«Κάποιοι θέλουν να δοθεί έμφαση στην ιστορική πλευρά του 1821 και να διδαχθούν οι νέες γενιές από αυτήν, κυρίως επειδή πολλά στοιχεία της Ιστορίας είναι υποφωτισμένα. Άλλοι θέλουν να δουν την επέτειο ως μια ευκαιρία αναστοχασμού για το τι είναι η Ελλάδα σήμερα, πού πρέπει να βαδίσει. Εγώ ανήκω στην τρίτη κατηγορία, που πιστεύει στον συνδυασμό και των δύο», δήλωνε πρόσφατα ο βρετανός ιστορικός και δημοσιογράφος Μαρκ Μαζάουερ. Και ως μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», για τον εορτασμό των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Αυτή την ισορροπιστική γραμμή θέλησε να κρατήσει και η πρόεδρος της επιτροπής, Γιάννα Αγγελοπούλου, στην πρώτη επίσημη παρουσίαση των προθέσεων – ακόμη μόνον αυτών – του «2021» για τις επικείμενες δράσεις του.
Μερικές πρώτες παρατηρήσεις: Η κυρία Αγγελοπούλου δεν φάνηκε να χάνει την ψυχραιμία της (εκτός αν της πιστώσουμε, σε αυτό, τις αυξομειώσεις έντασης στη φωνή, μπροστά στο μικρόφωνο) και είχε πάντα κάποια συνθήματα να αντιπροτείνει, γραμμένα προφανώς στα χαρτιά που είχε μπροστά της. Ενώ, με ευελιξία πολιτικού… ιχθύος, φάνηκε προετοιμασμένη για όλες τις «δύσκολες» ερωτήσεις, επιτυγχάνοντας να απαντά σαφώς, δίχως να απαντά ουσιαστικώς.
«Δουλεύουμε αλύπητα», είναι μια φράση που κρατάω αυτή την πρώτη ενημέρωση για το «Ελλάδα 2021». «Για να φέρουμε εις πέρας όλα αυτά που μας έχουν ανατεθεί. Φωτίζουμε την ιστορία των Ελλήνων. Προβάλλουμε την Ελλάδα με μεγάλη περηφάνια, προβάλλουμε όλα τα θετικά που έχουμε. Κι αν εμφανίζονται ακόμη και σκοτεινές στιγμές, είναι κι αυτός ένας τρόπος για να διδαχθούμε εμείς οι Έλληνες και να πάμε με αυτοπεποίθηση στο ‘21». Και για το φινάλε μερικά ακόμη συνθήματα: «Σεβόμαστε την Ιστορία. Τιμάμε τους ανθρώπους μας. Περιγράφουμε το μέλλον μας».
Αν κάτι πραγματικά καινούργιο προέκυψε από αυτή την ενημέρωση, πέρα από κάποιες βασικές συντεταγμένες και σχέδια επί χάρτου (ακόμη), είναι εκείνο που είπε ο εκτελεστικός γενικός συντονιστής του «Ελλάδα 2021» Μάρτον Σίμιτσεκ: «Το νομισματικό μας πρόγραμμα είναι ο κορμός των εσόδων μας, καθώς, με την κατάσταση της αγοράς, το χορηγικό μας πρόγραμμα (παύση…) έχει ατονήσει».
Μιλάμε για την έκδοση, τον Ιανουάριο του 2021, από το Εθνικό Νομισματοκοπείο, με χορηγία της Τράπεζας της Ελλάδος, συλλεκτικών νομισμάτων του «2021», σε μείγμα μετάλλων, ασήμι και χρυσό. Οι μήτρες των οποίων θα καταστραφούν, ώστε τα νομίσματα αυτά να έχουν συνεχώς αυξανόμενη, συλλεκτική, αξία. Πρόγραμμα στο οποίο τα μέλη της επιτροπής κάλεσαν επανειλημμένα το κοινό να συμμετάσχει με τον οβολό του, στηρίζοντας τις δράσεις οικονομικά. Όπως κάλεσαν και τα ΜΜΕ να στηρίξουν με την ενημέρωση του κοινού, όταν έρθει η ώρα. Έγινε, πάντως, σαφές από την Γιάννα Αγγελοπούλου ότι «δεν θα υπάρξει επιβάρυνση του Δημοσίου».
«Ο εορτασμός των 200 ετών είναι εορτασμός όλων μας. Η προβολή της χώρας μάς αφορά όλους. Η περηφάνεια για όσα πετύχαμε έως σήμερα και ο προβληματισμός για το που θέλουμε να πάμε είναι κτήμα όλων μας», έδωσε ένα ακόμη σύνθημα η πρόεδρος της επιτροπής.
Την ώρα της διαδικτυακής προβολής της ενημέρωσης, μέσω facebook, και ενώ λέγονταν όλα αυτά, ανάμεσα σε κάποια «Bravo», «Congrats» και «Θα είναι υπέροχα και όλα θα πάνε καλά», ανέβαιναν σχόλια, όπως: «Άμα ζούσε ο Κολοκοτρώνης τώρα θα σας είχε πάρει παραμάζωμα», «Απαιτούμε αναλυτικό λογαριασμό», «Επιτροπή! Λεηλασία του εθνικομηδενισμού πάνω στην ένδοξη ελληνική ιστορία και λεβεντιά». Ή, προτάσεις, όπως: «Πρέπει να γίνει μια μεγάλη και διάσημη εκδήλωση για την επιστροφή των μαρμάρων των Παρθενώνα».
