«Εχω κυνηγήσει πεταλούδες σε ποικίλα κλίματα και με ποικίλες μεταμφιέσεις» αναφέρει ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ (1899-1977) στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Μίλησε, μνήμη» (εκδ. Πατάκης, σελ. 404, τιμή 20,80 ευρώ). «Σαν ωραίο αγόρι με βρακί και ναυτικό καπελάκι, σαν ξερακιανός εμιγκρές με φανελένια τσάντα και μπερέ, σαν χοντρός ασκεπής γέρος, με σορτς».
Πράγματι ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ άρχισε να συλλέγει λεπιδόπτερα στην ηλικία των επτά ετών. Και κατά τη διάρκεια της μεγάλης, περιπετειώδους και σπουδαίας πορείας του στη λογοτεχνία, το πάθος αυτό για τις πεταλούδες έμεινε αμείωτο.
Ο Ναμπόκοφ ενώ κυνηγούσε πεταλούδες δημοσίευσε τους πρώτους στοίχους του ως έφηβος λίγο πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση και το 1918 ταξίδεψε από την Αγία Πετρούπολη στην Κριμαία για να μελετήσει εννέα είδη σκουληκιών της περιοχής και 77 είδη πεταλούδας.
Το 1920 στο πρώτο έτος σπουδών του στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ στη Βρετανία, περιέγραψε τις παρατηρήσεις του από την Κριμαία στο πανεπιστημιακό έντυπο The Entomologist.
Το 1940 και αφού είχε δημοσιεύσει εννέα μυθιστορήματα στα ρωσικά και ένα στα αγγλικά μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη και εκεί συνεργάστηκε με το Τμήμα Εντομολογίας του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
Τον επόμενο χρόνο προσελήφθη στο Μουσείο του Χάρβαρντ, στο τμήμα Συγκριτικής Ζωολογίας, όπου εργαζόταν καθημερινά περίπου 14 ώρες. Δουλειά του εκεί ήταν να σκιτσάρει τα φτερά και τα γεννητικά όργανα πεταλούδων.
Στο λεύκωμα με τίτλο «Fine Lines – Vladimir Nabokov’s Scientific Art» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Yale University Press παρουσιάζονται 154 σκίτσα και ακουαρέλες του διάσημου συγγραφέα, τα περισσότερα για πρώτη φορά.
Μάλιστα σύμφωνα με τους επιμελητές της έκδοσης, οι περίφημες κάρτες σημειώσεων με τα χειρόγραφα των μυθιστορημάτων του, ήταν τα χαρτιά που χρησιμοποιούσε για τις εντομολογικές μελέτες του.
Οταν ο Ναμπόκοφ άρχισε να μελετάει τις πεταλούδες, ονειρευόταν να ανακαλύψει νέα είδη και να τους δώσει εκείνος τις δικές του ονομασίες. Ως παιδί, νόμιζε ότι ανακάλυπτε πεταλούδες για πρώτη φορά αλλά έπεφτε έξω και απογοητευόταν. Ως ενήλικος στάθηκε πιο τυχερός. Το 1944 ανακάλυψε στη Νέα Υόρκη την περίφημη μπλε Κάρνερ στην οποία έδωσε τη λατινική ονομασία Lycaeides melissa samuelis.
Την επόμενη χρονιά η μελέτη των γεννητικών οργάνων των μπλε πεταλούδων τον οδήγησε στην πιο τολμηρή επιστημονική του υπόθεση ‒ στο… μπλε ταξίδι από τον Παλιό στον Νέο Κόσμο. Ο Ναμπόκοφ πίστευε ότι οι μπλε πεταλούδες του γένους των Polyommatus προερχόταν από την Ασία αλλά μετακινήθηκαν από τη Σιβηρία μέσω του Βερίγγειου Πορθμού (που συνδέει τη Ρωσία με την Αλάσκα) και από εκεί κατευθύνθηκαν νότια στον Νέο Κόσμο και έφτασαν μέχρι τη Χιλή.
Ελάχιστοι επιστήμονες τότε αν στα σοβαρά την υπόθεση του Ναμπόκοφ για το μεγάλο ταξίδι της μπλε πεταλούδας. Εξετάσεις DNA που έγιναν το 2011, τελικά απέδειξαν πως είχε δίκιο.