Μια ένεση θα μπορούσε να βοηθήσει τους αλκοολικούς ασθενείς να ξαναβρούν τον «δρόμο» προς την ευχαρίστηση χωρίς να χρειάζονται το αλκοόλ. Oπως γράφουν οι βρετανικοί Times, επιστήμονες τροποποίησαν μια γονιδιακή θεραπεία που αναπτύσσεται για την αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον και την προσάρμοσαν για τη θεραπεία των πιο σοβαρών μορφών αλκοολισμού. Στόχος της θεραπείας είναι να κινητοποιήσει τον εγκέφαλο ώστε να αισθανθεί ευχαρίστηση χωρίς να χρειάζεται μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.
Σύμφωνα με τους Times, οι πρώιμες δοκιμές σε πιθήκους αποδείχθηκαν «απίστευτα αποτελεσματικές», με τη θεραπεία να μειώνει ως και 90% την κατανάλωση αλκοόλ στα εξαρτημένα ζώα.
«Ευελπιστούμε να αναπτύξουμε τη θεραπεία για τους ασθενείς με πολύ σοβαρό πρόβλημα αλκοολισμού, για τους οποίους δεν έχουν αποτέλεσμα οι συνηθισμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις», δήλωσε στους Times του Λονδίνου η Δρ Κάθλιν Γκραντ, από τη Σχολή Επιστημών Υγείας του Όρεγκον.
Ενα ποτήρι κρασί με το φαγητό ή μια κρύα μπίρα ένα καλοκαιρινό βράδυ μπορεί να συμβάλει στην απελευθέρωση ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι ένας από τους πιο γνωστούς νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου και «μεταφέρει» τα «μηνύματα ευχαρίστησης».
Οσοι αναπτύσσουν εθισμό στο αλκοόλ φτάνουν στο σημείο να χρειάζονται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες για να νιώσουν το ευχάριστο συναίσθημα που προκαλείται με τη βοήθεια της ντοπαμίνης. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, μάλιστα, η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να «βραχυκυκλώσει» τον εγκέφαλο οδηγώντας σε μια «παρατεταμένη δυσλειτουργία του κυκλώματος ανταμοιβής», όπως περιγράφεται στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Medicine. Το σύστημα ανταμοιβής είναι αυτό που εκπέμπει τα μηνύματα ευχαρίστησης.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι εγκέφαλοι ατόμων με σοβαρό αλκοολισμό παράγουν λιγότερη ντοπαμίνη. Η μειωμένη ντοπαμίνη μπορεί να οδηγήσει και σε υποτροπές αυτών των ασθενών, ύστερα από περιόδους αποχής από το αλκοόλ. «Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν θεραπείες που να στοχεύουν κυκλώματα του εγκεφάλου τα οποία αλλοιώνονται από τη συνεχή, βαριά χρήση αλκοόλ», εξήγησε στους Times η Γκραντ.
Πώς λειτουργεί η νέα θεραπεία
Η νέα θεραπεία, όπως εφαρμόστηκε στα πειραματόζωα, περιλαμβάνει την έγχυση ενός αβλαβούς ιού απευθείας στο μέσο του εγκεφάλου. Ο ιός μεταφέρει την πρωτεΐνη GDNF απευθείας στα κύτταρα. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη ενισχύει την κυτταρική λειτουργία σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον η οποία έτσι κι αλλιώς σχετίζεται με τον εκφυλισμό των νευρώνων που παράγουν τη ντοπαμίνη.
Για τις ανάγκες της έρευνας, μια ομάδα 8 ενήλικων αρσενικών μακάκων «εθίστηκε» στην κατανάλωση νερού με 4% αιθανόλη, όσο περίπου και ένα ποτήρι μπύρα lager. Στη συνέχεια, τα μισά από τα ζώα υποβλήθηκαν στη θεραπεία με τις εγκεφαλικές ενέσεις ενώ τα υπόλοιπα ορίστηκαν ως ομάδα ελέγχου.
Τα αποτελέσματα
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η έγχυση της πρωτεΐνης GDNF μπορεί να μειώσει την πρόσληψη αλκοόλ έως και 90%. Για να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, οι επιστήμονες υπέβαλαν τους 4 πιθήκους σε αποχή και επανεισαγωγή του αλκοόλ ανά πολλαπλούς κύκλους καθένας από τους οποίους διαρκούσε τέσσερις εβδομάδες».
Οπως ανέφερε η Γκραντ, «είδαμε ότι τα ζώα επέλεγαν να πίνουν σκέτο νερό, αποφεύγοντας εντελώς το νερό με αλκοόλ. Τελικά, τα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα τους μηδενίστηκαν».
Ο Δρ Κρίστοφ Μπάνκιεβιτζ, καθηγητής Νευροχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη, είπε στους βρετανικούς Times: «Πιστεύουμε ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ και πιθανώς άλλες διαταραχές κατάχρησης ουσιών».
Φυσικά, απαιτούνται περαιτέρω δοκιμές προκειμένου να διερευνηθεί και να τεκμηριωθεί η ασφάλεια αυτής της θεραπείας στον άνθρωπο. Θα πρέπει κυρίως να διασφαλιστεί ότι η ενεργοποίηση των κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη δεν ενεργοποιεί ταυτόχρονα και άλλες πιθανώς επικίνδυνες διεργασίες μέσα στον εγκέφαλο.
Αιτία 200 κακών και 3 εκατ. θανάτων
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κατατάσσει το αλκοόλ στις ψυχοδραστικές εξαρτησιογόνες ουσίες.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΠΟΥ, η επιβλαβής χρήση αλκοόλ σχετίζεται με περισσότερες από 200 παθήσεις και είδη τραυματισμών. Η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με ψυχικές και συμπεριφορικές διαταραχές, σοβαρές ηπατοπάθειες όπως η κίρρωση, ορισμένες μορφές καρκίνου και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Παγκοσμίως κάθε χρόνο, καταγράφονται 3 εκατομμύρια θάνατοι οι οποίοι οφείλονται σε επιβλαβή χρήση αλκοόλ. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 5,3% όλων των ετήσιων θανάτων. Στις ηλικίες 20 – 39 ετών, περίπου 13,5% των συνολικών θανάτων αποδίδεται στο αλκοόλ.
Συνολικά, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 5,1% της παγκόσμιας επιβάρυνσης από ασθένειες και τραυματισμούς αποδίδεται στο αλκοόλ.
Πόσο είναι το πολύ και πόσο το ασφαλές
Οι περισσότεροι άνθρωποι που καταναλώνουν πολύ αλκοόλ δεν είναι εξαρτημένοι από αυτό.
Το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Νόσων (CDC) έχει ορίσει ως υπερβολική κατανάλωση οτιδήποτε πάνω από τα 4 ποτά για τις γυναίκες και οτιδήποτε πάνω από τα 5 ποτά (τη φορά) για τους άνδρες.
Βαριά κατανάλωση θεωρούνται τα 8 ή περισσότερα ποτά την εβδομάδα για τις γυναίκες και τα 15 ή περισσότερα ποτά την εβδομάδα για τους άνδρες.
Για την αποτροπή των κινδύνων υγείας, ο ΠΟΥ προτείνει η εβδομαδιαία κατανάλωση τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες να μην ξεπερνά τις 14 μονάδες αλκοόλ. Μια μονάδα αντιστοιχεί σε 10ml (8 γραμμάρια) καθαρού αλκοόλ.