπορεί να διακρίνει ποιος είναι ποιος ακόμη και ανάμεσα σε ομοζυγωτικούς διδύμους» λέει ο Γουάνγκ Μπινγκ, καθηγητής του Επαγγελματικού Κολεγίου Επιστήμης και Τεχνολογίας Luoyang στην επαρχία Henan.
Αρχίζουν να προκαλούνται και αντιδράσεις, αλλά η πολιτική κατάσταση στον ασιατικό γίγαντα τις διατηρεί προς το παρόν σε προσωπικό επίπεδο και δεν επιτρέπει τη γενίκευσή τους. Μια φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Sun Yat-sen στην κινεζική πόλη Γκουανγκτζού, που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία της, μίλησε στο BBC για την εμπειρία που βιώνει. «Στη φοιτητική εστία όπου διαμένω οι αυτόματοι πωλητές λειτουργούν μόνο με σύστημα αναγνώρισης προσώπου. Αρνούμαι να τους χρησιμοποιήσω ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορέσω να φάω κάτι αν πεινάσω κάποια στιγμή το βράδυ. Η τεχνολογία είναι σαν παλίρροια. Δεν υπάρχει τρόπος να κολυμπήσεις κόντρα σε αυτή. Αλλά θέλω να αντισταθώ με κάποιο τρόπο για όσο χρόνο μπορώ να το κάνω» δηλώνει η κινέζα φοιτήτρια.
Αντίθετη γνώμη έχει η Σάρα Στιούαρτ. «Αισθάνομαι ότι η τεχνολογία κινείται τόσο γρήγορα, που οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να σκεφτούν δεύτερη φορά τη χρήση συστημάτων όπως αυτό της αναγνώρισης προσώπου. Τα κινητά μας τηλέφωνα ήδη αναγνωρίζουν το πρόσωπό μας, το οποίο έτσι κι αλλιώς βρίσκεται παντού στο Διαδίκτυο. Για αυτό δεν νομίζω ότι τίθεται κάποιο ιδιαίτερα σοβαρό θέμα για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων ενός ανθρώπου. Είναι μια τεχνολογία που κάνει πιο εύκολη, πιο γρήγορη και νομίζω πιο ασφαλή τη διαδικασία πληρωμών. Με αυτή την τεχνολογία δεν χρειάζεται επίσης να ανησυχούμε αν ξεχάσαμε σπίτι το πορτοφόλι, τις κάρτες ή το κινητό μας για να πραγματοποιήσουμε μια αγορά», υποστηρίζει η αμερικανίδα φοιτήτρια.