Ηταν μέσα Μαρτίου, η πανδημία του κορονοϊού είχε περάσει πλέον από την Ασία και είχε εξαπλωθεί στην Ευρώπη. Καθώς το κύμα είχε αρχίσει να μετατρέπεται σε τσουνάμι, ένα μικρό κουτί από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έφτασε σε ένα ερευνητικό εργαστήριο που βρίσκεται νότια της Ρώμης.
Μέσα υπήρχαν ξηρός πάγος και αρκετά, ερμητικά σφραγισμένα, μικροσκοπικά φιαλίδια. Το καθένα είχε μερικές σταγόνες βιολογικού υγρού με «σπόρους» κορονοϊού. Ενα σημαντικό δείγμα για να ξεκινήσει η έρευνα για την παρασκευή του εμβολίου.
Η δουλειά του ερευνητικού εργαστηρίου ήταν να μετατρέψει μερικά από τα σταγονίδια σε ποσότητα επαρκή, ώστε να μπορούν να εμβολιαστούν 13.000 άτομα σε όλο τον κόσμο, κατά το τελικό στάδιο των κλινικών δοκιμών.
«Αισθανόμασταν πραγματικά πολύ μεγάλη πίεση», δηλώνει στην Washington Post ο Φρανσέσκο Καλβαρούζο, διευθυντής παραγωγής της εταιρείας Advent, η οποία χρειάστηκε μόλις δύο μήνες για να αναπτύξει, να φιλτράρει και να καθαρίσει ένα υποψήφιο εμβόλιο με την κωδική ονομασία AZD1222.
Το συγκεκριμένο εμβόλιο, όπως και όλα τα άλλα που έχουν περάσει σε διάφορα στάδια κλινικών δοκιμών, δεν έχει ακόμη εγκριθεί. Ωστόσο, βρίσκεται αρκετά μπροστά στη διαδικασία και είναι ένα από τα εμβόλια της Δύσης που ενδέχεται να κυκλοφορήσουν μέχρι το τέλος του έτους.
H Advent ανήκει στον όμιλο εταιρειών IRBM, ο οποίος εδώ και δέκα χρόνια εξειδικεύεται αποκλειστικά στην παραγωγή πειραματικών εμβολίων χρησιμοποιώντας αδενοϊούς.
Τώρα, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Ινστιτούτο Jenner έχουν ζητήσει τη συνεργασία της, καθώς αυτή δημιουργεί τα πειραματικά εμβόλια για την τελική φάση των κλινικών δοκιμών, στην οποία θα συμμετέχουν χιλιάδες υγιείς εθελοντές από όλο τον κόσμο.
Συνήθως η ανακάλυψη και η παραγωγή του εμβολίου σε μεγάλες ποσότητες χρειάζεται περίπου δέκα χρόνια. Ετσι, στην αρχή της πανδημίας, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου, σε τόσο μικρό διάστημα, ακουγόταν σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Ωστόσο, η κλίμακα της πανδημίας και η ταχύτητα με την οποία οι επιστήμονες εργάζονται για το εμβόλιο προσδίδουν στο αποτέλεσμα μία ιδιαίτερη χροιά αισιοδοξίας.
Η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca, που έχει αναλάβει τη διανομή του ίδιου εμβολίου, ανακοίνωσε επίσης ότι ήδη έχει υπογράψει συμβόλαιο με την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία για να προμηθεύσει την Ευρώπη με το εμβόλιο του κορονοϊού, με τις παραδόσεις να αρχίζουν έως τα τέλη του 2020.
Το συμβόλαιο προβλέπει έως 400 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναφέρει η εταιρεία, προσθέτοντας ότι επιδιώκει να διευρύνει την παραγωγή του εμβολίου, το οποίο δεσμεύθηκε να προμηθεύσει χωρίς κέρδος στη διάρκεια της πανδημίας.
«Καθώς η ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα μας αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα την παραγωγή, ελπίζουμε ότι θα καταστήσουμε το εμβόλιο ευρέως και γρήγορα διαθέσιμο», ανέφερε ο Πασκάλ Σοριό, διευθύνων σύμβουλος της AstraZeneca.
Στον παγκόσμιο αγώνα για ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο του κορονοϊού έχουν μπει περισσότερα από 100 εργαστήρια, πανεπιστήμια και φαρμακευτικές εταιρείες, όμως μόνο 11 από τα υποψήφια εμβόλια μέχρι στιγμής και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) έχουν περάσει σε διάφορες φάσεις κλινικών δοκιμών.
Τα φιαλίδια για το πειραματικό εμβόλιο παρασκευάζονται σε μία πανεπιστημιούπολη έξω από τη Ρώμη και τώρα αναμένεται να ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές στη Βραζιλία, όπου βρίσκεται το επίκεντρο της πανδημίας, αλλά και σε χώρες της Αφρικής.
Το εν λόγω εμβόλιο κατάφερε να προκριθεί στην κούρσα, καθώς το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχε ξεκινήσει να μελετά τον κορονοϊό από το 2012, όταν ο Mers, ο «ξάδελφος» του σημερινού κορονοϊού, είχε εμφανιστεί στη Σαουδική Αραβία.
Βέβαια, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, ουδέποτε κατέστη δυνατή η δημιουργία εμβολίου για τον Mers. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες ανησυχούν και δεν εκφράζουν καμία βεβαιότητα για την επιτυχία του νέου εμβολίου.
Ενα ίσον κανένα
Μόνο ένα εμβόλιο στην παγκόσμια αγορά δεν διασφαλίζει κάτι σημαντικό σε επίπεδο δημόσιας υγείας, καθώς σε ορισμένους μπορεί να μη δημιουργεί αντισώματα, ενώ σε άλλους να μη διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ενδεικτικό είναι ότι το εμβόλιο της γρίπης δημιουργεί αντισώματα στο 58% όσων εμβολιάζονται και η διάρκειά του είναι περίπου εννέα μήνες.
Πέρα από το εμβόλιο της Οξφόρδης, ακόμη πιο μπροστά με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα είναι αυτό που δοκιμάζεται στην Κίνα (εδώ). Το εμβόλιο έχει περάσει στο δεύτερο στάδιο της φάσης 3 των κλινικών δοκιμών, κάτι που σημαίνει ότι χορηγείται σε μεγάλο αριθμό εθελοντών, εντός και εκτός χώρας.
Η κούρσα του εμβολίου δεν σημαίνει απλώς σωτηρία της ανθρωπότητας και της οικονομίας. Αλλά και εθνική υπερηφάνεια για όποια χώρα ανακαλύψει πρώτη το εμβόλιο.
Και δεν είναι μόνο η εθνική ανάταξη. Οποια χώρα βρει πρώτη το εμβόλιο, εξασφαλίζει την άμεση χορήγησή του στους κατοίκους της, αλλά και το άνοιγμα των επιχειρήσεων και της ευρύτερης οικονομίας ταχύτερα από κάθε άλλη στον πλανήτη.