Γίνεται με τη διαδικασία του «κατεπείγοντος» να αλλοιωθεί ανεπανόρθωτα, αν όχι να καταστραφεί εντελώς, ο χαρακτήρας ενός νησιού που έχει διαμορφωθεί εδώ και δεκαετίες; Που θεωρείται ισορροπημένος, παραδοσιακός, βιώσιμος, όπου οι τρεις βασικοί τομείς της οικονομίας συνυπάρχουν αρμονικά, χωρίς να επιβαρύνουν το πολύτιμο περιβάλλον;
Η «συνταγή για την ανάπτυξη» της Σκύρου τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση με αυτήν ακριβώς τη διαδικασία «κατεπείγοντος»: μέσα σε λιγότερο από πέντε ημέρες οι ενδιαφερόμενοι έπρεπε να διαβάσουν, να επεξεργαστούν και να αναλύσουν τουλάχιστον 700 σελίδες εξειδικευμένων σεναρίων, που περιλάμβαναν προτάσεις για διαγραφές περιβαλλοντικών ζωνών σε απόσταση έως και 350 μέτρων από τους αιγιαλούς και φύτεμα resorts και τουριστικών χωριών, κατάργηση της ελεύθερης κτηνοτροφίας και απαγόρευση της πρόσβασης ζώων στα παράλια, προβλέψεις για κρουαζιέρα, αλλά και διατυπώσεις για «ιδιωτικοποιήσεις» και «θαλάσσια σταυροδρόμια» μεταφορών κοντέινερ.
Και αυτό, όπως φαίνεται, είναι μόνο η αρχή…
Το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Σκύρου από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι από τα πρώτα που φτάνουν στο σημείο της διαβούλευσης με τους πολίτες και τους τοπικούς φορείς. Επονται πολλές περιοχές της χώρας. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για να φτάσει μέχρι αυτό το σημείο πιθανώς να είναι ενδεικτικές του τι έχει να συμβεί και με τις υπόλοιπες περιοχές – ας ελπίσουμε όμως ότι τα πράγματα δεν θα γίνουν έτσι.
Πρώτα απ’ όλα, το προτεινόμενο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Τ.Π.Σ.) έφτασε πριν από μερικές ημέρες σε διαβούλευση με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. «Είχαμε λιγότερο από πέντε ημέρες για να διαβάσουμε, να επεξεργαστούμε και να αναλύσουμε πάνω από 700 σελίδες με κείμενο που περιείχε εξειδικευμένους όρους και σχέδια. Αυτές οι διαδικασίες κατεπείγοντος κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν – πρόκειται για σχέδια τα οποία θα ορίζουν τη ζωή των ανθρώπων για χρόνια. Τα Τοπικά Πολεοδομικά έχουν συνήθως έναν ορίζοντα τουλάχιστον 10-15 ετών και μετά ξανασυζητιούνται επειδή προκύπτουν διάφορα θέματα και οι κοινωνίες μεταβάλλονται. Αυτό σημαίνει ότι ένα Τ.Π.Σ. επηρεάζει τη ζωή τουλάχιστον μιας ολόκληρης γενιάς», λέει στο Protagon η Ιρις Λυκουριώτη, αρχιτεκτόνισσα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, που έχει ζήσει μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Σκύρο.
«Το σύστημα από την αρχή έχει κάποιο κενό, δεν λαμβάνει υπόψη του τις προθέσεις και τις προτάσεις της τοπικής κοινωνίας και του δήμου. Εμείς, ως δήμος Σκύρου, καλέσαμε όλους τους ειδικούς του νησιού για να μας πουν τη γνώμη τους. Ολους τους ανθρώπους που είναι σχετικοί με την πολεοδομία, την τοπογραφία, πολιτικούς μηχανικούς… Επίσης καλέσαμε πολιτικές παρατάξεις και φορείς. Και όλους αυτούς τους καλέσαμε για το αποφατικό του σχολιασμού που θα κάναμε στη δημόσια διαβούλευση. Δηλαδή για να κάνουμε το σχόλιό μας σε σχέση με τα προτεινόμενα σενάρια» σημειώνει ο δήμαρχος Σκύρου Κυριάκος Αντωνόπουλος.
