Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που είναι δύσκολο να τα αντιληφθούμε, τουλάχιστον κάποιοι από εμάς, αν δεν πιέσουμε τον εαυτό μας να σκεφτεί, όπως λέμε, έξω από το κουτί. Ένα από αυτά είναι ο μυστήριος κόσμος της “virtual economy” (της «εικονικής οικονομίας») που εδώ και αρκετά χρόνια κάνει τζίρους δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίοι ελέω πανδημίας, μόνο ανοδικά μπορούν να κινηθούν τα επόμενα χρόνια.
Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, κάνουν ήδη βουτιά μέσα στην εικονική πραγματικότητα για να βιώσουν μια σειρά από εμπειρίες, να κοινωνικοποιηθούν, να βγάλουν χρήματα, να κάνουν φίλους, να διασκεδάσουν και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς… Σε έναν εικονικό κόσμο άλλωστε όλα είναι πιθανά.
Όπως το ότι μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων από όλο τον κόσμο συμμετέχει σε ένα παγκόσμιο παιχνίδι και δοκιμάζει τις επιχειρηματικές της δεξιότητες στο Real Estate, πραγματοποιώντας αγορές εικονικών εκτάσεων σε μεγαλουπόλεις όπως το Λονδίνο ή το Άμστερνταμ έναντι εκατομμυρίων. Για παράδειγμα σύμφωνα με το L’ Atelier, έναν βραχίονα της BNP Paribas εξειδικευμένο σε ανάλυση θεμάτων R&D (Έρευνας & Τεχνολογίας) σε μια από αυτές τις πλατφόρμες, στον κόσμο της Decentraland μέσα σε λίγους μόλις μήνες οι χρήστες δαπάνησαν το αντίστοιχο σχεδόν 18 εκατομμυρίων δολαρίων σε νόμισμα του κανονικού κόσμου, για εικονικά οικόπεδα, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν, εικονικά, για να παίξουν ή να δημιουργήσουν εικονικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Ένα ακόμη εντυπωσιακό παράδειγμα είναι τα εικονικά κατοικίδια…Ένα εικονικό γατάκι, στον κόσμο των “Cryptokitties”, έχει καταφέρει να «πιάσει» μέχρι και 60.000 ευρώ (!) σε μια τέτοια εικονική πραγματικότητα.
Οι πλατφόρμες όπου διεξάγονται όλα αυτά τα πολυεπίπεδα παιχνίδια και είναι αναπόσπαστο μέρος της virtual economy κάνουν τζίρους άνω των 100 δισ. δολαρίων το χρόνο, μεγαλύτερα δηλαδή από την βιομηχανία των ταινιών. Οι θέσεις απασχόλησης που υποστηρίζονται από την εικονική οικονομία εκτιμάται πως δημιουργούν εισόδημα σχεδόν 60 δισ. ευρώ σε όρους καθαρής προστιθέμενης αξίας. Όσο δηλαδή είναι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μιας ολόκληρης χώρας όπως είναι για παράδειγμα η Βουλγαρία!
Το σκηνικό που διαμορφώνεται και πρόκειται να αναπτυχθεί περαιτέρω όσο θα προοδεύει η τεχνητή νοημοσύνη, είναι αρκετά πιθανό σε λίγα χρόνια να θυμίζει ταινίες που το Χόλυγουντ «φαντάστηκε» κάποιες δεκαετίες νωρίτερα. Ακόμη και να ερωτευόμαστε ή και να παντρευόμαστε ολογράμματα; Μπορεί… Μέχρι στιγμής πάντως κάποιοι βγάζουν ήδη χρήματα κάνοντας τους μάρτυρες σε διαδικτυακές τελετές…
Πέραν των προφανών ηθικών, πολιτικών, νομικών, θρησκευτικών, φιλοσοφικών θεμάτων που εγείρονται ενόψει των τεκτονικών αλλαγών που επιφέρει η ψηφιακή επανάσταση όσο τα χρόνια θα περνούν, όλη αυτή η διαδικασία θα αναμορφώνει ριζικά και την οικονομία. Την φιλοσοφία της οικονομίας.
