Καθώς η παγκόσμια εκστρατεία για την αντιμετώπιση των παράνομων ροών χρήματος έχει αποκτήσει έναν νέο, επείγοντα χαρακτήρα, στη Γάζα οι διεθνείς υπηρεσίες κατηγορούνται ότι εστιάζουν σε λάθος κατεύθυνση. Στο θέμα αναφέρεται το Politico σε άρθρο της βρετανίδας δημοσιογράφου Ιζαµπελ Οουκσοτ η οποία υποστηρίζει πως «η μεγαλύτερη πηγή ξεπλύματος χρήματος στη Γάζα κρύβεται σε κοινή θέα».
Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Λίγες μέρες μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, εμπειρογνώμονες σε θέματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι για να συζητήσουν τον τρόπο διακοπής της ροής χρημάτων προς τους τρομοκράτες. Ηταν εκεί εκπρόσωποι της Ιντερπόλ, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), των Ηνωμένων Εθνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στην κορυφή της ατζέντας ήταν η Μέση Ανατολή.
Η συνάντηση έγινε στο πλαίσιο της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force – FATF) η οποία παρακολουθεί τις προσπάθειες 40 χωρών για την αντιμετώπιση του μαύρου χρήματος. Ο ρόλος της είναι να επισημαίνει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπεύθυνοι για τον εντοπισμό και τη διακοπή των πολύπλοκων και αδιαφανών συστημάτων που χρησιμοποιούνται για την απόκρυψη χρημάτων από τους εξτρεμιστές.
Για τη Χαμάς, το Politico τονίζει ότι η οργάνωση ακόμη και «περιορισμένης κλίμακας φρικαλεοτήτων και βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας απαιτεί χρήματα —ενώ οι δολοφονίες και οι ακρωτηριασμοί σε τόσο ευρεία κλίμακα όπως αυτή της 7ης Οκτωβρίου, κοστίζει εκατομμύρια».
Προς το παρόν, μόνο τρία καθεστώτα θεωρούνται τόσο αδιάφορα για την καταπολέμηση του μαύρου χρήματος ώστε να μπουν στη «μαύρη λίστα» της FATF: το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Μιανμάρ (Βιρμανία). Παράλληλα, 23 χώρες βρίσκονται στον γκρίζο κατάλογο -που σημαίνει ότι υπόκεινται σε αυξημένη παρακολούθηση- ενώ το καθεστώς άλλων χωρών πρόκειται να επανεξεταστεί.
Πριν μπει στο βασικό της επιχείρημα, η Ιζαµπελ Οουκσοτ περιγράφει στο Politico το τοπίο σε ό,τι αφορά τις νέες μεθόδους διακίνησης μαύρου χρήματος:
—Η άνοδος των κρυπτονομισμάτων έχει περιπλέξει το έργο των ελεγκτικών υπηρεσιών επιτρέποντας εκατομμύρια ανώνυμες συναλλαγές. Ο αριθμός των ανταλλαγών που είναι εγγεγραμμένες στο δίκτυο Bitcoin έχει πλέον φτάσει σχεδόν το μισό εκατομμύριο την ημέρα.
—Εξίσου ανησυχητική είναι η αυξανόμενη χρήση του crowdfunding. Τα μετρητά που δωρίζονται από καλοπροαίρετα άτομα και οργανώσεις που νομίζουν ότι υποστηρίζουν έντιμους σκοπούς χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για την πληρωμή όπλων και στρατιωτικού υλικού. Ερευνα της FATF, η οποία επισημάνθηκε στη συνάντηση του Παρισιού, δείχνει ότι το Ισλαμικό Κράτος, η Αλ Κάιντα και άλλες τρομοκρατικές ομάδες στρέφονται όλο και περισσότερο σε πλατφόρμες crowdfunding.
Τι γίνεται όμως στη Γάζα; Η Χαμάς, που έχει στα χέρια της την διακυβέρνηση, δεν φαίνεται ούτε πρόθυμη ούτε ικανή να παράσχει τα βασικά στον πληθυσμό, πόσο μάλλον να αναπτύξει την οικονομία και να δημιουργήσει ευκαιρίες για μια καλύτερη ζωή για όλους.
