Η επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, το Σάββατο 7 Οκτωβρίου, προς ώρας έχει πολύ περισσότερα αναπάντητα ερωτήματα από εξηγήσεις. Γιατί; Γιατί τώρα; Ποιος έχει να κερδίσει και τι από όλο αυτό; Ποιος «φυλάει τα νώτα» της Χαμάς; Και κυρίως, είναι δυνατόν η πανίσχυρη πολεμική μηχανή και οι ακόμη πιο πανίσχυρες μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ να πιάστηκαν τόσο στον ύπνο;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα δοθούν, φυσικά, όσο εξελίσσονται τα γεγονότα. Το τελευταίο θα είναι το πιο δύσκολο να απαντηθεί, όμως. Και ίσως η απάντηση να μην είναι μόνο μία.
«Στο Ισραήλ επιμένουμε να πιστεύουμε στον μύθο ότι έχουμε τον ισχυρότερο στρατό στον πλανήτη και την πιο προηγμένη στρατιωτική τεχνολογία» είπε στο Al Jazeera ο ισραηλινός δημοσιογράφος της εφημερίδας Haaretz, Γκίντιον Λέβι, ο οποίος θεωρεί ότι το Ισραήλ θα κάνει πολλά χρόνια να συνέλθει από την ταπείνωση που υπέστη.
«Η κυβέρνηση επέδειξε πρωτοφανή έπαρση, συγκεντρώνοντας τα στρατεύματα στη Δυτική Οχθη και αφήνοντας απροστάτευτο τον Νότο»
συμπλήρωσε. «Αυτό είναι συνδυασμός έπαρσης και κακών προτεραιοτήτων. Τώρα, όμως, θα πρέπει να καταλάβουμε επιτέλους ότι οι Παλαιστίνιοι είναι και αυτοί ανθρώπινα όντα, και ως τέτοια μπορούν να επιδείξουν πολεμικές ικανότητες» κατέληξε.
Η αιφνιδιαστική επίθεση ήρθε 50 χρόνια και μία ημέρα μετά την επίσης αιφνιδιαστική επίθεση που εξαπέλυσαν η Αίγυπτος και η Συρία εναντίον του Ισραήλ το 1973, η οποία εξελίχθηκε στον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ. Τα δύο συμβάντα, όμως, εκτός από ομοιότητες, είχαν και κάποιες βασικές διαφορές: Στον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ το Ισραήλ δέχτηκε επίθεση από δυο ισχυρά κράτη, ενώ τώρα του επιτέθηκε η πολιτοφυλακή της Χαμάς. Και ενώ τότε βρισκόταν σε υπαρξιακό κίνδυνο, τώρα η ανωτερότητά του απέναντι στον εχθρό είναι αναμφισβήτητη.
Παρ’ όλα αυτά, οι Παλαιστίνιοι, που έριξαν τον φράχτη στη Γάζα με μπουλντόζες και μπήκαν στο Ισραήλ με μηχανάκια και φουσκωτά σκάφη, έκαναν εξίσου μεγάλη ζημιά, αν όχι μεγαλύτερη, από δύο πανίσχυρους και πανέτοιμους στρατούς.
Μετά το σοκ του 1973, το Ισραήλ έθεσε ως βασικό του στόχο την ενδυνάμωση των ενόπλων δυνάμεών του, τόσο στην πράξη όσο και στη συνείδηση του λαού του. Βασικό εργαλείο σε όλα αυτά έπαιξαν και παίζουν οι μυστικές του υπηρεσίες, που θεωρούνται, παγκοσμίως, σχεδόν μυθικές.
Οι επιτυχίες τους πολυδιαφημίζονται, οι αποτυχίες τους «γίνονται γαργάρα», ενώ θεωρείται ευρέως ότι έχουν διεισδύσει τόσο στο Ιράν όσο και στη Γάζα, η οποία βρίσκεται από το 2007 υπό τον έλεγχο της Χαμάς. Στη Γάζα δεν μπορείς ούτε να αναπνεύσεις, λένε άπαντες, χωρίς να σε ακούσουν οι Ισραηλινοί.
Τελικά, μπορείς όχι μόνο να αναπνεύσεις, αλλά και να σχεδιάσεις μια ευρείας κλίμακας πολεμική επίθεση εναντίον του Ισραήλ, κάτι που δεν γίνεται, φυσικά, σε μία ημέρα· απαιτεί μήνες σχεδιασμού. Κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι οι Ισραηλινοί δεν πήραν τίποτε χαμπάρι, σε σημείο που να έχουν φουντώσει τα σενάρια: Ηξεραν αλλά το άφησαν επίτηδες να συμβεί, διότι αυτό συμφέρει τον Νετανιάχου.
