Τη Δευτέρα 14 Μαρτίου 2022 η δημοσιογράφος Μαρίνα Οβσιανίκοβα έκανε μια πράξη ηρωική. Ορμησε στο πλατό του πρώτου Καναλιού της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης και για λίγα δευτερόλεπτα διέκοψε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων κρατώντας ένα πλακάτ που έγραφε στα Αγγλικά και στα Ρωσικά: «Οχι πόλεμος! Σταματήστε τον πόλεμο. Μην πιστεύετε στην προπαγάνδα. Σας λένε ψέματα εδώ!». Και αμέσως η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Δημοσίευσε επίσης ένα βίντεο καλώντας τον ρωσικό λαό να διαμαρτυρηθεί ενάντια στον πόλεμο.
Ωστόσο, αυτή δεν ήταν η μόνη εξέγερση που έχει κατακτήσει τη φαντασία του κοινού. Σε δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Times η Μπλάνκα Σκόφιλντ έχει συγκεντρώσει μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες πράξεις αντίδρασης στην σύγχρονη ιστορία, αναφέροντας επίσης τι συνέβη στη συνέχεια. Ιδού:
Η Ρόζα Παρκς αρνείται να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο, 1955
Την 1η Δεκεμβρίου 1955, στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, η Ρόζα Παρκς γύριζε στο σπίτι της από τη δουλειά με το λεωφορείο, όταν ο οδηγός τής είπε να παραχωρήσει τη θέση της σε λευκούς επιβάτες επειδή το τμήμα που προοριζόταν για λευκούς είχε γεμίσει. Εκείνη αρνήθηκε, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για παραβίαση του νόμου περί διαχωρισμού.
Η πράξη της οδήγησε σε ένα από τα εμβληματικότερα κινήματα πολιτών στην σύγχρονη ιστορίας: ήταν ο καταλύτης για το μποϊκοτάζ των λεωφορείων στο Μοντγκόμερι, όπου αναπτύχθηκε μία πρωτοφανής αλληλεγγύη μέσα στην κοινότητα των εγχρώμων, με ομαδικές χρήσεις αυτοκινήτων και άλλων μέσων καθώς και ταξί με μαύρους οδηγούς που χρέωναν τιμές λεωφορείου. Ακόμη, προτιμούσαν να πάνε με τα πόδια στη δουλειά αντί να πάρουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του διαχωρισμού. Αυτή η εκστρατεία κράτησε για ένα χρόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1956, όταν ο διαχωρισμός στα λεωφορεία κρίθηκε αντισυνταγματικός από το περιφερειακό δικαστήριο.
Η Παρκς και ο σύζυγός της έχασαν τη δουλειά τους και απομακρύνθηκαν από το Μοντγκόμερι. Ωστόσο, η δυναμική μαύρη μοδίστρα έγινε σύμβολο του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, ταξιδεύοντας σε όλη τη χώρα και κάνοντας εκστρατείες για διάφορους λόγους μέχρι τον θάνατό της σε ηλικία 92 ετών το 2005.
Αυτοπυρπολείται ο βιετναμέζος μοναχός Τιτς Κουάνγκ Ντουκ, 1963
Οι Βουδιστές αποτελούσαν το 70% – 90% του πληθυσμού του Νοτίου Βιετνάμ, παρόλα αυτά διώκονταν από τον τότε πρόεδρο της χώρας Νγκο Ντιν Ντιέμ. Τον Μάιο του 1963, μια διαμαρτυρία ενάντια στην απαγόρευση της βουδιστικής σημαίας οδήγησε στον θάνατο εννέα πολιτών στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων.
Εναν μήνα αργότερα, στις 11 Ιουνίου 1963 στη Σαϊγκόν, ο βουδιστής μοναχός Τιτς Κουάνγκ Ντουκ κάθισε στην στάση του λωτού σε έναν δρόμο κοντά στο προεδρικό μέγαρο και έβαλε έναν άλλο μοναχό να τον περιλούσει με βενζίνη πριν πει μια προσευχή και αυτοπυρποληθεί.
