Δικαιολογείται ο φόβος για το εμβόλιο της AstraZeneca τη χορήγηση του οποίου επέλεξαν να αναστείλουν προληπτικά πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Την οριστική απάντηση πρόκειται να δώσουν την Πέμπτη οι επιστήμονες και οι ειδικοί τη Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων. Ομως η εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού Εμερ Κουκ επισήμανε κατά τη διάρκεια έκτακτης συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε το μεσημέρι της Τρίτης πως τα οφέλη του εμβολίου εξακολουθούν να υπερτερούν των κινδύνων ενώ υπάρχουν ήδη κάποια στοιχεία όσον αφορά το σκεύασμα της βρετανοσουηδικής εταιρείας κατά του κορονοïού που είναι όχι μόνον γνωστά αλλά και πολύ σημαντικά.
Εως την 8η Μαρτίου με το εμβόλιο της AstraZeneca είχαν εμβολιαστεί 17 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο ενώ καταγράφηκαν μόλις 15 περιστατικά φλεβικής θρόμβωσης και 22 πνευμονικής εμβολής. Στην Ιταλία ο πληθυσμός της οποίας ξεπερνά τα εξήντα εκατομμύρια σημειώνονται κατά μέσο όρο 166 επεισόδια θρομβοεμβολών την ημέρα, αναφέρει η Corriere della Sera, ενώ στην Ελλάδα περί τα 850 περιστατικά τον μήνα, όπως εξήγησε και ο καθηγητής Πνευμονολογίας, Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, απορρίπτοντας τα περί συναγερμού μετά την απόφαση 17 χωρών να αναστείλουν τους εμβολιασμούς με το εμβόλιο της Οξφόρδης.
Οσον αφορά τον φόβο, όμως, το ζήτημα είναι άλλο, όπως εξηγεί σε κείμενό του στον Guardian ο Ντέιβιντ Σπιγκελχόλτερ. O επικεφαλής του Winton Centre for Risk and Evidence Communication στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ εξηγεί πως «αποτελεί μία κοινή ανθρώπινη τάση το να ανακαλύπτουμε μία αιτιώδη σχέση μεταξύ διαφορετικών γεγονότων, ακόμα και όταν αυτή δεν υφίσταται. Πλένουμε το αυτοκίνητο και την επόμενη ημέρα ένα πουλί γεμίζει κουτσουλιές το καπό. Τυπικό παράδειγμα. Ή, πιο σοβαρά, κάποιος διαγιγνώσκεται με αυτισμό αφότου λάβει το εμβόλιο MMR (ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας), οπότε πάρα πολλοί άνθρωποι θεωρούν πως υπάρχει μια αιτιώδης σχέση – ακόμα και όταν δεν υπάρχει. Και τώρα, άνθρωποι παθαίνουν θρομβώσεις αφότου τους χορηγηθεί ένα εμβόλιο, εγείροντας ανησυχίες για το ενδεχόμενο το εμβόλιο να προκαλεί τις θρομβώσεις», αναφέρει ο βρετανός στατιστικολόγος που ειδικεύεται στην κατανόηση και στην επικοινωνία κινδύνων.
Παραθέτοντας τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών που πραγματοποιήθηκαν στη Βρετανία στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης των εμβολίων που διατίθενται πλέον μαζικά στη χώρα, επισημαίνει: «Εως σήμερα αυτά τα εμβόλια έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά ασφαλή. Μάλιστα είναι ίσως εκπληκτικό ότι δεν είχαμε περισσότερες αναφορές σχετικά με ανεπιθύμητες ενέργειες. Θα μπορούσε κάλλιστα να έχει καταγραφεί κάποιο πολύ σπάνιο περιστατικό εξαιτίας των εμβολίων κατά του κορονοïού, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει καμία ένδειξη». Για αυτό ο Ντέιβιντ Σπιγκελχόλτερ εύχεται το μήνυμα αυτό να φτάσει σε όλους όσοι εξακολουθούν να ανησυχούν για την ασφάλειά τους και να διστάζουν να εμβολιαστούν «εξαιτίας της παραπληροφόρησης σχετικά με την υποτιθέμενη βλαβερότητα των εμβολίων και των άστοχων σχολίων στα οποία προέβησαν κάποιοι ευρωπαίοι πολιτικοί», σημειώνει ο βρετανός επιστήμονας.
Και στη συνέχεια θέτει το κρίσιμο ερώτημα: «Θα μπορέσουμε ποτέ να αντισταθούμε στην παρόρμηση να εντοπίζουμε μία αιτιώδη σχέση μεταξύ διαφορετικών συμβάντων;».