«Τι δημόσια διαβούλευση; Εδώ μιλάμε για ανάρτηση σχολίων. Η δημόσια διαβούλευση είναι να γίνουν συγκεντρώσεις, να συζητηθεί, να κατατεθούν και να ανταλλαγούν απόψεις – αυτή είναι η έννοια της διαβούλευσης» επισημαίνει ο Ιπποκράτης Κωστής, αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος Σκύρου, με σπουδές στην Πολεοδομία.
Οπότε, τι πιο λογικό από το να έπρεπε αυτή η διαδικασία διαβούλευσης να διαρκεί όχι απλά μερικές εβδομάδες, αλλά μήνες. Αυτό ακριβώς συνέβαινε μέχρι πριν από μερικά χρόνια. «Το υπάρχον Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. (Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης), που είναι εν ενεργεία στη Σκύρο και πρόκειται να μετατραπεί σε Τ.Π.Σ., είναι ένα σχέδιο δοκιμασμένο και δουλεμένο πολλά χρόνια και με συμμετοχή του δήμου, για το οποίο οι διαβουλεύσεις κράτησαν πολύν καιρό. Αυτό το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. οι μελετητές του προτεινόμενου Τ.Π.Σ. το καλούν σενάριο “Τάσεων ή Μηδενικής Λύσης”, αρκετά προκλητικά, αγνοώντας τόσο τον κόπο της τοπικής κοινωνίας και του δήμου όσο και τις τοπικές συναινέσεις που προϋποθέτει», συμπληρώνει η κυρία Λυκουριώτη.
«Το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. είχε συζητηθεί 10 χρόνια, το 2013 δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ και οι συζητήσεις είχαν ξεκινήσει από το 2003. Υπήρξε πρώτη, δεύτερη και τρίτη φάση, οι μελετητές είχαν έρθει πενήντα φορές στη Σκύρο. Αυτό ήταν πραγματική διαβούλευση», θυμάται ο κ. Κωστής.
Η «Βιώσιμη Ανάπτυξη» είναι η Νο 1 προτεραιότητα στην ατζέντα τόσο του ΟΗΕ όσο και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σε οποιαδήποτε χρηματοδοτούμενη δραστηριότητα δεν μπορείς να είσαι επιλέξιμος φορέας αν δεν εξασφαλίζεις τις προϋποθέσεις και τους θεσμοθετημένους κανόνες βιωσιμότητας. Ενας βασικός πυλώνας της βιωσιμότητας είναι η συμπερίληψη και η συμμετοχή (στόχος 16 του ΟΗΕ). Στην περίπτωση της διαβούλευσης για τη Σκύρο, οι άνθρωποι που δεν είναι καταρτισμένοι ψηφιακά δεν μπορούσαν επί της ουσίας να συμμετέχουν στη διαβούλευση – τουλάχιστον όχι στο «κατεπείγον» χρονικό διάστημα των πέντε ημερών.
Η Σκύρος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή τη στιγμή ως ένα από τα βιώσιμα μοντέλα νησιωτικότητας στην Ελλάδα
Μιλάμε για τους ανθρώπους εκείνους, τους ντόπιους και τους ηλικιωμένους –και δεν είναι λίγοι– που μπορεί μεν να μην παίζουν στα δάκτυλά τους το ίντερνετ και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, γιατί δεν τους ενδιαφέρει καθόλου –έχουν πολλά άλλα να ασχοληθούν–, όμως γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τον τόπο τους. Δεν μπορούν να συμμετάσχουν όμως σε τέτοιες διαδικασίες, γιατί είναι και οι μόνες που τους δίνονται. Από τη μη συμπερίληψη αυτών των τόσο σημαντικών ανθρώπων θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο μέχρι και για πολιτειακά έωλη διαδικασία.