Ο θάνατος του Κουάνγκ Ντουκ πυροδότησε ακόμη περισσότερες διαμαρτυρίες και πολιτική ανυπακοή, καθώς και ρήγμα στις σχέσεις μεταξύ του Ντιέμ και του προέδρου των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι. Ωστόσο, η καταπίεση των Βουδιστών δεν σταμάτησε και, στις 21 Αυγούστου, μια σειρά επιδρομών σε διάφορες βουδιστικές παγόδες οδήγησε σε πολλές εκατοντάδες νεκρούς. Η κατάσταση κορυφώθηκε όταν ο Ντιέμ ανατράπηκε μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, και ακολούθησε μια περίοδος πολιτικής αστάθειας.
Black Power Salute, στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Πόλη του Μεξικού, 1968
Την ώρα που ακουγόταν ο εθνικός ύμνος της χώρας τους, οι έγχρωμοι αθλητές των ΗΠΑ στα 200 μέτρα, Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος, που κέρδισαν το χρυσό και το χάλκινο μετάλλιο, αντίστοιχα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968, ξυπόλητοι (σύμβολο της φτώχιας των Αφροαμερικανών) έσκυψαν το κεφάλι και ύψωσαν τη γροθιά τους, φορώντας μαύρο γάντι -ήταν ο χαιρετισμός της ριζοσπαστικής οργάνωσης «Black Power» και στο στήθος τους την κονκάρδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την πράξη τους αυτή ήθελαν να επιστήσουν την προσοχή στην έλλειψη ευκαιριών, που (δεν) προσφέρονταν στους μαύρους Αμερικανούς.
Πλάι τους ο λευκός Πίτερ Νόρμαν, ο αργυρός Ολυμπιονίκης της Αυστραλίας στο ίδιο αγώνισμα, φορούσε επίσης την κονκάρδα Olympic Project for Human Rights. Ερχόταν από μια χώρα με σκληρό απαρτχάιντ και καθημερινές διαδηλώσεις για τις φυλετικές διακρίσεις και απαγορεύσεις για τους Αβοριγίνες και τους μη λευκούς μετανάστες.
Ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, ο Αμερικανός Εϊβερι Μπράντεϊτζ, έκρινε ότι αυτή η ενέργεια ήταν πολιτική δήλωση ακατάλληλη για τους απολιτικούς Ολυμπιακούς Αγώνες και διέταξε την απομάκρυνσή τους από την ομάδα των ΗΠΑ. Οταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους, οι δύο Ολυμπιονίκες αντιμετώπισαν την κριτική του αμερικανικού Τύπου, με το περιοδικό Time να γράφει: «Το “πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά”» είναι το σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων. Το “πιο θυμωμένα, πιο απειλητικά, πιο άσχημα” περιγράφει καλύτερα τη σκηνή στην Πόλη του Μεξικού την περασμένη εβδομάδα».
Πίσω στην Αυστραλία, εξαιτίας της υποστήριξής του στη διαμαρτυρία, ο Νόρμαν εξοστρακίστηκε από το σύστημα, που τον καλούσε να καταδικάσει την πράξη των συναθλητών του. Αν το έκανε θα του δινόταν χάρη που θα του επέτρεπε να βρει μόνιμη δουλειά στην αυστραλιανή Ολυμπιακή Επιτροπή και να πάρει μέρος στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ, το 2000. Δεν το έκανε ποτέ. Στάθηκε μόνος του αντιμέτωπος με μια ολόκληρη χώρα. Οταν πέθανε ξαφνικά από ανακοπή το 2006, οι Σμιθ και Κάρλος, που είχαν γίνει εν τω μεταξύ φίλοι του, κράτησαν το φέρετρό του, αποχαιρετώντας τον σαν ήρωα.
Εκείνοι συνέχισαν να αφιερώνουν τη ζωή τους στον αθλητισμό και να μιλούν ανοιχτά κατά των ανισοτήτων στις ΗΠΑ. Η παρακαταθήκη τους έγινε αισθητή όταν ο αμερικανός ποδοσφαιριστής Κόλιν Κεπέρνικ γονάτισε κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου το 2016, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες διαμαρτυρίες κατά του ρατσισμού.
