Σαν σήμερα, πριν από ακριβώς μισό αιώνα, το βράδυ της 4ης Απριλίου του 1968, όταν ο υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών γερουσιαστής, Ρόμπερτ Κένεντι, πληροφορείτο ότι μερικές ώρες νωρίτερα ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε πέσει νεκρός στο Μέμφις του Τενεσί από τη θανατηφόρα βολή του Τζέιμς Ερλ Ρέι, έμοιαζε σαν να «συρρικνώνεται», σύμφωνα με τη μαρτυρία του Τζον Λίντσεϊ, ενός δημοσιογράφου του Newsweek που συνόδευε τον Μπόμπι κατά την προεκλογική του εκστρατεία.
Ενδεχομένως γιατί το τραγικό γεγονός επανέφερε στη μνήμη του αμερικανού πολιτικού μία από τις χειρότερες ημέρες της ζωής του, την 22α Νοεμβρίου του 1963, όταν ο σκοτεινός διευθυντής του FBI Έντγκαρ Χούβερ του ανακοίνωσε ψυχρά ότι ο αδελφός του και πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι είχε δολοφονηθεί στο Ντάλας του Τέξας. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ενίσχυσε τις ανησυχίες του αναφορικά με όλα όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν καθώς είχε και ο ίδιος λάβει απειλές κατά της ζωής του.
Το βράδυ της 4η Απριλίου του 1968 ο Ρόμπερτ Κένεντι είχε μόλις φτάσει στην Ιντιανάπολις όπου είχε προγραμματίσει να εμφανιστεί και να μιλήσει σε μια γειτονιά Αφροαμερικανών της πόλης, σε μια περιοχή που ακόμα και ο δήμαρχος θεωρούσε πως ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη. Παρότι, ωστόσο, αρνήθηκε ακόμα και η Αστυνομία να τον συνοδέψει, ο Κένεντι μετέβη εκεί ως αγγελιοφόρος της ειρήνης. Και αντιλήφθηκε αμέσως πως οι περισσότεροι από τους συγκεντρωμένους δεν είχαν ακόμα πληροφορηθεί τον θάνατο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Αφότου ανέβηκε στο βήμα, αποκαλύπτει το Smithsonian.com, ο Κένεντι κοίταξε προς το ζωηρό πλήθος, γνωρίζοντας πως σύντομα όλοι θα πάγωναν. Διστακτικός αρχικά, κατέληξε τελικά να εκφωνήσει μια από τις πιο εύγλωττες και εξωστρεφείς ομιλίες στην ιστορία του 20ου αιώνα καθώς μοιράστηκε για πρώτη φορά τα συναισθήματά του σχετικά με τη δολοφονία του αδελφού του.
«Έχω άσχημα νέα για εσάς, για όλους τους συμπολίτες μας και για τους ανθρώπους που αγαπούν την ειρήνη σε όλο τον κόσμο, και αυτά είναι ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε απόψε. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ αφιέρωσε τη ζωή του στην αγάπη και στη δικαιοσύνη για τους συνανθρώπους του και πέθανε εξαιτίας αυτής της προσπάθειας. Αυτή τη δύσκολη μέρα, αυτή τη δύσκολη εποχή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ίσως είναι καλό να διερωτηθούμε τι είδους έθνος είμαστε και προς ποια κατεύθυνση θέλουμε να προχωρήσουμε», είπε ο Ρόμπερτ Κένεντι.
Ξέροντας ότι η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την αμερικανική κοινωνία έσπευσε να επισημάνει: «Σε όλους από εσάς που είστε μαύροι και μπαίνετε στον πειρασμό να αφήσετε να σας κυριεύσουν το μίσος και η δυσπιστία προς όλους τους λευκούς, εξαιτίας της αδικίας μιας τέτοιας πράξης, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι έχω το ίδιο συναίσθημα μες στην καρδιά μου. Ένα μέλος της οικογένειάς μου σκοτώθηκε και σκοτώθηκε από έναν λευκό άνδρα. Αλλά πρέπει να κάνουμε μια προσπάθεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρέπει να κάνουμε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε, να ξεπεράσουμε αυτές τις δύσκολες ώρες».
Ωστόσο, έπειτα από δύο μήνες θα έπεφτε και εκείνος θύμα δολοφονίας. Εχοντας μόλις αναδειχθεί νικητής στις προκριματικές εκλογές της Καλιφόρνιας και αφού μίλησε στους υποστηρικτές του σε ξενοδοχείο του Λος Άντζελες, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 5ης Ιουνίου, ο Ρόμπερτ Κένεντι τραυματίστηκε θανάσιμα από τα πυρά του Παλαιστίνιου Σιρχάν Σιρχάν και την επομένη ημέρα άφησε την τελευταία του πνοή.
Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος, όπως και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, δεν πρόλαβαν να δουν την Αμερική να ξεπερνάει εκείνες τις δύσκολες ώρες και να προοδεύει. Περισσότερο τυχερός στάθηκε, ωστόσο, ένας άλλος, λιγότερο επιφανής, πρωταγωνιστής εκείνης της ταραγμένης περιόδου, ο αιδεσιμότατος Τζέσε Τζάκσον.
Ηθικό ακμαίο κατά του Ντόναλντ Τραμπ
«Τον αγάπησαν σαν έναν μάρτυρα αφότου τον σκότωσαν αλλά τον απέρριψαν ως έναν ακτιβιστή όταν ήταν ζωντανός. Έχουμε την τάση να αγκαλιάζουμε τους μάρτυρες. Υπό πολλές έννοιες διαθέτει ένα ηθικό κύρος που δεν θα το παρατηρούσαμε εάν ήταν ακόμα ζωντανός. Αποτελεί ένα παγκόσμιο σημείο αναφοράς όσον αφορά τις αρχές της ηθικής, ένα παγκόσμιο πλαίσιο αναφοράς για τη δικαιοσύνη και την κοινωνική αλλαγή. Εάν δεν είχε πεθάνει αυτό μάλλον δεν θα είχε συμβεί», δηλώνει, μιλώντας στον Guardian, ένας από τους δύο (μαζί με τον Άντριου Γιανγκ) εναπομείναντες συνεργάτες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ που υπήρξαν μάρτυρες της δολοφονίας του πριν από ακριβώς μισό αιώνα.
Ο 76χρονος, σήμερα, ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα εξακολουθεί να θυμάται τον ήχο του πυροβολισμού και τη θέα του αίματος. «Κάθε φορά που το σκέφτομαι είναι σαν να ξύνω μια πληγή. Είναι μια επίπονη, οδυνηρή σκέψη: το ότι ένας άνθρωπος της αγάπης δολοφονήθηκε από το μίσος, ένας άνθρωπος της ειρήνης έπεσε θύμα της βίας, ένας άνθρωπος που ενδιαφερόταν για τους άλλους σκοτώθηκε από τους αδιάφορους». Αλλά αποτελεί γεγονός πως από εκείνη την ημέρα κάποια πράγματα άλλαξαν στην Αμερική.
Είκοσι χρόνια μετά τη δολοφονία του μέντορά του, το 1988, ο Τζέσε Τζάκσον προετοιμαζόταν να θέσει για δεύτερη φορά υποψηφιότητα για το προεδρικό χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος με στόχο να γίνει ο πρώτος αφροαμερικανός ένοικος του Λευκού Οίκου. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία επικαλέστηκε πολλές φορές τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την κληρονομιά του αλλά τελικά επικράτησε ο Μάικλ Δουκάκης.
Σαράντα χρόνια αφότου ο Κινγκ εγκατέλειψε τα εγκόσμια με τον πλέον βίαιο τρόπο, ήταν ένας άλλος Αφροαμερικανός εκείνος που έδινε τη δική του μάχη για να κερδίσει το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ, ο Μπαράκ Ομπάμα. Ο οποίος όχι μόνο κέρδισε την Χίλαρι Κλίντον αλλά κατέκτησε και τον Λευκό Οίκο. Μετά την εκλογή του ο Ομπάμα δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον συντοπίτη του από το Σικάγο για τη σημαντική βοήθειά του ενώ τη βραδιά της νίκης του, ο Τζέσε Τζάκσον δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του.
Σήμερα, ωστόσο, πενήντα χρόνια από τον χαμό του Κινγκ, ο Τζάκσον και η Αμερική καλούνται και πάλι να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Γιατί τον περασμένο Νοέμβριο ο αιδεσιμότατος ανακοίνωσε ότι πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον ενώ δώδεκα μήνες νωρίτερα ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να κερδίσει την προεδρία των ΗΠΑ, έχοντας τη στήριξη και της Κου Κλουξ Κλαν.
«Εκείνοι που αντιτίθενται στην αλλαγή αναζωογονήθηκαν κατά κάποιο τρόπο από τη δημαγωγία του Τραμπ», σημείωσε ο Τζάκσον, προσθέτοντας ότι, όπως ακριβώς κάποιοι το 1968 εξέλαβαν τη δολοφονία του Κινγκ ως ένα πλήγμα κατά της κοινωνικής αλλαγής, έτσι και σήμερα πολλοί ερμηνεύουν την επικράτηση του Τραμπ ως μια αρνητική αντίδραση μερίδας των λευκών (white backlash) Αμερικανών κατά του Μπαράκ Ομπάμα. «Ο δρ. Κινγκ θα απογοητευόταν από τη νίκη του. Αλλά θα είχε προετοιμαστεί ψυχολογικά. Θα έλεγε πως “δεν πρέπει να χάσουμε το ηθικό μας. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το γεγονός όχι για να παραδοθούμε αλλά για να ενισχύσουμε την πίστη μας και να αντεπιτεθούμε”».