Δημοσκόποι και ερευνητές προέβησαν σε μια ανακάλυψη που ενδεχομένως να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις κοινωνίες όλου του κόσμου: η απόσταση μεταξύ ανδρών και γυναικών ολοένα αυξάνεται. Τουλάχιστον –ή μάλλον και– όσον αφορά τον τρόπο που βλέπουν οι μεν και οι δε τον κόσμο από τη σκοπιά της πολιτικής. Πρόκειται για μια τάση που καταγράφεται σε πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους χώρες, όχι μόνο στην Αμερική και στην Ευρώπη, αλλά επίσης στην Αφρική και στην Ασία. Εως σήμερα, όμως, περνούσε σχεδόν απαρατήρητη.
Συνήθως, όπως εξηγεί σε άρθρο του ο Τζον Μπερν-Μέρντοκ των Financial Times, «σύμφωνα με ένα από τα πιο καθιερωμένα μοτίβα στις δημοσκοπήσεις, κάθε γενιά τείνει να κινείται ενιαία ως προς την πολιτική και τη γενική ιδεολογία της (καθώς) τα μέλη της μοιράζονται τις ίδιες διαμορφωτικές εμπειρίες, φτάνουν ταυτόχρονα στα μεγάλα ορόσημα της ζωής και συγχρωτίζονται στους ίδιους χώρους». Πλέον, όμως, αυτό ενδέχεται να μην ισχύει, καθώς η αποκαλούμενη Γενιά Ζ, στην οποία ανήκουν οι γεννημένοι από το 1997 έως το 2012, στην πραγματικότητα είναι «δύο γενιές».
«Σύμφωνα με τα στοιχεία της Gallup», όπως συνοψίζει ο αμερικανικός ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios, οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 18 και 29 ετών έχουν πλέον 15 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες πιθανότητες να αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές από τους άνδρες της ίδιας ηλικιακής ομάδας. Αυτό το χάσμα είναι πέντε φορές μεγαλύτερο σε σχέση με το 2000.
Οι νεαρές γυναίκες που χαρακτηρίζονται ως προοδευτικές (40%) υπερτερούν εκείνων που χαρακτηρίζονται μετριοπαθείς (37%). Οι νέοι άνδρες είναι ελαφρώς πιο πιθανό να προσδιορίζονται ως συντηρητικοί (29%) παρά ως φιλελεύθεροι (25%), με την πλειονότητα να είναι μετριοπαθείς (44%), ποσοστά που παρέμειναν αξιοσημείωτα σταθερά τα τελευταία 25 χρόνια.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το πολιτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών ξεπέρασε τις δέκα ποσοστιαίες μονάδες το 2017, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε χρέη προέδρου των ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά, όμως, άρχισε να γιγαντώνεται και το κίνημα #MeeToo, γεγονός που μπορεί να ώθησε πολλές νέες γυναίκες (σε στάδιο ενηλικίωσης) προς την Αριστερά.
«Στις ΗΠΑ τα στοιχεία της Gallup δείχνουν ότι μετά από δεκαετίες κατά τις οποίες τα φύλα μοιράζονταν σχεδόν ισόποσα μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών κοσμοθεωριών, οι γυναίκες ηλικίας 18 έως 30 ετών είναι τώρα κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες πιο φιλελεύθερες από τους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Αυτό το χάσμα χρειάστηκε μόλις έξι χρόνια για να διευρυνθεί» σημειώνει ο αρθρογράφος των Financial Times. Αλλά η απόσταση όσον αφορά την πολιτική τοποθέτηση μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν παρατηρείται μόνο στις ΗΠΑ.
«Η Γερμανία παρουσιάζει επίσης ένα χάσμα 30 μονάδων μεταξύ των ολοένα και πιο συντηρητικών νεαρών ανδρών και των προοδευτικών σύγχρονων γυναικών, ενώ στη Βρετανία το χάσμα είναι της τάξης των 25 μονάδων. Στην Πολωνία πέρυσι σχεδόν οι μισοί άνδρες ηλικίας από 18 έως 21 ετών υποστήριξαν το ακροδεξιό κόμμα της Συνομοσπονδίας, σε σύγκριση με μόλις το ένα έκτο των γυναικών της ίδιας ηλικίας» αναφέρει ενδεικτικά ο Τζον Μπερν-Μέρντοκ.
«Εκτός της Δύσης υπάρχουν ακόμη πιο έντονες διαιρέσεις. Στη Νότια Κορέα επικρατεί σήμερα ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ νεαρών ανδρών και γυναικών, ενώ παρόμοια είναι η κατάσταση και στην Κίνα. Οσο για την Αφρική, στην Τυνησία καταγράφεται η ίδια τάση. Συγκεκριμένα, αυτή η δραματική διάσπαση, είτε αφορά αποκλειστικά τη νεότερη γενιά είτε είναι πολύ πιο έντονη στους κόλπους της από ό,τι μεταξύ ανδρών και γυναικών ηλικίας 30 ετών και πάνω» προσθέτει.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της έγκριτης λονδρέζικης εφημερίδας, η περίπτωση της Νότιας Κορέας, παρότι ακραία, είναι ενδεικτική όσον αφορά τις πιθανές συνέπειες αυτής της διαφοράς πολιτικών αντιλήψεων μεταξύ ανδρών και γυναικών: «Η κοινωνία της είναι χωρισμένη στα δύο. Τα ποσοστά γάμων έχουν καταρρεύσει και τα ποσοστά γεννητικότητας έχουν μειωθεί δραστικά, σε λιγότερες από μία (0,78) γεννήσεις ανά γυναίκα το 2022, το χαμηλότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο».