Βρίσκω για παράδειγμα αξιοσημείωτη την άποψη ότι μέσω της εικονικής οικονομίας, μπορεί να σβήσουν πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Η εικονική οικονομία δεν έχει φραγμούς, δεν έχει τα εμπόδια που έχει η πραγματική οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι ένας απλός άνθρωπος από την Βραζιλία μπορεί να μπει στον κόσμο αυτό και με μια έξυπνη ιδέα ή προϊόν να βγάλει κάποια χρήματα, είτε για να επιβιώσει είτε για να ανέβει κοινωνική τάξη στην χώρα του. Το ίδιο ισχύει σε όλες τις χώρες, ανεπτυγμένες και μη. Είναι ένας κόσμος όπου δεν έχει σημασία εάν έχεις πτυχίο απαραιτήτως, μεταπτυχιακό ή και ντοκτορά, εάν είσαι νέος, άνδρας ή γυναίκα, έγχρωμος ή λευκός, χριστιανός ή μουσουλμάνος. Είναι ένας κόσμος όπου ο παραδοσιακός τρόπος σκέψης, όπως αυτός ενσαρκώθηκε για παράδειγμα στο Αμερικανικό Ονειρο (καλές σπουδές, καλή δουλειά, οικογένεια και κοινωνική άνοδος) τρίζει.
Σήμερα, με την πανδημία, το debate γύρω από την εικονική οικονομία θα ενταθεί. Όταν οικονομίες – κολοσσοί όπως η Βρετανία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία αναμένεται λόγω πανδημίας να δουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας να χάνονται, οι νέες αγορές του virtual economy θα μπορούσαν να αποδειχθούν τόπος ευκαιρίας ή σανίδα σωτηρίας για πολλούς ανθρώπους. Πολλοί εκτιμούν πως όσο θα εντείνεται η εξοικείωση με αυτό το πλαίσιο αλλά και ο αριθμός των δραστηριοτήτων που θα αναπτύσσονται εντός του, τόσο θα αυξάνεται ο αριθμός και ο βαθμός εμπλοκής εταιρειών, π.χ. χρηματοπιστωτικών, ασφαλιστικών και άλλων. Όπως τολμούν να σκεφτούν κάποιοι, εταιρείες τέτοιου τύπου σε ένα πιο προηγμένο στάδιο ανάπτυξης της αγοράς αυτής θα προσπαθούν να αυξήσουν την πελατεία τους σε επίπεδα που δεν θα μπορούσαν να είχαν φανταστεί, ασφαλίζοντας assets που δημιουργούνται μέσα σε αυτόν τον κόσμο ή/και δανειοδοτώντας ενδεχομένως εικονικούς επιχειρηματίες την δράση τους στο virtual economy.
Φυσικά όσο θα αυξάνονται όλα αυτά τόσο θα αυξάνεται και η παράλληλη δράση των απατεώνων του εικονικού κόσμου. Ήδη το «κακό» διεθνώς έχει βρει τρόπους να αξιοποιεί την ανάπτυξη της τεχνολογίας για να κλέβει, να εξαπατά, να ξεπλένει χρήμα. Δεν είναι τυχαίο ότι θεσμοί όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναγνώρισαν την δυναμική αλλά και τους κινδύνους μιας τέτοιας βιομηχανίας και σπεύδουν να αναπτύξουν, σταδιακά, ένα σύστημα ψηφιακού ευρώ, επιχειρώντας να θέσουν κανόνες και πλαίσιο σε κάτι που δρα και μπορεί να δράσει ακόμη πιο ανεξέλεγκτα σε κάθε επίπεδο.
Το μόνο ερώτημα είναι πόσο ραγδαία θα είναι η εξάπλωση της εικονικής πραγματικότητας και πόσο γρήγορα θα δούμε αλλαγές που μέχρι πριν λίγες μόνο δεκαετίες ήταν ανήκουστες. Βέβαια κάπως έτσι θα πρέπει να ένοιωθαν όλοι όσοι έζησαν στο πετσί τους τις μεγάλες αλλαγές που έφεραν οι μεγάλες βιομηχανικές επαναστάσεις.
Στο τέλος άλλωστε όλα τα συνηθίζει ο άνθρωπος.