Οι πολλές μεταμορφώσεις του Μίκι Μάους, του εμβληματικού ήρωα του Ουόλτ Ντίσνεϊ | Mickey Mouse/Facebook
Θέματα

Μίκι Μάους: ο… 90χρονος ήρωας της μεσαίας τάξης

Ο κατεξοχήν ντισνεϊκός ήρωας υπέστη πολλές μεταμορφώσεις. Μέσα σε 90 χρόνια, ο παράτολμος πρώτος Mickey, έγινε ο σκελετός του Μεγάλου Κραχ, προέβλεψε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετεξελίχθηκε στον οξύνου ντετέκτιβ-τιμωρό των εγκληματιών που απειλούσαν τις περιουσίες και τις αξίες της μεταπολεμικής Αμερικής...
Protagon Team

Στις αρχές του μήνα ο Μίκι Μάους γιόρτασε τα ενενηκοστά γενέθλιά του. Γιατί τον Ιανουάριο του 1928 ολοκληρωνόταν στις ΗΠΑ η παραγωγή του «Plane Crazy», της πρώτης (μικρού μήκους) ταινίας κινουμένων σχεδίων με πρωταγωνιστή τον μακροβιότερο και πιο εμβληματικό από τους πάμπολλους ήρωες του Ουόλτ Ντίσνεϊ.

Ενώπιον των Αμερικανών, ωστόσο, ο Μίκι αλλά και η Μίνι, το κορίτσι του, εμφανίστηκαν πρώτη φορά με την τρίτη ταινία του Ντίσνεϊ, το «Steamboat Willie» που έκανε πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες των ΗΠΑ τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Οι μήνες που προηγήθηκαν, όμως, ήταν ιδιαίτερα δύσκολοι για τον Μίκι. Το ντεμπούτο του ήταν κάθε άλλο παρά θριαμβευτικό καθώς εκείνος ο υπερκινητικός ποντικός με τα τέσσερα δάχτυλα που έσκιζε στους αιθέρες ωσάν άλλος Τσαρλς Λίντμπεργκ δεν κατάφερε να εντυπωσιάσει τους διανομείς.

Πρώτη εμφάνιση για τον Μίκι, στην ταινία του 1928 «Steamboat Willie»

Ίσως γιατί η σύλληψη του Μίκι αποτέλεσε από την αρχή ένα plan b, μια έσχατη λύση ή μάλλον το τελευταίο χαρτί που είχαν να παίξουν ο Ουόλτ Ντίσνεϊ και ο Ουμπ Αϊγουερκς, οι «πατέρες» του Μίκι, αφότου η πανίσχυρη Universal έκλεψε, ουσιαστικά, μέσα από τα χέρια των δύο δημιουργών, τον πρώτο ήρωά τους, τον «Όσβαλντ τον Τυχερό Λαγό». Οι δύο νέοι, ωστόσο, δεν πτοήθηκαν και μην έχοντας τίποτα να χάσουν αποφάσισαν να μεταφέρουν στο χαρτί τις φανταστικές περιπέτειες ενός πραγματικού ποντικού που ο Ντίσνεϊ διηγούνταν πως είχε καταφέρει να εξημερώσει στο ατελιέ του στο Κάνσας Σίτι. Αρχικά οι δύο σκιτσογράφοι βάφτισαν το τέκνο τους Μόρτιμερ Μάους, ο οποίος καθιερώθηκε, τελικά, στη συνείδηση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων ως Μίκι Μάους.

Μαζί με τον «πατέρα» του Ουόλτ Ντίσνεϊ

Από τότε ο κατεξοχήν ντισνεϊκός ήρωας υπέστη πολλές μεταμορφώσεις οι οποίες, πέρα από την εξέλιξη των κινουμένων σχεδίων, παρουσιάζουν επίσης την ιστορία της μεσαίας τάξης στην Αμερική. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει σε άρθρο του στην La Repubblica ο διακεκριμένος ιταλός δραματουργός και σκηνοθέτης Στέφανο Μασίνι.