Η Σκύρος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή τη στιγμή ως ένα από τα βιώσιμα μοντέλα νησιωτικότητας στην Ελλάδα. Εχει καταφέρει να εξασφαλίσει πολύ μεγάλη ισορροπία –και αυτό είναι κομμάτι της βιωσιμότητας– στον τρόπο με τον οποίο συνεργάζονται οι τρεις βασικοί τομείς της οικονομίας, ο πρωτογενής, ο δευτερογενής και ο τριτογενής. Παράγει εξαιρετικό κρέας και γαλακτοκομικά, μέσα από ελεύθερη και υγιεινή βόσκηση, παράγει καταπληκτικό μέλι, ενώ έχει και τουριστική –με μέτρο– οικονομία, με επισκέπτες κυρίως οικογένειες, οι οποίες την προτιμούν χρόνια.
Πώς λειτουργεί αυτό; Κάποιος, για παράδειγμα, που είναι κτηνοτρόφος και φτιάχνει τα τυριά του μπορεί να έχει και μια ταβέρνα και κάποια χωράφια, να καλλιεργεί λαχανικά και φρούτα. Διοχετεύει στην ταβέρνα του, σε ένα διάστημα που δουλεύει πολύ εντατικά, όλα τα προϊόντα του, που είναι υψηλής διατροφικής αξίας, φτιαγμένα σύμφωνα με τις παραδόσεις, καταφέρνοντας να αναπαράγει και τη γνώση και τις τεχνικές δεξιότητες που προϋποθέτει η επεξεργασία του γάλακτος και οι καλλιέργειες. Με τον τρόπο αυτό θωρακίζει συνολικά το νησί διατροφικά, στις περιόδους κρίσεων.
Αλλο παράδειγμα: Ενας/μία μελισσοκόμος που έχει μια μικρή μονάδα με λίγα τουριστικά διαμερίσματα ή ένα τοπικό κατάστημα και διοχετεύει και εκείνος/η τα προϊόντα του/της στους ενοίκους των δωματίων του/της, και όχι μόνο. Η παραγωγή αυτών των προϊόντων είναι τόση όση. Δεν εξάγεται μεγάλο μέρος του προϊόντος, κάτι που θα προϋπέθετε εντατική χρήση της γης και μερική κατάρρευση του ενδιαιτήματος της Σκύρου. Αυτή η πολυδραστηριότητα των Σκυριανών νοικοκυριών όμως εξασφαλίζει μια καλή ζωή για τη σκυριανή κοινωνία όλον τον χρόνο, αλλά και μια καλή ισορροπία για τον τόπο, που απεδείχθη ιδιαίτερα ανθεκτική κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Σε αυτό να προσθέσουμε και το πλοίο λαϊκής βάσης, που εξασφαλίζει για τους Σκυριανούς τη ζωτική τους σύνδεση με την ηπειρωτική Στερεά Ελλάδα, στην οποία θεσμικά ανήκουν. Αυτό υπήρξε ιστορική κατάκτηση της ντόπιας κοινωνίας, που είχε περάσει πολύ δύσκολα χρόνια με την επισφάλεια που προκαλούσαν οι ιδιωτικές εταιρείες πριν το 1980.
Μεγάλο ποσοστό, λοιπόν, των ντόπιων που παραγκωνίστηκαν με το «κατεπείγον» της διαδικασίας είναι οι ίδιοι που γνωρίζουν τα περισσότερα και θίγονται οι δραστηριότητες τους από τις προτεινόμενες αλλαγές του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου – με πρώτη και «καλύτερη» την κτηνοτροφία, η οποία καταργείται πρακτικά από τις προτάσεις του Τ.Π.Σ. μέσω της κατάργησης των ελευθέρων βοσκοτοπιών και της απαγόρευσης της πρόσβασης των ζώων στους αιγιαλούς, με στόχο τον περιορισμό της σε εγκαταστάσεις σταβλισμένης κτηνοτροφίας.