Επίθεση με αλεύρι και νεροπίστολα στα καλλιστεία «Μις Κόσμος», 1970
Στις 20 Νοεμβρίου 1970, 50 ακτιβίστριες από το Κίνημα για τη Γυναικεία Χειραφέτηση εισέβαλαν στα καλλιστεία για την ανάδειξη της «Μις Κόσμος» στο Royal Albert Hall στο Λονδίνο κουβαλώντας σάπια λαχανικά, βόμβες αλευριού και νεροπίστολα και φωνάζοντας: «Δεν είμαστε άσχημες! Δεν είμαστε όμορφες! Είμαστε θυμωμένες!»
Η εκδήλωση, η οποία μεταδιδόταν σε παγκόσμιο κοινό άνω των 100 εκατομμυρίων ανθρώπων, διακόπηκε και η μετάδοση σταμάτησε ενώ η αστυνομία απομάκρυνε τις ακτιβίστριες. Η διαμαρτυρία εγκωμιάστηκε από κάποιους, άλλοι, όμως διαφώνησαν γιατί έγινε σε διαγωνισμό όπου στέφθηκε η πρώτη μαύρη Μις Κόσμος. Το BBC σταμάτησε να μεταδίδει καλλιστεία το 1984.
Το 2020, η Κίρα Νάιτλι πρωταγωνίστησε στην ταινία της Φιλίπα Λόουθορπ «Μις Απειθαρχία» που ήταν βασισμένη σε εκείνα τα γεγονότα.
Η Κάθριν Χάμνετ σε δεξίωση της Μάργκαρετ Θάτσερ, 1984
Γνωστή για τα πολιτικά μηνύματα στα ρούχα της, η σχεδιάστρια Κάθριν Χάμνετ πήγε με ένα μακρύ t-shirt με αντιπυρηνικό σύνθημα σε δεξίωση που διοργάνωσε η Μάργκαρετ Θάτσερ στην πρωθυπουργική κατοικία στην Ντάουνινγκ Στριτ του Λονδίνου, τον Μάρτιο του 1984. Εγραφε με μεγάλα μαύρα γράμματα «το 58% δεν θέλει τους Πέρσινγκ», μια αναφορά σε δημοσκοπήσεις που έδειχναν την αντίθεση του κόσμου στην εγκατάσταση των πυραύλων Πέρσινγκ στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την Χάμνετ, η πρωθυπουργός της Βρετανίας αντέδρασε με μια «κραυγή φρίκης» όταν είδε τι ήταν γραμμένο στο ρούχο της, και η στιγμή που οι δύο γυναίκες δίνουν τα χέρια αποτυπώθηκε σε μια φωτογραφία.
Η σχεδιάστρια μόδας Χάμνετ συνεχίζει τις διαμαρτυρίες για τον πυρηνικό αφοπλισμό ενώ επίσης υποστηρίζει τις περιβαλλοντικές δράσεις. Οι πύραυλοι Πέρσινγκ αποσύρθηκαν μετά τη υπογραφή της συνθήκης INF (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty- Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς) στις 8 Δεκεμβρίου 1987, όταν οι Ρόναλντ Ρίγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ συμφώνησαν να απαγορεύσουν όλους τους χερσαίους βαλλιστικούς πυραύλους.
Λεσβίες ακτιβίστριες εισβάλλουν σε στούντιο του BBC, 1988
Τον Μάιο του 1988, στη Βρετανία τέθηκε σε ισχύ το άρθρο 28 του Νόμου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που απαγορεύει την προώθηση της ομοφυλοφιλίας. Πολλοί αντιτιθέμενοι συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες κατά του νέου νόμου, αλυσοδεμένοι σε κάγκελα και οργανώνοντας πορείες.
Στις 23 Μαΐου —τη νύχτα πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου— μια ομάδα από λεσβίες ακτιβίστριες εισέβαλε στο στούντιο του BBC Six O’Clock News φορώντας μπλουζάκια με το σύνθημα «Stop the Clause» και δέθηκαν με χειροπέδες στην κάμερα και στο γραφείο ειδήσεων πριν συλληφθούν και οδηγηθούν στο αστυνομικό τμήμα Shepherds Bush.
Ωστόσο, αφέθηκαν ελεύθερες χωρίς κατηγορία και πήγαν στην διαδήλωση που γινόταν έξω από το Κοινοβούλιο. Το άρθρο 28 παρέμεινε σε ισχύ για 15 χρόνια έως ότου καταργήθηκε τελικά στην Σκωτία το 2000 και τον Σεπτέμβριο του 2003 σε όλη την υπόλοιπη χώρα.