O πρώτος Μίκι ήταν παράτολμος και ριψοκίνδυνος. Βρισκόταν διαρκώς σε υπερένταση και ήταν γεμάτος ενέργεια, έτοιμος ανά πάσα στιγμή να ξεπεράσει τα όποια όρια. Ένας κυνηγός της περιπέτειας ο οποίος αποτύγχανε στα όποια εγχειρήματά του μόνο και μόνο και να δοκιμάσει ξανά και να τα καταφέρει ή για ξεκινήσει κάτι καινούργιο. Ο πρώτος Μίκι ζούσε τη ζωή του στο έπακρο και κοιτούσε το μέλλον με αισιοδοξία. Όπως ακριβώς ζούσαν και τα μέλη της αμερικανικής μεσαίας τάξης -υποστηρίζει ο ιταλός διανοούμενος- έως το 1929, χρονιά κατά την οποία σημειώθηκε το Κραχ της Γουόλ Στριτ και η Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση που ακολούθησε. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν άφησε ανεπηρέαστο τον Μίκι o οποίος έναν μήνα μετά την Μαύρη Πέμπτη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, στις 2 Δεκεμβρίου του 1929, ήρθε αντιμέτωπος με τον θάνατο και τους πιστούς σκελετούς που τον υπηρετούν, για τις ανάγκες του «Haunted House».

O Μίκι Μάους στο «Στοιχειωμένο σπίτι», 1929

Ξαφνικά ο Μίκι ανακάλυπτε, μαζί με τα μέλη της μεσαίας τάξης, ότι περιβάλλεται από πρωτόγνωρους κινδύνους που τους απειλούν. Και κατά τα χρόνια που ακολούθησαν, η ιστορία του θα επιβεβαιώσει τη θεωρία -εξηγεί ο Μασίνι- μέσω μιας σειράς ταινιών μικρού μήκους στις οποίες οι χειρότεροι καταποντισμοί πλήττουν και τον μικρόκοσμο του Ντίσνεϊ. Καταστροφικές πυρκαγιές απειλούν τους ουρανοξύστες των αμερικανικών μητροπόλεων και τεράστιοι ογκόλιθοι αποκολλώνται από τα βουνά. Ενδεικτικοί του κλίματος που επικρατούσε είναι και αρκετοί από τους τίτλους των ταινιών όπως το «Mickey’s Orphans», για παράδειγμα.

Με την αγαπημένη του Μίνι

Αριστούργημα εκείνης της περιόδου είναι το «Brave Little Tailor» του 1938, μια ταινία που εμπνεύστηκε ο Ντίσνεϊ από ένα παραμύθι των Αδελφών Γκριμ. Κατά τον Μασίνι το εμβληματικό αυτό έργο αποτέλεσε μια ακούσια πρόβλεψη του ξεσπάσματος του επικείμενου Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς ο Μίκι, ένας νεαρός απλός ράφτης, θα αναλάβει κατά λάθος την εξαιρετικά επικίνδυνη αποστολή να σκοτώσει τον τυραννικό γίγαντα που καταδυναστεύει την μεσαιωνική Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Ντίσνεϊ, όπως όλοι όσοι είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν, επέλεξε να κλείσει τα μάτια του και να αφοσιωθεί στη δουλειά του. Στο πλευρό του είχε φυσικά, τον Μίκι, ο οποίος το 1940 θα καταφύγει στον μαγικό κόσμο της «Φαντασίας» που οραματίστηκε ο πατέρας του για αυτόν.

Ο Μίκι στον μαγικό κόσμο της «Φαντασίας», 1940

Αλλά μόλις ο πόλεμος τελείωσε και η ανθρωπότητα άνοιξε ξανά τα μάτια της, ο Μίκι ήταν και πάλι εκεί, μεταμορφωμένος για ακόμη μια φορά, έτοιμος να γίνει εκφραστής της μεταπολεμικής Αμερικής. Στο πλαίσιο αυτό, θα καταλήξει να είναι, μεταξύ άλλων, ένας οξύνους ντετέκτιβ, ένας αδίστακτος τιμωρός εγκληματιών που απειλούν τα πορτοφόλια και την ιδιωτική περιουσία των Αμερικανών της μεσαίας τάξης που ετοιμάζονταν να γευτούν την πρωτόγνωρη ευημερία της γενιάς των αποκαλούμενων «baby boomers».

O Μίκι εμφανίζεται, οπότε, ως ο ιδανικός προασπιστής του συλλογικού καλού και σε μια Αμερική όπου η οπλοφορία είναι θεσμός, εκείνος υπενθυμίζει στους μικροαστούς αμερικανούς πως έχουν καθήκον να συμπαραταχθούν με το Καλό και να προστατέψουν, πέρα από τις περιουσίες τους, και τις αξίες τους όπως αυτές καθορίζονταν στο πλαίσιο του δυτικού καταναλωτισμού. Στην Mousetown, την πόλη του Μίκι, όλοι διαθέτουν πλέον μια βίλα τηλεόραση και ψησταριά στην αυλή.