«Αυτό σημαίνει το πέρασμα της οικονομικής αυτής δραστηριότητας στα χέρια ελαχίστων κτηνοτρόφων ή εταιρειών που δεν είναι καν σκυριανές. Κάθε δραστηριότητα παραγωγική, όπως η κτηνοτροφία, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μεγάλες χρονικές περιόδους, δημιουργεί συνθήκες για μια συγκεκριμένη περιβαλλοντική ισορροπία και ταυτόχρονα διαμορφώνει το ίδιο το περιβάλλον, την πανίδα, τη χλωρίδα, τον τρόπο που απορροφάται το νερό, τα πάντα. Ακόμα και το καθάρισμα των δασών έχει σχέση με την κτηνοτροφία. Είναι απολύτως απαραίτητη και οι κτηνοτρόφοι ξέρουν πώς να ρυθμίζουν αυτό το όριο ανάμεσα στη διατήρηση του δάσους και τον καθαρισμό του. Ακόμη, τα ζώα, σε συνθήκες λειψυδρίας πάνε στον γιαλό για να πιούν νερό, αλλιώς πεθαίνουν. Οι λέξεις “Αιγαίο” και “αιγιαλός”, εξάλλου, βγαίνουν από την “αίγα”, την κατσίκα. Με την κατάρρευση της κτηνοτροφίας θα έχουμε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και πολύ πιο εύφλεκτα δάση. Αυτό έχει ήδη συμβεί σε άλλα μέρη της Ελλάδας από τα οποία εκτοπίζονται οι κτηνοτρόφοι, όπως είδαμε για παράδειγμα στη Ροδόπη», επισημαίνει η κυρία Λυκουριώτη.
Οταν διαγράφεις μια ολόκληρη περιβαλλοντική ζώνη, όπως η προτεινόμενη ζώνη 350 μέτρων περί τους αιγιαλούς, επειδή απλά θέλεις να την κάνεις κτήματα προς πώληση, και σταβλίζεις τα ζώα, αυτό σημαίνει ότι εν γνώσει σου αλλάζεις την ισορροπία του οικοσυστήματος. Οι άνθρωποι που ασκούν αυτή την πρακτική, την κτηνοτροφία, εκτοπίζονται και στη συνέχεια θα ετεροαπασχοληθούν, θα αναγκαστούν να κάνουν άλλη δουλειά.
Ετσι, δεν έχεις επόμενες γενιές που θα ασχοληθούν με αυτόν τον πολύτιμο κλάδο για τη διατροφική μας ασφάλεια. Καταρρέει, πέρα από την περιβαλλοντική ισορροπία, και η σχέση των ανθρώπων της κοινότητας με τις παραδοσιακές τους συνήθειες. Μπορούμε να φανταστούμε το σκυριανό καρναβάλι με την «τράτα» του –μια δραστηριότητα απίστευτα σημαντική για την κοινωνική συνοχή της Σκύρου και την κοινωνική αναπαραγωγή– χωρίς την κτηνοτροφία ή την αλιεία;
Η απαγόρευση της ελεύθερης κτηνοτροφίας και στα παράλια έρχεται σε συνδυασμό με την οριοθέτηση περιοχών για τουριστική ανάπτυξη. Προτείνεται δηλαδή το «άδειασμα της γης από την κτηνοτροφία», ώστε να δημιουργηθεί μια terra nullius, να κατασκευαστούν resorts και τουριστικά χωριά, την ίδια ακριβώς περίοδο που η έννοια της βιωσιμότητας υπερέχει έναντι οποιουδήποτε αναπτυξιακού προγράμματος.
