Ο αφροαμερικανός και πολύτεκνος κωμικός του Χόλιγουντ Εντι Μέρφι επαίρεται ότι αυτός πρώτος από όλους τους ομοτέχνους του –και τους δραματικούς– πότισε με το σπέρμα της πλάκας όλα τα αστυνομικά φιλμ της δεκαετίας του ’80 που πήραν γραμμή από τον «Μπάτσο του Μπέβερλι Χιλς» και πάντρεψαν τη δράση με το καλαμπούρι.
Στη σχετική συζήτησή του με τη Repubblica δεν δίστασε να αναφερθεί σε φιλμ που παίζονται συχνότερα από το δικό του στην τηλεόραση, την ελληνική τουλάχιστον, όπως τα «Φονικό Οπλο» με τους αμίμητους Μελ Γκίμπσον και Ντάνι Γκλόβερ, «Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει» με τον άτυχο Μπρους Γουίλις, κ.ά. «Η δική μου ταινία, η πρώτη στο είδος της, υπάρχει στη ρίζα όλων αυτών των ταινιών» είπε ο Μέρφι, ασχέτως αν το χαρακτηριστικό γέλιο του, επιτηδευμένο βέβαια, δεν ήταν και τόσο ρεαλιστικό στον φιλμικό χρόνο όσο το χιούμορ του διδύμου Γκίμπσον-Γκλόβερ – αμερικανικό χιούμορ είχαν φυσικά, του αστυνομικού σιναφιού κιόλας, πάντως πειστικότατο.
Ωστόσο ο Μέρφι έχει και τα δίκια του λέγοντας ότι μέχρι τον δικό του «Μπάτσο» όλοι οι άλλοι ήταν αρχετυπικά αυστηροί, αν όχι βλοσυροί και τσατισμένοι με το φρικώδες και αχαλίνωτο έγκλημα των μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ. Ανέφερε δύο μυθικά ονόματα του είδους, τον Τσαρλς Μπρόνσον και τον Κλιντ Ιστγουνγτ (ο οποίος, ως μεγάλος ηθοποιός και σκηνοθέτης, όπως αποδείχθηκε κατόπιν, έκανε μανιέρα τον αρρενωπό «Επιθεωρητή Κάλαχαν» και μας «έφτιαχνε τη μέρα» μέσα στο μαύρο σκοτάδι της αίθουσας προβολής).
«Απλώς το δικό μου φιλμ ήταν η απαρχή αυτού που θα κατέληγε να γίνει κινηματογραφικό είδος. Τότε η κωμωδία δράσης δεν υπήρχε. Οι αστυνομικοί ήταν πολύ σοβαροί, ο Κλιντ Ιστγουντ και ο Τσαρλς Μπρόνσον ήταν σοβαρότατοι. Ο ‘‘Μπάτσος του Μπέβερλι Χιλς’’ ήταν το πρώτο φιλμ στο οποίο υπήρχε αστυνομική πλοκή, εγκλήματα, κακοποιοί, αλλά και αστεία πράγματα, πρωτοφανέρωτα, που ο κόσμος δεν τα είχε δει ποτέ πριν».
Γιατί τόσο σούσουρο για το φιλμ που έκανε τον Μέρφι γνωστό σε όλον τον κόσμο; Επειδή τώρα θα παιχτεί στο Netflix, από τις 3 Ιουλίου, το τέταρτο φιλμ της σειράς του «Μπάτσου». Η συντάκτρια της Repubblica (Αριάνα Φίνος) αποθέωσε το γέλιο του αφροαμερικανού κωμικού: «Το γέλιο του είναι το γέλιο των ’80s, αχαλίνωτο, αστείο, κάπως χυδαίο» έγραψε, και προσέθεσε ότι η ιταλική εκδοχή του φιλμ «είχε και προστιθέμενη αξία» πλάκας – διότι, ως γνωστόν, κάθε ταινία που προβάλλεται στην Ιταλία μεταγλωττίζεται υποχρεωτικώς, βάσει νόμου (αυτό το τελευταίο ας μην το σφυρίξει κανείς στον Μέρφι, γιατί μπορεί να του κοπεί το γέλιο των ’80s).
Ο ηθοποιός, πάντως, αποδέχεται προστιθέμενη αξία στα δικά του εκφραστικά μέσα: «Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι είχα ένα είδος δύναμης, ειδικά όταν άρχισα να κάνω ταινίες. Χαμογελούσα και επηρέαζα τον συνομιλητή μου, ο οποίος δεν μπορούσε να αντισταθεί. Ομως πάντα νόμιζα ότι είχα ένα ανόητο χαμόγελο».
