«Ετερος-Εγώ-Κάθαρσις», η επιστροφή του αστυνομικού θρίλερ

Φανταστείτε: σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που δεν «παράγει» – ευτυχώς – κατά συρροήν δολοφόνους, να έχει κατακτήσει τη θέση της μια σειρά κινηματογραφικών παραγωγών με σίριαλ κίλερ. Και μάλιστα με μεθοδολογία. Όπως περιβόητοι, Αμερικανοί ας πούμε, δολοφόνοι κατ’ εξακολούθηση. Σαν το Τεντ Μπάντι.

Στα μέρη μας ακόμη και όσοι δολοφονούν δύο ή τρεις φορές, κατά συρροή, ανάγονται στη σφαίρα του μύθου. Πόσο μάλλον με μεθοδολογία. Και δη με «κώδικες» από την ελληνική μυθολογία.

Ο κινηματογραφικός σκηνοθέτης Σωτήρης Τσαφούλιας κατάφερε να το βάλει αυτό και στον ελληνικό χάρτη. Προς Θεού όχι με εγκλήματα. Αλλά με μια σειρά ιστοριών, με «κώδικες», στοιχεία, γρίφους, αινίγματα, πλοκή που δεν έχει να ζηλέψει τους μαιτρ του είδους. Τους Αμερικανούς, τους Βρετανούς, τους Γάλλους.

Μιλάμε για το «Έτερος Εγώ» ως συνολικό πρότζεκτ. Που ξεκίνησε με μια ταινία και με μια ατυχία (και συνεχίζεται με τηλεοπτικές σειρές, σε παραγωγή της Cosmote TV).

Η ατυχία ήταν πως όταν η ταινία «Έτερος Εγώ» βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες, κάποιοι είδαν στα «κλου» του φανταστικού δολοφόνου ομοιότητες με έναν δικό μας δολοφόνο ταξιτζή, το 2017. Που έκανε και άλλη απόπειρα σε βάρος ταξιτζή. Τότε, ακολούθησε και ο θρύλος: ότι ο Έλληνας και πραγματικός δολοφόνος ήταν παρών στη συνέντευξη Τύπου για την ταινία. Η οποία αποσύρθηκε από τις αίθουσες και πλέον βρίσκεται στο Διαδίκτυο. Στο YouTube, με ήδη 3.660.000 προβολές (αν δεν την είδατε, σας προτείνω να την απολαύσετε έστω κι εκεί).

Η ανθολογία «Έτερος Εγώ», με πρωταγωνιστή ουσιαστικά τον καθηγητή Εγκληματολογίας Δημήτρη Λαΐνη (Πυγμαλίων Δαδακαρίδης), τον υπαρχηγό του Τμήματος Ανθρωποκτονιών (Μάνος Βακούσης και πλέον ο Τάσος Νούσιας), τον πρύτανη (Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης), τον υπαστυνόμο Παντελής Σκλαβή (Πέτρος Λαγούτης), τη δημοσιογράφο (Βίκυ Παπαδοπούλου) κ.ά., είδε την πρώτη τηλεοπτική της εκδοχή. Στα οκτώ επεισόδια που στήριξε ως παραγωγός και προέβαλε η Cosmote TV (διαθέσιμα και σήμερα στην πλατφόρμα της).

Ο Σωτήρης Τσαφούλιας, μετά την πρώτη ατυχία που λέγαμε, κατάφερε – χάρη και στην εντυπωσιακή διάδοση από στόμα σε στόμα – όχι μόνον να ξυπνήσει το ελληνικό «ειδικό», αν και πολυπληθές, κοινό των αστυνομικών και του νουάρ (Μαρής, Αστυνόμος Μπέκας, Έγκλημα στα παρασκήνιο κ.λπ. κ.λπ.), αλλά και να το αυξήσει.

Η επιτυχία και της πρώτης τηλεοπτικής εκδοχής του «Έτερος Εγώ – Χαμένες ψυχές», έφερε και δεύτερο κύκλο οκτώ επεισοδίων. «Έτερος Εγώ – Κάθαρσις». Που γυρίστηκε, με δεδομένα κινηματογραφικά, στις παρυφές της πρωτεύουσας κυρίως, και είναι έτοιμη για την προβολή της στην Cosmote TV από τις 11 Δεκεμβρίου 2020.

Μιλώντας με το Σωτήρη Τσαφούλια για το αστυνομικό θρίλερ σε μια χώρα που δεν έχει κατά συρροήν δολοφόνους, μου ξεκαθάρισε κάτι που είναι ατού, εν προκειμένω: «Όλα είναι προϊόν μυθοπλασίας». Βάσει σεναρίου που έγραψε ο ίδιος με την Κατερίνα Φιλιώτου.

Θα υπάρχουν πάντα κάποιοι που θα αντιπροτείνουν ότι «μανούλες» στο είδος είναι άλλοι και όχι έλληνες σκηνοθέτες (θα μιλήσουμε παρακάτω γι’ αυτό), αλλά δεν πιστεύει ότι δεν έπρεπε να το τολμήσει, επειδή εδώ δεν είμαστε συνηθισμένοι στη μεθοδολογία των σίριαλ κίλερ. Άλλωστε, αυτό «σε συνδυασμό με την ελληνική μυθολογία, που έχει τεράστιο πλούτο, επιτρέπει και τις μυθοπλαστικές ακροβασίες». Με κερδισμένο το ίδιο το (τηλεοπτικό εδώ) θέαμα.

