Για τους περισσότερους, ειδικά μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού, ο όρος «πάγωμα εγκεφάλου» παραπέμπει στην ελαφρώς οδυνηρή αλλά σίγουρα ανεκτή παρενέργεια μιας γερής μπουκιάς παγωτού. Στη Γερμανία, ωστόσο, θα μπορούσε να σημαίνει εισιτήριο για τη μετά θάνατον ζωή – κάτι που κυρίως οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας έχουν παρουσιάσει.
Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, μια νεοφυής επιχείρηση από το Βερολίνο, που πιστεύεται ότι είναι η πρώτη του είδους της στην Ευρώπη, προσφέρει τη μετά θάνατον κρυογονική κατάψυξη σε υγρό άζωτο, για όσο χρόνο χρειάζεται μέχρι η επιστήμη να βρει έναν τρόπο να επιφέρει την ανάνηψη των «κατεψυγμένων» σωμάτων.
Η υπηρεσία για την κατάψυξη του σώματος των ενδιαφερομένων κοστίζει 200.000 ευρώ, ενώ μια προσφορά αποκλειστικά για κατάψυξη εγκεφάλου κυμαίνεται μόλις στα 75.000 ευρώ. Οι πελάτες κάνουν ήδη ουρές. Η εταιρεία Tomorrow Bio, που προσφέρει τις υπηρεσίες κατάψυξης, έχει ήδη παγώσει έξι «πελάτες», καθώς και πέντε κατοικίδια. Τρεις από τους τετράποδους ασθενείς «ζήτησαν» την επιλογή μόνο για τον εγκέφαλό τους.
Περισσότερα από 650 άτομα έχουν εγγραφεί στην υπηρεσία, συμμετέχοντας σε προγράμματα επί πληρωμή. Η εταιρεία προτείνει τη χρηματοδότηση της συντήρησής των σωμάτων τους μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής. Παρόμοιες εταιρείες δραστηριοποιούνται εδώ και καιρό στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Ρωσία, αλλά αυτή φαίνεται να είναι η πρώτη του είδους της στην ΕΕ.
Ο 40χρονος βραζιλιάνος συνιδρυτής της Tomorrow Bio, Φερνάντο Αζεβέντο Πινιέιρο, έχει συνάψει συμβόλαιο κατάψυξης. «Κάποιοι το κάνουν γιατί φοβούνται τον θάνατο, άλλοι γιατί είναι περίεργοι σχετικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας στο μέλλον και θέλουν να κάνουν ένα ταξίδι στο Διάστημα» εξηγεί στους Times. «Προσωπικά, το επέλεξα γιατί αγαπώ τη ζωή και θέλω να έχω την υγεία μου, ώστε να εκμεταλλευτώ όσα περισσότερα πράγματα έχει να προσφέρει ο πλανήτης μας».
Η ταχύτητα είναι η πιο σημαντική παράμετρος από τη στιγμή που ένας ασθενής πεθάνει, διότι μόλις η καρδιά σταματήσει τα κύτταρα αρχίζουν να αποσυντίθενται – κάτι που κάνει τη μελλοντική ανάνηψη πιο δύσκολη. Το Tomorrow Bio διαθέτει έναν στόλο μετασκευασμένων ασθενοφόρων που σπεύδουν να παραλάβουν τη σορό και να ξεκινήσουν τη διαδικασία ψύξης καθ’ οδόν προς την τελική εγκατάσταση αποθήκευσής του «πελάτη» στην Ελβετία.
Αυτές οι «ομάδες αναμονής», που βρίσκονται στο Βερολίνο και στο Αμστερνταμ –με μία ακόμα να ετοιμάζεται στη Ζυρίχη– εκτελούν μασάζ καρδιάς και παρέχουν οξυγόνο για την επιβράδυνση της αποσύνθεσης μέσα στο όχημα, ενώ αντικαθιστούν τα υγρά του σώματος με ένα κρυοπροστατευτικό διάλυμα – ένα είδος αντιψυκτικού για την πρόληψη του σχηματισμού επιβλαβών κρυστάλλων πάγου, καθώς η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται.