Η Φίνος έδωσε κατατοπιστικά στοιχεία. Οταν κυκλοφόρησε ο πρώτος «Μπάτσος», που ήταν υποψήφιος για Οσκαρ σεναρίου, έκανε ταμείο 316 εκατ. δολάρια, την αξία των οποίων πρέπει την υπολογίζουμε σε σημερινά 700 εκατ. δολάρια. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη κινηματογραφική μπάζα του 1984. Πέρα από τα τρελά λεφτά, όμως, ο «Μπάτσος» είχε και καλλιτεχνικό παρασκήνιο. Αρχικώς ήταν κλασικό αστυνομικό έργο, δραματικής πλοκής, γραμμένο σαν κοστούμι στα μέτρα του Μίκι Ρουρκ. Του έπεσε φαρδύ και το έδωσαν στον Σιλβέστερ Σταλόνε. Αλλά και αυτός δεν το φόρεσε.
Ετσι το φιλμ απέκτησε νέο σενάριο, στο οποίο ο Μέρφι έβαλε τις πινελιές του (τα χαχανητά του) εν είδει αυτοσχεδιασμού. «Νομίζω ότι κάθε γενιά έχει το δικό της όραμα δημιουργίας. Τα τελευταία 15 χρόνια όλα τα φιλμ ήταν για υπερήρωες. Κάθε εβδομάδα έφτανε και από ένας Σούπερμαν και Μπάτμαν, σε διάφορες παραλλαγές. Τώρα επιστρέφουμε σε φιλμ που επικεντρώνονται σε πραγματικούς χαρακτήρες, σε αληθινές σχέσεις και ιστορίες»
Στον τέταρτο «Μπάτσο» βρίσκουμε τον ντετέκτιβ Αλεξ Φόλεϊ να επιστρέφει στους πάντα ακριβούς δρόμους του Μπέβερλι Χιλς με σκοπό να κυνηγήσει τους εγκληματίες που απειλούν την κόρη του, με την οποία η σχέση του ως πατέρα είναι δύσκολη. Θα συναντήσει παλιούς και νέους συμμάχους μέσα σε καταδιώξεις, πυροβολισμούς και, φυσικά, κωμικές καταστάσεις.
«Σε μια σκηνή ο Μέρφι», έγραψε η Φίνος, «υπαινίσσεται το θέμα του ρατσισμού χωρίς να χάσει το χαμόγελό του. Δύο αστυνομικοί με στραμμένες τις κάννες καταπάνω του τον διατάζουν να μην κουνηθεί, αλλά αυτός τους απαντά ετοιμόλογα: ‘‘Είμαι 30 χρόνια αστυνομικός και είμαι μαύρος, άρα ξέρω επακριβώς πότε πρέπει να μένω στη θέση μου’’». Ο Μέρφι εξομολογήθηκε: «Ηθελα να γυρίσω αυτό το τέταρτο φιλμ από το 1996. Διάβασα επτά σενάρια. Το έργο απογειώθηκε μόνο με την επιστροφή του αρχικού παραγωγού, του Τζέρι Μπρουκχάιμερ, που είναι ιδιοφυΐα».
Ποιος ήταν ο Μέρφι τότε και ποιος είναι σήμερα; «Την εποχή του πρώτου φιλμ ήμουν παιδί, μόλις 22 ετών. Τώρα είμαι παππούς, συνεπώς είμαι εντελώς διαφορετικός άνθρωπος. Οταν είδα αποσπάσματα του πρώτου φιλμ, εικόνες του εαυτού μου εκείνη την εποχή, ένιωσα σαν να βλέπω παλιές φωτογραφίες μου από το γυμνάσιο. Είμαι εντελώς διαφορετικός άνθρωπος, αλλά παραμένω ο ίδιος ακριβώς καλλιτέχνης».
Στον «Μπάτσο 4» συμπρωταγωνιστεί η κόρη του Μέρφι, Μπρία, ένα από τα δέκα παιδιά του ηθοποιού. Ο ίδιος ο 63χρονος αστέρας του Χόλιγουντ λέει ότι είναι υπερήφανος για όλα τους και ότι μιλάει με όλα στο τηλέφωνο όταν δεν έχει άλλη δουλειά να κάνει. Περισσότερα στο Netflix.