Σε ό,τι αφορά τη Χαμάς, συνεχίζει η Οουκσοτ στο Politico, οι διεθνείς ενέργειες για την καταπολέμηση του μαύρου χρήματος αγγίζουν απλά τις παρυφές του προβλήματος. Οι ισραηλινές και αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες πιστεύουν ότι το Ιράν διοχετεύει έως και 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως στην οργάνωση. «Τι γίνεται όμως με τα εκατοντάδες εκατομμύρια που στέλνει στη Γάζα ο ΟΗΕ;», σημειώνει η ίδια.
Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω η αρθρογράφος αναφέρει: «Χρηματοδοτούμενη κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Υπηρεσία Αρωγής και Εργων του ΟΗΕ (UNRWA) στηρίζει ουσιαστικά τη Χαμάς στη Γάζα, παρέχοντας σχεδόν όλες τις βασικές δημόσιες υπηρεσίες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης, των βασικών υποδομών και των προμηθειών τροφίμων. Χωρίς την UNRWA, η καθημερινή ζωή στη Λωρίδα της Γάζας -απελπιστική και δυσλειτουργική όπως είναι- θα κατέρρεε».
Οταν η UNRWA ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1949, μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο, υποστήριξε περίπου 700.000 εκτοπισμένους —σήμερα, εξυπηρετεί περίπου 5,6 εκατομμύρια άτομα που έχουν χαρακτηριστεί πρόσφυγες. Με την πάροδο των ετών, συνεχίζει η Οουκσοτ, «υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η υπηρεσία τροφοδοτεί τον παλαιστινιακό εξτρεμισμό, είτε απασχολώντας άτομα που συνδέονται με τη Χαμάς είτε επιδοκιμάζοντας τη χρήση σχολικών βιβλίων και υλικών -στα σχολεία που διαχειρίζεται η UNRWA- τα οποία απονομιμοποιούν το Ισραήλ και δυσφημούν τους Εβραίους».
Η αρθρογράφος προσθέτει στο Politico πως «είναι γνωστό ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί τις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας του ΟΗΕ για την αποθήκευση όπλων, την απόκρυψη εισόδων σε σήραγγες και την εκτροπή βοήθειας για δικούς της σκοπούς».
Τον Αύγουστο του 2018, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τη χρηματοδότηση προς την υπηρεσία UNRWA, χαρακτηρίζοντάς την μια «ανεπανόρθωτα ελαττωματική επιχείρηση». Ο σημερινός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αντέστρεψε την απόφαση, ωστόσο το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε για τον «σοβαρό κίνδυνο» η Χαμάς να «αποκομίσει ενδεχομένως έμμεσο, ακούσιο όφελος από την αμερικανική βοήθεια προς τη Γάζα».
Ο Οουκσοτ κατηγορεί τον Μπάιντεν ότι «αγνόησε αυτή τη συμβουλή και επομένως η βοήθεια συνεχίζει να ρέει. Ετσι, ενώ το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ιντερπόλ και άλλοι διεθνείς φορείς μπορεί να κλαψουρίζουν όσο θέλουν για το κρυμμένο βρώμικο χρήμα στη Γάζα, η μεγαλύτερη πηγή οικονομικής υποστήριξης της τρομοκρατίας κρύβεται αναμφισβήτητα σε κοινή θέα».
Βεβαίως, παρά την επισήμανση αυτής της σοβαρής διάτασης από την αρθρογράφο του Politico, δεν μπορεί να παραγνωριστεί η προσφορά της Υπηρεσίας Αρωγής και Εργων του ΟΗΕ (UNRWA) για την καθημερινή επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων που διαβιούν σε άθλιες συνθήκες. Και ότι χωρίς αυτή την αρωγή, πιθανότατα θα είχαν αφεθεί εντελώς αβοήθητοι στη μοίρα τους.