Η σφαγή της πλατείας Τιενανμέν, 1989
Την άνοιξη του 1989, ξεκίνησαν στο Πεκίνο φοιτητικές διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς και υπέρ πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Οι διαδηλωτές άρχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία Τιενανμέν στο κέντρο της πόλης, με τα πλήθη να φτάνουν το ένα εκατομμύριο.
Αρχικά τα στελέχη του κόμματος διαφώνησαν για το πώς έπρεπε να αντιδράσουν, αλλά μέχρι τα τέλη Μαΐου είχε κηρυχθεί στρατιωτικός νόμος. Στις 3 Ιουνίου στρατεύματα άρχισαν να κινούνται προς την πλατεία και άνοιξαν πυρ εναντίον των διαδηλωτών, σκοτώνοντας αρκετές χιλιάδες και τραυματίζοντας ακόμα περισσότερους.
Στις 5 Ιουνίου 1989, ένας άγνωστος άνδρας στάθηκε μπροστά σε ένα ουλαμό από τανκς (YouTube) και προσπάθησε να τα εμποδίσει να περάσουν πριν τον απομακρύνουν. Είναι άγνωστο ποιος ήταν και τι απόγινε, ωστόσ έμεινε στην Ιστορία ως «Tank Man» (ή «Αγνωστος Διαδηλωτής» ή «Αγνωστος Επαναστάτης», επίσης).
Οι διαμαρτυρίες των Pussy Riot, 2012
Στις 21 Φεβρουαρίου 2012, η πανκ-ροκ μπάντα και φεμινιστική ομάδα διαμαρτυρίας Pussy Riot έκανε μια προκλητική παράσταση στον Καθεδρικό Ναό του Χριστού του Σωτήρα, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το Κρεμλίνο στη Μόσχα. Ντυμένες με ρούχα και μπαλακλάβες σε έντονα χρώματα, κατήγγειλαν την απόφαση της ηγεσίας της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να στηρίξει τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην επερχόμενη προεκλογική του εκστρατεία.
Αν και η ασφάλεια διέκοψε την δράση τους στην εκκλησία, η ομάδα ανέβασε ένα μουσικό βίντεο στο YouTube με τίτλο «Punk Prayer — Mother of God, Chase Putin Away!», προσελκύοντας εκατοντάδες χιλιάδες likes.
Τρία από τα μέλη της ομάδας συνελήφθησαν και σε δύο απαγγέλθηκαν κατηγορίες για χουλιγκανισμό. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η Ναντέζντα Τολοκονίκοβα και η Μαρία Αλιόκινα οδηγήθηκαν στη φυλακή για δύο χρόνια, αλλά αφέθηκαν ελεύθερες τον Δεκέμβριο του 2013 βάσει ενός νέου νομοσχεδίου αμνηστίας αφιερωμένο στην 20ή επέτειο του ρωσικού Συντάγματος. Εκτοτε, η ομάδα παραμένει ενεργή και συνεχίζει να μιλάει ανοιχτά κατά της ρωσικής πολιτικής ηγεσίας.
Σχολική απεργία της Γκρέτα Τούνμπεργκ για το κλίμα, 2018
Εμπνευσμένη από νεαρούς ακτιβιστές κατά της βίας και των όπλων στις ΗΠΑ που αρνήθηκαν να πάνε σχολείο, η 15χρονη σουηδή μαθήτρια Γκρέτα Τούνμπεργκ αποφάσισε να μην πάει στο σχολείο στις 20 Αυγούστου 2018, απαιτώντας από τη σουηδική κυβέρνηση να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Από τότε, η Τούνμπεργκ, η οποία είναι πλέον 19 ετών, ηγείται του παγκόσμιου κινήματος των νέων για το περιβάλλον «Fridays for Future». Εχει επίσης προσκληθεί να μιλήσει σε μεγάλα πολιτικά συνέδρια, διέσχισε τον Ατλαντικό για να κάνει μια ομιλία στον ΟΗΕ και ταξίδεψε με τρένο σε όλη την Ευρώπη για να εμπνεύσει άλλους μαθητές.