Δύο φωτογραφίες-ντοκουμέντα από συναντήσεις κορυφαίων ηγετών το 1973 και το 2018 |
Θέματα

Μπρέζνιεφ – Μπραντ (εχθροί σαν φίλοι), Τραμπ – Μέρκελ (φίλοι σαν εχθροί)

Το αμόκ του Τραμπ θα έπρεπε να ενώσει τους Ευρωπαίους. Αλλά στην Ευρώπη κάποιοι ενεργοποιούν και πάλι παλιά στερεότυπα για να αποσπάσουν την προσοχή από τη δική τους αποτυχία, ισχυρίζεται η αυστηρή εφημερίδα της γερμανικής συντηρητικής ελίτ, η Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ
Protagon Team

Η φωτογραφία του Γιέσκο Ντέντσελ, που έκανε τον γύρο του κόσμου μετά την Σύνοδο Κορυφής G-7, έχει έναν διάσημο πρόγονο: τη φωτογραφία της Μπάρμπαρα Κλεμ για τη FAZ, το 1973, κατά την επίσκεψη του Λεονίντ Μπρέζνιεφ στη Γερμανία. Δείχνει τον ηγέτη των Σοβιετικών μαζί με τον καγκελάριο Μπραντ σε μια παρόμοια σύνθεση με τη σημερινή λήψη με τη Μέρκελ, τον Τραμπ και τον Μακρόν μαζί με τους συμβούλους τους.

Ακόμα και τότε, όμως, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, βγήκε ένα κοινό ανακοινωθέν και, όταν συμφωνήθηκε, κανείς δεν σκέφθηκε να αποστασιοποιηθεί από αυτό αργότερα. Κράτησαν τον λόγο τους, ακόμη και όταν απειλούσαν αλλήλους με πυρηνικό όλεθρο.

Η φωτογραφία από τη δεκαετία του 1970 έμεινε ως απόδειξη μια στιγμής έντονης συνομιλίας μεταξύ αντιπάλων. Αντίθετα, η πρόσφατη εικόνα, γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, είναι ένα ντοκουμέντο ασυνεννοησίας, ακόμα χειρότερα, δυσπιστίας μεταξύ συμμάχων, αφού ο Τραμπ αρνήθηκε να υπογράψει την κοινή δήλωση και χειρίστηκε την κατάσταση με τον δικό του προσφιλή τρόπο.

Ιστορική φωτογραφία από τη συνάντηση των Λέονιντ Μπρέζνιεφ και Βίλι Μπραντ το 1973 (Photo: Barbara Klemm)

Οι θυμωμένοι Αμερικανοί πολίτες επέλεξαν έναν θυμωμένο πρόεδρο, ο οποίος τιμά με κάθε τρόπο τον όρο οργή, σχολιάζει η γερμανική εφημερίδα. Η πολιτική του, αν θέλει κανείς να την αποκαλέσει έτσι, είναι πολιτική της δυσαρέσκειας. Υπεύθυνοι για τα δεινά της Αμερικής είναι πάντα οι άλλοι: οι Ευρωπαίοι, οι Καναδοί, οι Κινέζοι, οι Μεξικανοί και ούτω καθεξής, οι οποίοι «λεηλάτησαν» με κάθε τρόπο την Αμερική για δεκαετίες, επειδή οι Αμερικανοί πρόεδροι πριν από τον Τραμπ –με πρώτο τον Ομπάμα, φυσικά- ήταν πάρα πολύ ηλίθιοι ή πολύ αδύναμοι για να μπορέσουν να το αποφύγουν.

Κατά την FAZ οι Ευρωπαίοι για πολύν καιρό δεν ήθελαν να παραδεχθούν ότι η ηγεσία του Τραμπ -παρά τις πάντοτε υφιστάμενες διαφορές συμφερόντων- είναι εγωιστική, και εξαιτίας του έχει κλονιστεί η εμπιστοσύνη και η συνοχή της συμμαχίας. Η αυξανόμενη αποξένωση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης χτυπά τη Δύση σε μια εποχή που δεν είναι ακριβώς όπως η εποχή του Μπρέζνιεφ που υπήρχε μόνον ένας πολιτικός αντίπαλος.