Ο ίδιος θεωρεί πως για να συμβεί αυτό πρέπει καταρχάς να προαχθεί περαιτέρω η επιστημονική μέθοδος αλλά και να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε όλοι ένα βασικό αξίωμα: «Ο έλεγχος μίας υπόθεσης μάς βοηθά να διαπιστώνουμε ποιες εικασίες είναι σωστές και ποιες λανθασμένες. Με αυτόν τον τρόπο, τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα κάποιων θεραπειών της Covid που έσωσαν πάρα πολλές ζωές, και απέδειξαν ότι κάποιοι υπερβολικοί ισχυρισμοί περί της αποτελεσματικότητας άλλων θεραπειών (υδροξυχλωροκίνη, χορήγηση πλάσματος από ιαθέντες) δεν ήταν σωστοί. Αλλά δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουμε ποτέ να απαλλαγούμε πλήρως επικαλούμενοι τη λογική από τη θεμελιώδη και συχνά δημιουργική τάση μας να εντοπίζουμε μοτίβα όπου δεν υπάρχουν. Ισως να μπορούμε απλά να ελπίζουμε πως θα είμαστε μετρημένοι πριν ισχυριστούμε ότι γνωρίζουμε γιατί συνέβη κάτι», καταλήγει ο Σπιγκελχόλτερ.
Οσον αφορά το χάος που επικρατεί στην Ευρώπη με το εμβόλιο της AstraZeneca, εννοείται πως και σε αυτήν την περίπτωση η επιστήμη θα αποφανθεί σχετικά με την ασφάλεια/επικινδυνότητα του.
Θέλοντας, ωστόσο, να επισημάνει τις άκρως αρνητικές συνέπειες της επιβράδυνσης, ακόμη και για λίγες ημέρες, των εμβολιασμών, ο Λούκα Αντζελίνι της Corriere della Sera συγκρίνει όλα όσα συνέβησαν από την αρχή του έτους στην Βρετανία των 66 εκατομμυρίων και στην Ιταλία των 60 εκατομμυρίων κατοίκων, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών στις οποίες ανεστάλησαν οι εμβολιασμοί με το σκεύασμα της AstraZeneca.
Την 8η Ιανουαρίου στη Βρετανία (όπου έως σήμερα έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση κάποιου εμβολίου, συμπεριλαμβανομένου και του εμβολίου της AstraZeneca, περισσότεροι από 24 εκατομμύρια άνθρωποι) καταγράφηκαν περισσότερα από 68.000 κρούσματα ενώ ο μέσος όρος των κρουσμάτων σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση ήταν 59.000 την ημέρα. Και στις 22 Ιανουαρίου έχασαν τη ζωή τους 1.401 άνθρωποι ενώ ο εβδομαδιαίος κυλιόμενος μέσος όρος ήταν 1.241 θάνατοι την ημέρα.
Επειτα από περίπου δύο μήνες, την 14η Μαρτίου, καταγράφηκαν 4.618 κρούσματα ενώ ο εβδομαδιαίος μέσος όρος ήταν 5.703 κρούσματα την ημέρα , λιγότερα από το ένα δέκατο των κρουσμάτων σε σχέση με τις αρχές του Ιανουαρίου. Την 15η Μαρτίου στη Γηραιά Αλβιόνα καταγράφηκαν μόλις 64 θάνατοι ρίχνοντας τον κυλιόμενο εβδομαδιαίο μέσο όρο στους 155 θανάτους την ημέρα.
Στην Ιταλία, στις 9 Ιανουαρίου καταγράφηκαν 19.976 νέα κρούσματα ενώ ο εβδομαδιαίος κυλιόμενος μέσος όρος ήταν 16.666 κρούσματα την ημέρα. Στις 8 Ιανουαρίου 620 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον κορονοïό ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος ήταν 470 θάνατοι.
Στις 14 Μαρτίου καταγράφηκαν 21.304 νέα κρούσματα στη χώρα (22.237 την εβδομάδα) ενώ στις 12 Μαρτίου στην Ιταλία πέθαναν 380 άνθρωποι και ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος ήταν 328 θάνατοι την ημέρα.
«Διαφορετικά, πιο βάναυσα ειπωμένο, στις αρχές του έτους στη Βρετανία πέθαιναν πάνω από 2,5 φορές περισσότεροι άνθρωποι σε σχέση με όσους πέθαιναν στην Ιταλία ενώ σήμερα ισχύει σχεδόν το αντίθετο. Και από τον κορονοïό προσβάλλονταν περισσότεροι από τριπλάσιοι άνθρωποι ενώ σήμερα ο μέσος όρος των κρουσμάτων στη Βρετανία ανέρχεται στο ¼ του ιταλικού. Οι παρενέργειες της επιβράδυνσης των εμβολιασμών είναι θανατηφόρες», επισημαίνει δηκτικά ο ιταλός δημοσιογράφος.