Οπως εξηγεί η κυρία Λυκουριώτη, «ο τουρισμός αυτής της κλίμακας έχει ήδη μελετηθεί εκτεταμένα από τις κοινωνικές επιστήμες, μιας και πολλά μέρη του κόσμου, κυρίως στον Παγκόσμιο Νότο, έχουν υποστεί τις συνέπειες, και δεν έχει καμία σχέση με τις αρχές της βιωσιμότητας. Πρόκειται για τουριστική βιομηχανία παγκόσμιων ροών κεφαλαίου, που ελέγχονται από πολύ λίγους διαχειριστές. Αυτός ο σχεδιασμός δεν μπορεί να έχει γίνει κατά λάθος. Δείχνει μια μεθόδευση στην κατάρτιση των προτάσεων του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Σκύρου».
Η τουριστική κτηματομεσιτική αγορά… ξερογλείφεται
Διάφορες τοποθεσίες στη Σκύρο ενδιαφέρουν πάρα πολύ την τουριστική κτηματομεσιτική αγορά. Επειδή ακριβώς δεν έχουν «αναπτυχθεί» μέχρι σήμερα, έχουν μεγάλο περιθώριο για άντληση γαιοπροσόδου, δηλαδή υπεραξίας από την εμπορία της γης. Περιοχές πολύ αγαπητές στον κόσμο, πολύ ιδιαίτερες, βρίσκονται σε αυτά τα σχέδια για τουριστική ανάπτυξη. Η Κολυμπάδα, για παράδειγμα, είναι μια μαγική παραλία που διαθέτει προστατευτικές θύρες για να μην μπαίνουν τα κατσίκια παντού, παρά μόνο συγκεκριμένες στιγμές, και πρέπει να περπατήσεις από ένα μονοπάτι για να φτάσεις. Εκεί εύκολα θα μπορούσε ένας επενδυτής να σκεφτεί ότι μπορεί να «περιορίσει» την πρόσβαση λόγω της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στις υπέροχες παραλίες του Αγίου Φωκά, όπου είχε καεί το δάσος παλαιότερα και έχει πλέον αναγεννηθεί, στην Ατσίτσα, στον Πεύκο. Υπέροχες τοποθεσίες, σχεδόν άθικτες ακόμη.
«Αυτό που λέμε εμείς είναι ότι στη Σκύρο, βάσει του σχεδίου του 2013, προβλέπονται επεκτάσεις οικισμών και ότι οι οικισμοί με τις επεκτάσεις που μπορούν να γίνουν είναι απολύτως επαρκείς να υποδεχθούν επιπλέον τουρίστες, ψηφιακούς νομάδες και συνταξιούχους βορείων και νοτίων χωρών. Δεν χρειαζόμαστε ξεχωριστά τουριστικά χωριά, να παίρνει μια εταιρεία 500 άτομα, να τα αφήνει μέσα και μετά να τους παίρνει για αλλού. Δεν θέλουμε τέτοιο πράγμα», λέει ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος Σκύρου, Ιπποκράτης Κωστής.
Ειδικοί που εξέτασαν εξονυχιστικά το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, αναφέρουν επίσης ότι από τα τρία σενάρια παρέμβασης, το δεύτερο που χαρακτηρίζεται ως «Ηπιας Παρέμβασης» και το τρίτο που χαρακτηρίζεται ως «Δυναμικής Παρέμβασης» παρουσιάζουν μόνο κάποιες ποσοτικές διαφορές, όπως π.χ. «μεγάλο» μέγεθος και «μικρό» μέγεθος. Το πρόβλημα όμως είναι ποιοτικό και όχι ποσοτικό όταν επιλέγεις να παρέμβεις σε σύνθετα οικοσυστήματα και δίκτυα υποδομών.
