Σε ένα γκρι κτίριο γραφείων στο Ελσίνκι, μία λαλίστατη κοινωνική λειτουργός έχει ηλεκτρονικό ραντεβού με έξι ηλικιωμένους ανθρώπους που ζουν σε διάφορα μέρη της πόλης. Δεν πρόκειται για μία καμερο-συνάντηση για να ανταλλάξουν απόψεις αλλά για να φάνε όλοι μαζί μεσημεριανό.
Οι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και οι ανάγκες τους δεν καλύπτονται από το κράτος μόνο στα βασικά, δηλαδή στέγη, θέρμανση και φαγητό. Η παρέα και οι κοινωνικές συναναστροφές είναι σημαντικές στην καθημερινότητά τους. Και με τις επιστημονικές συμβουλές και έξυπνες λύσεις, δημιουργήθηκε η υποδειγματική «εικονική ομάδα γεύματος».
Το νέο πρόγραμμα, που αποτελεί τη λύση στο πρόβλημα της μοναξιάς στην τρίτη ηλικία, οργανώνει η κυβέρνηση της Φινλανδίας. Υπεύθυνη της ομάδας είναι η Ντούβι Λάινεμπεργκ και ξεκινά τη δουλειά της ελέγχοντας αν έχει φτάσει από τη δημόσια υπηρεσία φροντίδας το ζεστό φαγητό σε όλα τα σπίτια.
Στην οθόνη όμως υπάρχει ένα κενό. Κάποιος απουσιάζει. Αμέσως τηλεφωνεί για να μάθει αν είναι καλά ή αν του συνέβη κάτι. Ο ηλικιωμένος κύριος μπαίνει μπροστά από την κάμερα και εμφανίζεται στην οθόνη. Την ενημερώνει ότι το φαγητό τού έχει παραδοθεί, απλώς δεν πεινάει αυτή τη στιγμή και θα φάει αργότερα.
Η ανάγκη για άμεση εξυπηρέτηση και φροντίδα των ηλικιωμένων είναι αυξημένη, ειδικά σε μία χώρα όπως η Φιλανδία όπου οι μετακινήσεις τους οκτώ μήνες του έτους είναι δύσκολες, λόγω των καιρικών συνθηκών.
Η Ντούβι ήταν νοσηλεύτρια σε νοσοκομείο. Και γνωρίζει πολύ καλά ότι τα ηλικιωμένα άτομα που βλέπει στις οθόνες της, είναι πολύ πιο χαρούμενα στο σπίτι, από το να βρίσκονται σε οποιοδήποτε ίδρυμα.
«Πρώτα από όλα αισθάνονται ότι είναι μέλη μίας μεγάλης ομάδας. Επίσης, είναι διασφαλισμένη η υγιεινή τους διατροφή. Αν δω κάτι που μου κάνει εντύπωση, ή προκύψει ανάγκη, υπάρχει η δυνατότητα να στείλω νοσηλευτή να τους επισκεφθεί στο σπίτι», εξηγεί στον Guardian.
Στους ηλικιωμένους αρέσει πολύ να τρώνε μεσημεριανό με τηλε-παρέα. «Ζω μόνη, είμαι ηλικιωμένη και είναι σημαντικό να έχω παρέα. Η γεύση του φαγητού είναι καλύτερη όταν τρως μαζί με άλλους», λέει η 80χρονη Ρίτα Κόσκινεν, που συμμετέχει στο πρόγραμμα.
Εκτός από το πρόβλημα των μετακινήσεων, ο πληθυσμός της Φινλανδίας γηράσκει ταχύτατα και τα προβλήματα υγείας και φροντίδας αυξάνουν κι αυτά με τη σειρά τους. Υπολογίζεται ότι ώς το 2070 ένας στους τρεις Φινλανδούς θα είναι άνω των 65 ετών. Παράλληλα, στη χώρα παρατηρείται μεγάλη μείωση των γεννήσεων. Ο αριθμός των κατοίκων της χώρας που θα μπορεί να εργαστεί, θα μειωθεί κατά 200.000 άτομα ώς το 2050.
Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση και το κόστος των υπηρεσιών περίθαλψης θα αυξάνονται κάθε χρόνο, ενώ τα έσοδα από τη φορολογία θα μειώνονται.
Αυτό έχει οδηγήσει τους πολιτικούς να προειδοποιούν από τώρα, ότι το σκανδιναβικό μοντέλο αυξημένης κοινωνικής μέριμνας, το οποίο σήμερα στηρίζεται στον κρατικό προϋπολογισμό, δεν θα μπορέσει να συνεχίσει ως έχει. Και γι’ αυτό θα πρέπει να γίνουν σοβαρές τομές.
«Οι τεχνολογίες πληροφορικής και η ψηφιακή τεχνολογία θα αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι της αντιμετώπισης του προβλήματος στο μέλλον», σχολιάζει η Τάινα Μαντιράντα, ιατρική σύμβουλος του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της χώρας.
Η εικονική ομάδα γευμάτων είναι μία αρχή για την εξ αποστάσεως φροντίδα που θα παρέχει το Ελσίνκι. Εκτός από το φαγητό, οι ηλικιωμένοι θα έχουν και τηλεραντεβού απομακρυσμένης φροντίδας, στα οποία οι νοσηλευτές θα ελέγχουν αν έχουν πάρει τα φάρμακά τους, αν έχουν μετρήσει σωστά τη πιέσή τους κ.ά.
Σήμερα, υπάρχουν 800 πελάτες που χρησιμοποιούν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες και οι νοσηλευτές κάνουν 24.000 εξ αποστάσεως επισκέψεις φροντίδας κάθε μήνα. Μέχρι το τέλος του έτους, η υπηρεσία στοχεύει να αναπτυχθεί, εντάσσοντας στο πρόγραμμα ακόμη 300 νέους πελάτες.
Μεγάλη εξοικονόμηση
Οταν οι επισκέψεις με φυσική παρουσία κοστίζουν περισσότερα από 45 ευρώ τη φορά, η εξ αποστάσεως επισκέψεις έχουν τιμή μόλις 5 ευρώ. Η κάθε νοσηλεύτρια μπορεί να κάνει στη βάρδιά της περισσότερες από 50 ιδεατές επισκέψεις, οι οποίες στοιχίζουν 90% φθηνότερα από όσο εάν χτυπούσε την πόρτα του κάθε πελάτη ξεχωριστά.
Μάλιστα, αφού με την υπηρεσία είναι όλοι ευχαριστημένοι, σύντομα θα την επεκτείνουν. Το πρώτο που έχει μπει στο πρόγραμμα, είναι οι ομάδες δείπνου. Εκτός από το πρωινό και το μεσημεριανό, οι τηλε-παρέες θα συγκεντρώνονται και για το βραδινό φαγητό.
Μειωμένος και γερασμένος ο ελληνικός πληθυσμός το 2050
Στην Ελλάδα η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν έχει χρησιμοποιηθεί ούτε στις απαραίτητες περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν λύσεις, δηλαδή στα απομακρυσμένα νησιά. Ο πληθυσμός στη χώρα μας, εκτιμάται από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή, ότι θα μειωθεί από τα 11 εκατομμύρια που ήταν το 2013, στα 8,3 με 10 εκατομμύρια το 2050.
Στην ΕΕ ο πληθυσμός το 2016 εκτιμήθηκε σε 510,3 εκατ. Οι ηλικιωμένοι (65 ετών και άνω) αποτελούσαν το 19,2%, δηλαδή η ηλικιακή ομάδα είχε παρουσιάσει αύξηση 2,4% σε σύγκριση με 10 χρόνια πριν. Σύμφωνα με τις καταγραφές της Eurostat, η Ιταλία (22,0%), η Ελλάδα (21,3%) και η Γερμανία (21,1%), είχαν τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ η Ιρλανδία είχε το χαμηλότερο ποσοστό (13,2%).
Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό, με τον μέσο όρο της ΕΕ να είναι 17,2%.
Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού της χώρας μας, ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 35% του συνολικού πληθυσμού.