Συνεχίζοντας την ανάλυσή της, η γερμανική εφημερίδα σημειώνει πως σήμερα, η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν ιδέες για την τάξη στον κόσμο που δεν συμβιβάζονται με εκείνες των δυτικών δημοκρατιών. Αλλά για τον Τραμπ δεν υπάρχει καμία διαφορά: αντιμετωπίζει τους φίλους σαν εχθρούς και τους εχθρούς σαν φίλους, ανάλογα με την περίσταση της στιγμής. Αποτέλεσμα: έχει πλήξει πολλές φορές τη σχέση του με τους Ευρωπαίους, κάτι που βέβαια ευχαριστεί βαθύτατα τόσο το Πεκίνο όσο και το Κρεμλίνο.

Η φωτογραφία από τη σύνοδο κορυφής στο Κεμπέκ που έκανε τον γύρο του κόσμου (photo: Reuters)

Η πολιτική του Τραμπ, όμως, δεν έχει συνέπειες μόνο στην παγκόσμια οικονομία. Η ανεύθυνη στάση του («τότε δεν θα έχουμε καθόλου επιχειρηματικές συναλλαγές μαζί σας») κλονίζει επίσης την αξιοπιστία των αμερικανικών εγγυήσεων ασφάλειας για την Ευρώπη.

Ακόμα και αν o Τραμπ καταφέρει να πείσει τον Κιμ Γιονγκ-ουν να αποσύρει όλα τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας, η επιτυχία του δεν θα μπορούσε να ισοφαρίσει τις ζημιές που έχει προκαλέσει ο αμερικανός πρόεδρος στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ατλαντικής Συμμαχίας. Και οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το έλλειμμα ασφαλείας, για το οποίο δεν είναι εντελώς αθώοι, ούτε εκείνοι.

Στην Ευρώπη ενεργοποιούνται παλιά στερεότυπα

Η δυσαρέσκεια που σάρωσε την Αμερική φέρνοντας έναν Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία επηρεάζει και τα πολιτικά τοπία της Ευρώπης, όπου εμφανίζονται επίσης, νεο-εθνικιστικές απόψεις διαφόρων μορφών και αποχρώσεων που δυσχεραίνουν τον απαιτούμενο συμβιβασμό, παρατηρεί η FAZ.

Στην Ευρώπη ενεργοποιούνται εξάλλου και πάλι παλιά στερεότυπα και οι άνθρωποι κατηγορούν τους άλλους για τις δικές τους αποτυχίες. Η γερμανική «πολιτική της λιτότητας» είναι ένα δημοφιλές «μαστίγιο». Οι Γερμανοί, από την πλευρά τους, προτιμούν να επιρρίπτουν τις ευθύνες στις «Βρυξέλλες» και στους «ακόλαστους» αδελφούς του Νότου.

Ο Χέλμουτ Κολ ανάμεσα στην Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Φρανσουά Μιτεράν σε μια ιστορική συνάντηση του 1988 (Photo: Barbara Klemm)

Φυσικά, ούτε η Ευρώπη, πόσω μάλλον ο κόσμος, δεν θα ανακάμψει από τη γερμανική παρουσία αν η ΕΕ διαλυθεί επειδή κάποιοι δεν θέλουν πλέον να «ελέγχονται» και άλλοι δεν απαλλάσσονται από ορισμένους. Η διαδικασία αποσύνθεσης έχει ήδη αρχίσει με το Brexit. Και θα σταματήσει μόνο εάν οι λαοί συνειδητοποιήσουν (και πάλι) ότι τα πάνε καλύτερα μέσα στην ΕΕ και ότι όλοι μαζί είναι ισχυρότεροι απέναντι στους Τραμπ και τους Πούτιν αυτού του κόσμου απ’ ό,τι μόνοι τους. Σε μια τέτοια κοινότητα απαιτείται ελάχιστη αλληλεγγύη και πίστη, όπως τόνισε η καγκελάριος Μέρκελ, αλλά επίσης πίστη και σταθερότητα επί των αρχών.

Ο Χέλμουτ Κολ ήξερε πώς να τα συνδυάζει αυτά τα δύο. Μια άλλη ιστορική φωτογραφία από την Κλεμ, το 1988, τον δείχνει ανάμεσα στον Φρανσουά Μιτεράν και τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Η σχέση αυτών των τριών ήταν γεμάτη από προβλήματα, από συγκρούσεις. Αλλά ούτε καν η «Σιδηρά Κυρία» θα ήθελε να ζει στην Αγρια Δύση του Τραμπ, καταλήγει η FAZ.