«Οταν πας να διαταράξεις όλη την Κολυμπάδα, που είναι μέρος ενός συστήματος ενταγμένου σε προστατευόμενη περιοχή Natura, έχει μεν σημασία αν θα το κάνεις με 150 κλίνες ή με 1.000 κλίνες, αλλά και πάλι μπαίνεις σε μια συζήτηση παρέμβασης σε έναν τόπο, κάτι που σήμερα δεν επιτρέπεται και δεν θα έπρεπε εξαρχής να μπεις. Αυτή ακριβώς είναι η φιλοσοφία της “terra nullius”, της “γης του κανενός”: τα παρουσιάζεις σαν να μην υπάρχει τίποτα εκεί, για να μπορέσεις να φυτέψεις resorts και τουριστικά χωριά, ενώ εκεί ήδη υπάρχουν κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, χλωρίδα και πανίδα, το κεδρόδασος, ο μαυροπετρίτης, τα μοναδικά αλογάκια της Σκύρου.
»Μάλιστα, όσον αφορά τον τουριστικό τομέα, στο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο τίθεται και το θέμα της κρουαζιέρας, η οποία, αν πάρουμε το παράδειγμα άλλων νησιών, αφήνει σε επιχειρήσεις της τοπικής κοινωνίας μηδενικό εισόδημα, κατασπαταλά τους πόρους, αφήνει απόβλητα. Περιττό να μιλήσουμε γι’ αυτήν, έχει ήδη μελετηθεί εκτενώς η κρουαζιέρα. Οι Σαντορινιοί και οι Μυκονιάτες υπέφεραν φέτος και τα φαινόμενα έγιναν viral» παρατηρεί η Ιρις Λυκουριώτη.
«Τα σενάρια “Ηπιας” και “Δυναμικής Παρέμβασης” έχουν πολύ μικρές διαφορές. Το δυναμικό σενάριο είχε φτιαχτεί έτσι ώστε να πούμε “πάμε στο ήπιο”. Γιατί όταν ονομάζεις ένα σενάριο “Μηδενικής Παρέμβασης” έχει αρνητική χροιά, είναι σαν να μη θέλουμε να κάνουμε τίποτα. Και αν το διαβάσετε, θα δείτε ότι η ανάλυση για το “Μηδενικής Παρέμβασης” είναι μια κινδυνολογία που δεν στηρίζεται πουθενά. Οτι θα διαλυθεί το οδικό δίκτυο, θα διαλυθεί το εργοστάσιο του βιολογικού καθαρισμού, θα, θα, θα… Γιατί; Πώς θα διαλυθεί το εργοστάσιο του βιολογικού καθαρισμού εάν δεν δεχτούμε να χωροθετηθούν μεγάλες μονάδες, πεντάστερες, μπροστά στις παραλίες και δίπλα ή μέσα στο δάσος, ή τουριστικά χωριά για να υποδεχθούν συνταξιούχους των βορείων χωρών, ή σταθμό κρουαζιέρας; Δηλαδή πρόκειται για μια εξαιρετικά επιθετική πολιτική στο επίπεδο της πολεοδομίας, ανατρέπει ολόκληρη την ισορροπία την κοινωνική, του περιβάλλοντος, της παραγωγής, τα πάντα» επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Σκύρου Ιπποκράτης Κωστής.
Επειτα, υπάρχουν και κάποια θέματα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ακόμα και «πονηριές», σύμφωνα με ειδικούς που διάβασαν το σύνολο των 700 σχεδόν σελίδων. Μία από αυτές είναι το σημείο όπου γίνεται αναφορά στη Σκύρο ως «θαλάσσιο σταυροδρόμι». Αυτή η διατύπωση είναι παράξενο να μπαίνει σε ένα Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, μας λένε. Περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως τη δυνατότητα ανάπτυξης υποδομών για διαμετακομιστικές μεταφορές, δηλαδή κοντέινερ, δραστηριότητα εκτός κλίμακας για το νησί της Σκύρου και την οικονομία της, που θα την αλλάξει με μη αναστρέψιμο τρόπο, και σίγουρα δεν συνάδουν με τον νησιωτικό χαρακτήρα της – το νησί ήδη επιβαρύνεται από τις αποκλεισμένες περιοχές του πολεμικού αεροδρομίου και του ναυστάθμου.