Η δική του μεθοδολογία, σκηνοθετικά, δεν είναι «ειδική» ως προς το θρίλερ. Και δεν χρειάζεται καν να είναι. Είναι κινηματογραφική, όπως και οι συνθήκες των γυρισμάτων – των οποίων είχα γίνει μάρτυρας στο φουτουριστικό κτίριο (άλλοτε) του Λάκη Γαβαλά κοντά στο αεροδρόμιο «Ελ.Βενιζέλος».

«Δεν σκέφτομαι το είδος», μου λέει. «Αν είναι κωμωδία και χρειάζεται γρήγορα cuts. Αφήνω το σενάριο να με καθοδηγήσει και δεν μπαίνω στα καλούπια των ανάλογων σχολών. Η μεγαλύτερη μου έγνοια είναι την ώρα που γράφω το σενάριο μαζί με την Κατερίνα Φιλιώτου. Επίσης, δεν έχει νόημα να στήσω έναν νέο κύκλο της ανθολογίας αν όλα δεν είναι καλά σε κάθε επίπεδο».

Συζητάει, πάντως, μετά την «Κάθαρση» να στήσει και τέταρτο κύκλο, πάλι τηλεοπτικό. Και λίγο… ανάποδο. Καθώς θα είναι πλέον το «Έτερος Εγώ – Νέμεσις». Αφού η νέμεσις ακολουθούσε την κάθαρση, στην ελληνική αρχαιότητα. «Αν γίνει αυτό, θα είναι και ο τελευταίος κύκλος», μου λέει ο σκηνοθέτης.

Στον προηγούμενο κύκλο, οκτώ επεισοδίων, «Έτερος Εγώ – Χαμένες Ψυχές», που βγήκε στον αέρα τον Ιούνιο το 2019, τα αινίγματα και οι γρίφοι του δολοφόνου κατά συρροήν, που καλούνταν μαζί με την Αστυνομία να αποκωδικοποιήσει ο καθηγητής Λαΐνης, είχαν άξονα τους άθλους του Θησέα. Στην ταινία ήταν οι φίλιοι αριθμοί του Πυθαγόρα. Στο «Έτερος Εγώ – Κάθαρσις» δεν έχουμε ακριβώς τους ίδιους κώδικες. Αλλά τον αποσυμβολισμό του μύθου της Μέδουσας, μου λέει ο Σωτήρης Τσαφούλιας.

«Κάθε ιστορία αποτελεί ένα ιδιαίτερο σύμπαν. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα mind game μεταξύ αστυνομίας και μιας σπείρας δολοφόνων. Ο νέος κύκλος δεν έχει το φιλοσοφικό υπόβαθρο που είχε ο προηγούμενος και η ταινία. Είναι πιο καθαρόαιμο αστυνομικό με ανατροπές», προσθέτει.

Πάντα, οι σκηνές μετά τους τίτλους τέλους άφηναν ανοιχτά τα ενδεχόμενα συνέχειας. «Και εδώ συμβαίνει αυτό. Μένουν ανοιχτά κεφάλαια. Μέτωπα». Οδηγώντας προφανώς στο τέταρτο μέρος της ανθολογίας, αν αυτό επιτευχθεί.

Αλλιώς ο Σωτήρης Τσαφούλιας πολύ επιθυμεί να γυρίσει σε «αυτό που αγαπάει». Τον κινηματογράφο. Έχει προτάσεις και για ταινίες και για σειρές. Στη μία περίπτωση, με βάση το βιβλίο του Νίκου Παναγιωτόπουλου «Το γονίδιο της αμφιβολίας». «Άλλωστε», χαριτολογεί, «θέλω να γυρίσω σε αυτά και το ‘Έτερος Εγώ’ με έχει καθυστερήσει».

Αλήθεια, τι έμαθε από αυτά τα τρία εγχειρήματα; «Κάθε φορά που πιάνεις κάμερα, μαθαίνεις πράγματα. Όλες οι διαδικασίες, σαν αυτό το ταξίδι, μας μαθαίνουν. Αν νομίζεις ότι τα ξέρεις όλα, έχεις τελειώσει», κλείνει σιβυλλικά τη φράση του.

Και το κοινό, που τελικά αγκάλιασε την ανθολογία «Έτερος Εγώ»; «Το ελληνικό κοινό πιστεύω ότι είναι έτοιμο να προσαρμοστεί σε ό,τι του δώσουμε. Αν του δίνουμε ευτελή, βλέπουμε πως έχει προσαρμοστεί σε αυτά. Όταν γίνει μια ποιοτική δουλειά, το κοινό ξέρει και εκπαιδεύεται».

Και κάτι ακόμη: Η αρχική ταινία ήταν, μου λέει, «σταθμός για να ξεμπλοκαριστούμε και να ανοίξουμε σε άλλα είδη, όπως το νουάρ και το θρίλερ. Αν δεν ανοίξουμε τον ελληνικό κινηματογράφο από γουέστερν έως μιούζικαλ και θρίλερ, τι νόημα έχει;

»Βέβαια, μόλις κάποιος το κάνει έχουμε συνηθίσει να έρχεται αυτόματα και η σύγκριση . Αυτό ‘το έχουμε δει καλύτερα από τον Ντέιβιντ Φίντσερ. Ό,τι πάει να σηκωθεί, πρέπει να κατέβει. Σε ό,τι μας βγάζει από τη βολή μας και την ευκολία μας σε πρώτο χρόνο αντιδρούμε αρνητικά. Είμαστε ένας λαός που συγχωρεί εύκολα λάθη και αποτυχίες. Αλλά την επιτυχία δεν την συγχωρεί εύκολα στον άλλον».