Σε έναν βαθμό θα μπορούσε να ισχύει· ο Νετανιάχου έχει τον τελευταίο καιρό τρομερά εσωτερικά προβλήματα, αλλά τώρα οι Ισραηλινοί θα συσπειρωθούν. Από την άλλη, η αξιοπιστία του επλήγη θανάσιμα μετά τα χτυπήματα. Πλέον, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι το Ισραήλ πιάστηκε πράγματι «αδιάβαστο». Οπως είπε στους Sunday Times ένας υψηλόβαθμος ισραηλινός αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών, «μόλις κάτσει η σκόνη, θα πέσουν πολλά κεφάλια από ψηλά».
Ανάλογες αντιδράσεις υπήρξαν και μετά τον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ, όταν η εμπιστοσύνη του λαού στην ηγεσία του κλονίστηκε σε τέτοιο
βαθμό ώστε τέσσερα χρόνια αργότερα η τότε πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ και το Εργατικό Κόμμα, του οποίου ηγείτο, να χάσουν τις εκλογές. Το κόμμα κυβερνούσε το Ισραήλ από την ίδρυσή του, το 1948.
Πώς θα επηρεάσουν οι τωρινές εξελίξεις τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον μακροβιότερο πρωθυπουργό του Ισραήλ, ο οποίος επανήλθε στην εξουσία πριν από μόλις εννέα μήνες; Είναι πολύ νωρίς, συμφωνούν οι αναλυτές, για να προβλέψει κανείς κάτι τέτοιο, ακόμη δεν έχουμε δει
καν πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος.
Ο Νετανιάχου, στα 73 του, είναι ο μόνος άνθρωπος στη σημερινή ηγεσία του Ισραήλ που έχει ζήσει από κοντά τον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ. Εκείνη την εποχή ήταν φοιτητής στο ΜΙΤ, στη Βοστόνη, και είχε ήδη συμπληρώσει πέντε χρόνια θητείας στις Ειδικές Δυνάμεις. Επέστρεψε αμέσως στο Ισραήλ και κατατάχθηκε, πολεμώντας τόσο στο μέτωπο της Συρίας όσο και σε εκείνο της Αιγύπτου, καθώς η ηγεσία του ισραηλινού στρατού δεν ήξερε πού να πρωτοστείλει στρατεύματα.
Είναι βέβαιο ότι ο Νετανιάχου θυμάται τους πολιτικούς τριγμούς που ακολούθησαν τον πόλεμο. Αυτή τη φορά ο ίδιος δεν θα μπορέσει να φύγει πάλι για τη Βοστώνη και να συνεχίσει τη ζωή του, θα βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων. Και θα πρέπει να δώσει απαντήσεις στον λαό του Ισραήλ. Ο οποίος λαός θα παραμείνει ενωμένος όσο διαρκεί ο πόλεμος, αλλά δύσκολα θα ισχύσει το ίδιο και μετά το τέλος του.
Οι υποστηρικτές του Νετανιάχου θεωρούσαν ότι το μεγαλύτερο προτέρημά του ήταν η ασφάλεια που παρείχε στους Ισραηλινούς. Αυτό πλέον ακούγεται λίγο κενό περιεχομένου. Σε συνδυασμό με τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ακροδεξιός συνασπισμός του οποίου ηγείται, η πρόβλεψη για το πολιτικό του μέλλον δεν είναι ιδιαίτερα καλή.
Οι διαμαρτυρίες και οι απεργίες της προηγούμενης περιόδου θα σταματήσουν για λίγο. Στη συνέχεια όλα θα εξαρτηθούν από την αντίδραση του Ισραήλ στις επιθέσεις και την εξέλιξη της στρατιωτικής εκστρατείας που ο Νετανιάχου, χωρίς αμφιβολία, θα εξαπολύσει εναντίον της Γάζας. Αν ο ισραηλινός στρατός υποστεί απώλειες χωρίς να καταφέρει να εξουδετερώσει τη Χαμάς και να απελευθερώσει τους ομήρους που κρατά αυτή, είναι βέβαιο ότι ο κόσμος στο Ισραήλ θα θυμώσει πολύ και η κυβέρνηση του Νετανιάχου θα κλονιστεί επικίνδυνα.
Εάν ο ισραηλινός στρατός πετύχει τους στρατηγικούς του στόχους, το πιθανότερο είναι ότι θα αναζητηθούν ευθύνες στον στρατό και στις μυστικές υπηρεσίες για την αρχική αποτυχία να προβλεφθεί η επίθεση της Χαμάς, αλλά ο Νετανιάχου θα κεφαλαιοποιήσει πολιτικά στην τελική επιτυχία της εξουδετέρωσης του μεγάλου εχθρού του Ισραήλ. Σε κάθε περίπτωση, η ζημιά έγινε στη «βάρδια του». Και ήταν, ανεξαρτήτως τελικού αποτελέσματος, τεράστια.