Υπάρχουν επίσης τα περί διαδικασίας «ιδιωτικοποίησης» των δημοτικών σφαγείων και του πολιτικού αερολιμένα που αναφέρονται εντός των προτάσεων. Αυτά (όπως και το θαλάσσιο σταυροδρόμι) δεν θα έπρεπε να αφορούν Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια – θα μπορούσε να πει κανείς ότι μπαίνουν μέσα στο κείμενο για να λειτουργούν δεσμευτικά. Γιατί δεσμευτικά; «Επειδή πολύ απλά το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, αφού εγκριθεί, γίνεται Προεδρικό Διάταγμα και μπορεί να προσβληθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας μόνο μερικώς από τους κατοίκους της Σκύρου, με τόσο δύσκολες διαδικασίες που εν τέλει το κάνουν απρόσβλητο. Κατ’ επέκταση, σχεδιάζεται το μέλλον της σκυριανής κοινωνίας χωρίς την σκυριανή κοινωνία» τονίζει η κυρία Λυκουριώτη.
Το δημοτικό συμβούλιο Σκύρου, που εκπροσωπεί τον δήμο και την τοπική κοινωνία, στην πρόσφατη διαβούλευση επέλεξε ομόφωνα το σενάριο «Μηδενικής Παρέμβασης». Τι γίνεται από εδώ και πέρα; «Το υπουργείο Περιβάλλοντος και το Τεχνικό Επιμελητήριο είναι οι διευθύνουσες και αναθέτουσες υπηρεσίες της μελέτης. Αυτές πρέπει πλέον να δώσουν τις οδηγίες στους μελετητές να σεβαστούν την τοπική κοινωνία και τουλάχιστον να τεκμηριώσουν την άποψη γιατί απορρίπτουν το “μηδενικό” σενάριο. Και θα πρέπει να τους δώσουν κατευθύνσεις», καταλήγει ο κ. Κωστής.
«Το συμπέρασμα είναι ότι η τοπική κοινωνία και ο δήμος δεν καθορίζουμε πλέον αυτό που καθορίζαμε παλαιότερα: τον χωρικό, πολεοδομικό σχεδιασμό του νησιού με πρωτοβουλία δική μας. Το καθορίζει πλέον μια κατεύθυνση, που είναι προτάσεις μελετητών οι οποίοι ορίζονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Βασίζουμε την ανάπτυξή μας στα προϊόντα που παράγει η Σκύρος, στις τέχνες, σε οτιδήποτε αντιπροσωπεύει το πολιτιστικό και κοινωνικό προϊόν της όπως έχουν διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.
»Διαφωνήσαμε στο προτεινόμενο “ήπιο” σενάριο επειδή η επιλογή που είχαμε κάνει μέσω του τελευταίου Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. ισχύει ακόμα και σήμερα, δεν έχουν αλλάξει τα μυαλά μας για το πού θέλουμε να πάει το νησί. Εμείς εμμένουμε στην προστασία της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, στη μορφή που είναι, εμμένουμε στην τουριστική ανάπτυξη αλλά με μικρές μονάδες, οι οποίες να έχουν αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και παράλληλα να εξαρτώνται από αυτήν.
»Είμαστε αντίθετοι στο να γίνει μαζική εισβολή τουριστών και να τουριστικοποιηθεί το νησί, δηλαδή να έρθει η κρουαζιέρα, να χωροθετηθούν ειδικές περιοχές για τουριστικές μονάδες ανεξάρτητες από την υπόλοιπη κοινωνική δομή και, προφανώς, με ξένες επενδύσεις, επειδή οι ντόπιοι δεν έχουν τέτοιες δυνατότητες. Θέλουμε επισκέπτες που τους “πάει” το νησί και όχι που τους πήγαν στο νησί» καταλήγει ο δήμαρχος Κυριάκος Αντωνόπουλος.