Ποιος ήταν ο έλληνας πρίγκιπας Ανδρέας, παππούς του Καρόλου

Η επίσημη επίσκεψη του πρίγκιπα της Ουαλίας Καρόλου, και της συζύγου του δούκισσας της Κορνουάλης, Καμίλα, στην Ελλάδα είναι μια αφορμή να αναζητήσουμε τις ελληνικές ρίζες του διαδόχου του βρετανικού θρόνου.

Ο 69χρονος Κάρολος είναι το πρώτο παιδί της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ και του Φιλίππου, δούκα του Εδιμβούργου, ο επίσημος τίτλος του οποίου είναι πρίγκιπας Φίλιππος της Ελλάδας και της Δανίας. Της Ελλάδας;

Ναι, ο Φίλιππος γεννήθηκε το 1921 στην Κέρκυρα, ήταν γιος του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας, τέταρτου γιου του Γεωργίου Α’ (βασίλεψε από το 1863 έως τη δολοφονία του το 1913) και αδελφού του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ (1913-1917 και 1920-1922), πρωταγωνιστή στον Εθνικό Διχασμό και στην αντιπαράθεση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Ο Φίλιππος είναι εξάδελφος των μετέπειτα βασιλέων της Ελλάδας Γεωργίου Β’ (1922-24, 1935-1941 και 1946-1947) και Παύλου (1947-1964). Ως εκ τούτου ο γιος του, Κάρολος, είναι δεύτερος εξάδελφος του έκπτωτου βασιλιά Κωνσταντίνου Β’ (1964-1973).

Ο παππούς του Καρόλου υπήρξε μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Οντας διάδοχος και από τη στιγμή που έχασε την εξουσία ο Βενιζέλος και επέστρεψε στον θρόνο ο αδελφός του Κωνσταντίνος Α’, ανέλαβε κυρίαρχο και δυστυχώς κρίσιμο ρόλο στο θέατρο των μαχών στη Μικρά Ασία. Είχε συμμετάσχει βέβαια στους Βαλκανικούς Πολέμους αλλά χωρίς να διακριθεί.

Στη Μικρά Ασία όμως έδωσε ρεσιτάλ επιθετικότητας αλλά και ανικανότητας, συνδράμοντας στην καταδικασμένη προέλαση του ελληνικού στρατού προς Ανατολάς. Τον Ιούλιο του 1921 μετά την κατάληψη του Εσκί Σεχίρ, έφθασε ως διοικητής της 12ης μεραρχίας με τον βαθμό του υποστράτηγου, στο μικρασιατικό μέτωπο και προήχθη αμέσως σε αντιστράτηγο πριν από την αιματηρή εκστρατεία του Σαγγαρίου.

Ο θρύλος θέλει τους άνδρες του να τον αποκαλούν «καψοκαλύβα», επειδή είχε ως πάγια τακτική να διατάζει την πυρπόληση των αγροτικών κατοικιών των τούρκων χωρικών κατά την προέλαση.

Ως αντιστράτηγος ήταν διοικητής του Β’ Σώματος Στρατού που κλήθηκε να προελάσει προς την Αγκυρα.

Μετά τη λήξη των επιχειρήσεων της αποτυχημένης εκστρατείας Σαγγαρίου – Αγκύρας (Σεπτέμβριος 1921) του αφαιρέθηκε η διοίκηση του Β’ Σώματος Στρατού από τον διοικητή της Στρατιάς αντιστράτηγο Παπούλα, λόγω ανικανότητας και ανεπάρκειας στη διοίκηση μεγάλων μονάδων στρατού. Ο πρίγκιπας Ανδρέας επέστρεψε στην Ελλάδα και μετέβη στην Κέρκυρα.

Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την επανάσταση του Πλαστήρα, ο πρίγκιπας Ανδρέας συνελήφθη στην Κέρκυρα τον Νοέμβριο του 1922 και οδηγήθηκε στην Αθήνα για να δικαστεί από έκτακτο στρατοδικείο. Είχε προηγηθεί η δίκη (και η εκτέλεση) των έξι, το πρωΐ της 15ης Νοεμβρίου 1922.

Ο πρίγκιπας Ανδρέας θεωρήθηκε μεταξύ των υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής ως διοικητής μεγάλης μονάδος.

Υπάρχει μάλιστα μια χαρακτηριστική ιστορία από τη δίκη του, η οποία μαρτυρά τόσο τις εντάσεις εκείνων των ημερών όσο και το τοξικό κλίμα.

Οταν προσήχθη στο έκτακτο στρατοδικείο της επαναστάσεως του 1922, ο Ανδρέας ήταν ήδη παντρεμένος με την πριγκίπισσα Αλίκη του Μπάντεμπεργκ-Μαουνμπάντεν, με τον γιο τους Φίλιππο (σημερινό σύζυγο της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ και πατέρα του Καρόλου) γεννημένο στην Κέρκυρα το 1921. Κάποια στιγμή λοιπόν, λέγεται πως ο ανακριτής στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος (συμμαθητής του Ανδρέα από τη Σχολή Ευελπίδων), ερώτησε επιδεικτικά τον πρίγκιπα αν έχει παιδιά. Και στην καταφατική απάντηση του κατηγορουμένου απάντησε: «Είναι κρίμα που θα μείνουν ορφανά».

Εχει και όλο αυτό μια λεπτή ειρωνεία για το πώς κυλάει η Ιστορία και ο χρόνος. Ο εγγονός του κατηγορούμενου πρίγκιπα Ανδρέα είναι ο σημερινός καλεσμένος της Ελλάδας, Κάρολος. Ο εγγονός του διαπρύσιου κατηγόρου του, είναι ο γνωστός μας, πρώην υπουργός Θόδωρος Πάγκαλος.

Τελικά, ως γνωστόν, με την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο πρίγκιπας Ανδρέας δεν εκτελέστηκε, αλλά καταδικάστηκε στην ποινή της ισόβιας υπερορίας και της διαγραφής από το μητρώο των αξιωματικών. 

Ο Ανδρέας απελάθηκε ατιμασμένος και χωρίς στρατιωτικό βαθμό από την Ελλάδα. Ενα βρετανικό πολεμικό σκάφος, το «Καλυψώ», τον παρέλαβε από το Φάληρο και έπειτα έπλευσε προς την Κέρκυρα για να παραλάβει την οικογένεια του Ανδρέα, μαζί και τον νεογέννητο Φίλιππο. Κατέληξαν στο Παρίσι φιλοξενούμενοι της εύπορης συζύγου του αδελφού του Γεωργίου, της πριγκίπισσας Μαρία Βοναπάρτη.

Ο γεννημένος το 1948 Κάρολος δεν γνώρισε τον παππού του. Ο Ανδρέας πέθανε στο Μόντε Κάρλο το 1944, έχοντας αποξενωθεί και από την Αλίκη.