Η μέθοδος ονομάζεται κρυοσυντήρηση και χρησιμοποιεί εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες –μείον 196 βαθμούς Κελσίου– για να σταματήσει όλες τις βιολογικές διεργασίες στο σώμα. Το πλήρωμα των «ομάδων αναμονής» στα ασθενοφόρα μπορούν να ψύξουν τα σώματα στους μείον 80 βαθμούς Κελσίου, οπότε η αποσύνθεση διακόπτεται, παρέχοντας χρόνο για την απαιτούμενη γραφειοκρατία και τη μεταφορά.
Η ιδέα έχει γίνει αντικείμενο πολλών ταινιών επιστημονικής φαντασίας, από το ρομαντικό δράμα του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Always», με πρωταγωνιστή τον Μελ Γκίμπσον, μέχρι τη χολιγουντιανή ταινία δράσης «Demolition Man» με τον Σιλβέστερ Σταλόνε. Διάφορες μέθοδοι κρυοσυντήρησης έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη από τουλάχιστον 500 άτομα, κυρίως στις ΗΠΑ, από το 1967.
Η Tomorrow Bio, που ιδρύθηκε το 2020 και υποστηρίζεται από ιδιώτες επενδυτές, ισχυρίζεται ότι είναι η πρώτη παγκοσμίως που παρέχει τοπικές ομάδες για την εκκίνηση της διαδικασίας. Δεν έχει βγάλει ακόμη κέρδη, αλλά έχει μεγαλόπνοα σχέδια για συνεργασίες με διάφορους εταίρους ώστε να καλύψει τις ηπειρωτικές ΗΠΑ το 2025 – και πιθανώς τη Λατινική Αμερική και την Ασία στη συνέχεια.
Η εταιρεία συνεργάζεται με έναν αδελφό οργανισμό, την European Biostasis Foundation με έδρα το χωριό Ραφτζ της Ελβετίας, που είναι και ο τελευταίος σταθμός για τα «κατεψυγμένα» πτώματα. Εκεί, σε ένα σύγχρονο κτίριο μέσα σε ένα βιομηχανικό πάρκο δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό, τα πτώματα αποθηκεύονται σε ατσάλινα δοχεία ύψους 3,20 μ., μονωμένα με κενό, που είναι γεμάτα υγρό άζωτο και δεν απαιτούν ηλεκτρισμό για να παραμείνουν παγωμένα.
Ακόμα κι αν η Tomorrow Bio χρεοκοπούσε, οι ασθενείς είναι ασφαλείς, λέει η εταιρεία, επειδή τα σώματά τους θα βρίσκονται στα χέρια του Patient Care Foundation – ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που διευθύνεται από εθελοντές διαχειριστές και χρηματοδοτείται από ασφαλείς αποδόσεις περιουσιακών στοιχείων χαμηλού κινδύνου.
Αυτοί οι διαχειριστές θα είναι οι άνθρωποι που θα αποφασίσουν τελικά πότε η τεχνολογία έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να γίνει η ανάνηψη των πελατών της Tomorrow Bio. Οπότε απομένει μόνο το ζήτημα της τεχνολογίας ανάνηψης. Γιατί το ερώτημα είναι κατά πόσο ένας άνθρωπος που πέθανε στα 90 του θα επιθυμεί να επιστρέψει στο ηλικιωμένο σώμα του.
Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν στην ανάνηψη μέσω του επαναπρογραμματισμού των κυττάρων. Εναλλακτικά, ένας εγκέφαλος θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε ένα νεαρό σώμα. Μερικές οικογένειες έχουν εγγραφεί για συντήρηση μαζί, ώστε τα μέλη τους να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουν ένα άγνωστο μέλλον μόνα τους.
Βέβαια, ενδέχεται να χρειαστούν 100, 300 ή ακόμα και 500 χρόνια μέχρι να τελειοποιηθεί η διαδικασία ανάνηψης, θεραπείας και αναζωογόνησης ενός «κατεψυγμένου» ατόμου, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η έρευνα, πάντως, δείχνει ότι οι μνήμες μπορούν να παραμείνουν ανέπαφες, ακόμη και μετά από αιώνες, όπως αναφέρει η Tomorrow Bio.