Σε άρθρο του που εστιάζεται στο ίδιο θέμα, ο Ντέιβιντ Φρεντς των New York Times υποστηρίζει πως η εν λόγω τάση άρχισε να καταγράφεται πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία, τη διόγκωση του #MeToo και την ανατροπή, το 2022, της απόφασης Ρόου κατά Γουέιντ, που επί μισό αιώνα προστάτευε το δικαίωμα των Αμερικανίδων στην άμβλωση. Σύμφωνα με τον αμερικανό αρθρογράφο, το γεγονός ότι το ίδιο φαινόμενο συναντάται και σε μη Δυτικές χώρες είναι απόδειξη ότι δεν οφείλεται σε συγκεκριμένα «πολιτικά» γεγονότα.
Ο Φρεντς δεν υποστηρίζει, φυσικά, ότι «οι τρέχουσες πολιτικές διαμάχες είναι άσχετες». Αλλά θεωρεί πως είναι «λιγότερο σχετικές από μια σειρά συνταρακτικών πολιτιστικών αλλαγών που οδήγησαν νέους άνδρες και νέες γυναίκες να ζουν ολοένα πιο ξεχωριστές ζωές – και όσο περισσότερο το κάνουν, τόσο περισσότερο θα έχουν ξεχωριστές εμπειρίες και θα αναπτύσσουν ξεχωριστές πεποιθήσεις. Ακόμη χειρότερα, όσο περισσότερο ζουν χωριστές ζωές, τόσο θα αυξάνονται και θα είναι μεγαλύτερες οι διαφορές και τόσο πιο δύσκολο θα είναι να διαμορφώνονται τελικά οι σχέσεις –περιλαμβανομένου του γάμου και της γονεϊκότητας– που χρειάζεται η κοινωνία μας για να ευημερεί».
Ο δημοσιογράφος των New York Times υπογραμμίζει επίσης πως όταν μιλάμε για τα μέλη μιας νέας γενιάς, πρέπει να έχουμε κατά νου και τους γονείς τους: «Η Γενιά Ζ είναι από πολλές απόψεις το προϊόν των γονεϊκών τάσεων της Γενιάς Χ, τα μέλη της οποίας αντικατέστησαν την εξαιρετική ελευθερία της δικής μας ανατροφής με ασφυκτικά ελεγχόμενη παιδική ηλικία, που εμπόδιζε το ελεύθερο παιχνίδι, αποθάρρυνε την ανεξάρτητη επίλυση συγκρούσεων και διοχέτευσε μεγάλο μέρος της παιδικής ηλικίας σε μια σειρά μικροδιαχειριζόμενων δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη δημιουργία λαμπρών αιτήσεων για πανεπιστήμια, αλλά στερούν από τα παιδιά μεγάλο μέρος της αυθόρμητης χαράς και της συντροφικότητας της νιότης».
Σύμφωνα, όμως με την Ελενα Τεμπάνο της Corriere della Sera, το φαινόμενο της συντηρητικοποίησης των ανδρών και της φιλελευθεροποίησης των γυναικών οφείλεται σε ένα άλλο ιστορικό γεγονός. «Το κίνημα για τη χειραφέτηση των γυναικών ήταν η μεγαλύτερη ειρηνική επανάσταση στην Ιστορία. Σε λιγότερο από έναν αιώνα έθεσε υπό αμφισβήτηση μια κοινωνική δομή (την εξουσία των ανδρών επί των γυναικών στις γυναίκες) που διατηρούταν επί χιλιετίες. Τώρα έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που τα αποτελέσματα αυτής της επανάστασης είναι ξεκάθαρα, όχι μόνο στη Δύση, αλλά και στην Αφρική και στην Ασία» γράφει η ιταλίδα δημοσιογράφος.
«Αυτό αυξάνει την πόλωση: οι γυναίκες τείνουν να είναι πιο προοδευτικές επειδή έχουν φτάσει αρκετά μακριά, ώστε να είναι σε θέση να αμφισβητούν πραγματικά τις δομές που επέτρεψαν την κυριαρχία των ανδρών επί χιλιετίες. Οι άνδρες είναι πιο συντηρητικοί γιατί συνειδητοποιούν ότι χάνουν πολλά από τα προνόμια που είχαν μέχρι τώρα και εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι στις δομές που τα επιτρέπουν. Είναι μια στιγμή αλλαγής, άρα και κρίσης, και η πόλωση είναι το αποτέλεσμα της επιλογής στρατοπέδου όσον αφορά αυτό το ιστορικό ζήτημα» προσθέτει.