Οσοι επιχειρούν να στήσουν απάτες με κρασιά θα έχουν σύντομα απέναντι τους έναν εκπληκτικό αντίπαλο: έναν ανιχνευτή προέλευσης κρασιών. Διεθνής ερευνητική ομάδα εκπαίδευσε έναν αλγόριθμο για τον εντοπισμό της προέλευσης κρασιών με βάση τις συνήθεις χημικές αναλύσεις.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνολογία μηχανικής μάθησης (κλάδος της Τεχνητής Νοημοσύνης) για να διακρίνουν τα κρασιά με βάση τις ανεπαίσθητες διαφορές στις συγκεντρώσεις των δεκάδων ενώσεών τους. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Guardian, το σύστημα που αναπτύχθηκε μπορεί να εντοπίζει την προέλευση ενός κρασιού με απαράμιλλη ακρίβεια, αφού δεν υποδεικνύει μόνο μια συγκεκριμένη αμπελουργική περιοχή, αλλά ακόμη και το κτήμα όπου αυτό παρασκευάστηκε.
«Γίνονται πολλές απάτες με κρασιά. Κάποιοι φτιάχνουν διάφορες αηδίες στο γκαράζ τους, εκτυπώνουν ετικέτες και τις πουλούν για χιλιάδες δολάρια. Εμείς, για πρώτη φορά, παρουσιάζουμε τεχνικές υψηλής ευαισθησίας, με τις οποίες μπορούμε να αναδείξουμε τις διαφορές μεταξύ οίνων» αναφέρει ο Αλεξάντρ Πουγέ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης.
Για να εκπαιδεύσουν το πρόγραμμα, οι επιστήμονες στράφηκαν στην αέρια χρωματογραφία που είχε χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση 80 κρασιών παρασκευασμένων σε χρονικό διάστημα 12 ετών, σε επτά διαφορετικά κτήματα στην περιοχή του Μπορντό της Γαλλίας. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται συνήθως σε εργαστήρια για τον διαχωρισμό και την αναγνώριση των ενώσεων που συνθέτουν ένα μείγμα.
Αντί να επιχειρεί να αναγνωρίσει μεμονωμένες ενώσεις που διακρίνουν ένα κρασί από ένα άλλο, ο αλγόριθμος βασίζεται σε όλες τις χημικές ουσίες που ανιχνεύονται στο κρασί και βρίσκει την πιο αξιόπιστη υπογραφή για το καθένα. Το πρόγραμμα εμφανίζει τα αποτελέσματά του σε ένα δισδιάστατο πλέγμα, όπου ομαδοποιούνται κρασιά με παρόμοιες υπογραφές.
«Το πρώτο που είδαμε είναι ότι υπάρχουν αμπέλια που αντιστοιχούν σε ένα συγκεκριμένο κτήμα. Υπάρχει, λοιπόν, μια συγκεκριμένη χημική υπογραφή για κάθε κτήμα, ανεξάρτητα από τη χρονιά δημιουργίας ενός κρασιού. Είναι το συνολικό μοτίβο των συγκεντρώσεων πάρα πολλών μορίων που διακρίνει έναν αμπελώνα. Το κάθε κτήμα είναι μια μουσική συμφωνία: δεν υπάρχουν κάποιες νότες που τη διακρίνουν – είναι ολόκληρη η μελωδία» σημειώνει ο Πουγέ.
«Η δύναμη της μηχανικής μάθησης για αυτό το είδος έρευνας γίνεται πιο εμφανής με κάθε νέα εφαρμογή στα τρόφιμα και στη γεωργία» δηλώνει ο Ντέιβιντ Τζέφρι, αναπληρωτής καθηγητής Επιστήμης του Κρασιού στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας και συν-συγγραφέας του βιβλίου «Understanding Wine Chemistry».
Οι ενώσεις και οι «μαϊμούδες»
Μια σειρά από παράγοντες, από τα σταφύλια και το έδαφος μέχρι το μικροκλίμα και τη διαδικασία οινοποίησης, επηρεάζουν τις συγκεντρώσεις των ενώσεων που βρίσκονται στα κρασιά κάθε κτήματος. Ενώ το πρόγραμμα εντόπισε τα κρασιά στα σωστά κτήματα με ακρίβεια 99%, δυσκολεύτηκε να διακρίνει τις χρονιές παραγωγής, πετυχαίνοντας, στην καλύτερη περίπτωση, ένα 50%.
Η συγκεκριμένη έρευνα δείχνει ότι η μηχανική μάθηση θα μπορούσε να βοηθήσει τις έρευνες για απάτη, επιβεβαιώνοντας εάν ένα κρασί ταιριάζει με την ετικέτα του. Μόνο στην Ευρώπη, οι εμπορικές απώλειες εξαιτίας πλαστογράφησης κρασιών υπολογίζονται σε 3 δισ. ευρώ ετησίως και πρόσφατες υποθέσεις έχουν αναδείξει το μέγεθος των εγκληματικών δικτύων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
Νωρίτερα φέτος, μέλη συμμορίας καταδικάστηκαν επειδή μετέφεραν με βυτιοφόρα ισπανικά επιτραπέζια κρασιά στη Γαλλία και στη συνέχεια τα βάφτιζαν γαλλικά. Η απάτη αυτή συνέβαινε εδώ και χρόνια. Πιστεύεται ότι περίπου 5 εκατ. φιάλες κρασιού μεταφέρθηκαν από την Ισπανία στη Γαλλία και επανασυσκευάστηκαν ως κρασιά μπορντό.
Πέρα, όμως, από τον εντοπισμό απάτης, το εν λόγω πρόγραμμα Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσε, σύμφωνα με τους ερευνητές, να χρησιμοποιηθεί και για την παρακολούθηση της ποιότητας ενός κρασιού καθ’ όλη τη διαδικασία της δημιουργίας του.
«Θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε για να καταλάβουμε πώς να αναμειγνύουμε κρασιά για να βελτιστοποιήσουμε την ποιότητα. Η ανάμειξη κρασιού είναι το βασικό βήμα για να φτιάξετε υπέροχα μπορντό και σαμπάνια. Μέχρι στιγμής, αυτό γίνεται από λίγους οινοποιούς, οι οποίοι αμείβονται με μια περιουσία για τις ικανότητές τους. Η ύπαρξη εργαλείων όπως αυτό θα καθιστούσε πολύ φθηνότερο να φτιάξετε υπέροχα μείγματα, που θα ωφελούσαν όλους» υποστηρίζει ο Πουγέ.