Η επιτροπή, όπως μας ενημέρωσε, έχει δεχθεί 92 προτάσεις από 40 οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης («προτάσεις διαμάντια», κατά την κυρία Αγγελοπούλου) και 600 προτάσεις από ελληνικά και ξένα ιδρύματα, φορείς, συλλόγους, εταιρείες και ιδιώτες. Προτάσεις «εξαιρετικά σημαντικές», όπως, επί παραδείγματι: Δημιουργία ψηφιακού Ιστορικού Πάρκου σε όλη την πόλη του Ναυπλίου. Καλλιτεχνικό φεστιβάλ αφιερωμένο στον εορτασμό της επετείου στο Καστελόριζο. Δρομολόγηση ανάπτυξης μεγάλης βάσης ψηφιακών δεδομένων στο Ηράκλειο της Κρήτης προς χρήση πολιτών, επιχειρήσεων και του Δήμου. Δημιουργία ενεργειακής κατασκήνωσης στην Κοζάνη.
Σε αυτό το σημείο ο Μάρτον Σίμιτσεκ έδωσε μία ακόμη «πάσα» στην πρόεδρο: «Τι αποκομίσατε από τις συναντήσεις σας με την τοπική αυτοδιοίκηση;». «Τι αποκόμισα; Την αγάπη για τον τόπο». Συνθηματικά και πάλι.
Δίχως περισσότερα στοιχεία, καθώς ακόμη δεν έχει «κλειδώσει» η χρηματοδότησή τους, διατυπώθηκε στην παρουσίαση η πρόθεση των αμερικανικών πανεπιστημίων Πρίνστον και Κολούμπια, «δίχως να ζητούν χρήματα, να κάνουν κάτι στην Ελλάδα για την Ελλάδα», πρόταση από τη Βοστώνη, πρόταση «για cluster επιχειρηματικό, με συνεισφορά ξένων fund», φεστιβάλ στο Μόναχο, αλλά και στα Τίρανα, πολιτιστικές εκδηλώσεις στο Λονδίνο. «Υπάρχει ο γενικός σχεδιασμός και σταδιακά θα ανακοινωθούν οι δράσεις». Και δια στόματος της προέδρου: «Ευχηθείτε μας (γέλιο) καλή δύναμη», στο φινάλε.
Η Γιάννα Αγγελοπούλου εξήγησε εξαρχής ότι το 25% του προγράμματος θα αποτελείται από «εορταστικά δρώμενα» και το 75% θα έχει «αναπτυξιακή διάσταση» και συνέχεια στα επόμενα χρόνια. «Θα ξεκινήσω με τρεις προτάσεις που με ενθουσιάζουν προσωπικά», είπε.
«Πρώτη: 200 νέοι, 100 αγόρια και 100 κορίτσια, σε πέντε ομάδες, θα ακολουθήσουν διαδρομές σε όλη την Ευρώπη με θεματικές που αφορούν την Επανάσταση. Μια δράση για την οποία θα συνεργαστούμε με το υπουργείο Εξωτερικών και θα γίνει και ντοκιμαντέρ.
»Δεύτερη: για πρώτη φορά θα αποδελτιωθούν οι εφημερίδες, στον ελληνικό χώρο, της περιόδου 1821-1832 και οι αναφορές στα μεγάλα έντυπα του εξωτερικού και θα αναρτηθούν σε ειδική ιστοσελίδα, προσβάσιμες στο κοινό.
»Τρίτη: Θα αναδειχθεί ο ρόλος των εμπόρων στην προετοιμασία του Αγώνα, σε συνεργασία με τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών, που υπέβαλε την πρόταση.
«Έτσι, θα δείξουμε πως η Ελληνική Επανάσταση ήταν σπουδαίο ορόσημο για την ευρωπαϊκή ιστορία, συνέχεια της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης. Και θα σκιαγραφηθεί η συναρπαστική ιστορία ενός έθνους, η οποία γράφτηκε με το αίμα ηρώων και έπιασε ξανά το νήμα της μακραίωνης ιστορίας του. Σε μια χώρα που στα δύσκολα δείχνει το σθένος και τις αντοχές του λαού της».
Και ενώ την ίδια ώρα ανέβαιναν, στην απευθείας διαδικτυακή μετάδοση (Live streaming) σχόλια «Congratulations Gianna» και «Παραιτηθείτε όσο είναι νωρίς», ο Σίμιτσεκ ανακοίνωνε ότι, με την μείωση του χορηγικού προγράμματος για το «Ελλάδα 2021», οι εργαζόμενοι, «δίχως κανείς να το αρνηθεί, δέχτηκαν οριζόντια μείωση μισθού κατά 60%, με όριο τα 600 ευρώ».
Η πρώτη ερώτηση στην επιτροπή ήταν τετραπλή: Για το σποτ του «2021», που δεν είχε ούτε την ελληνική σημαία ούτε τον σταυρό. Για την μη αντίδραση σε συνεργάτη που «έγραψε ότι ο Καποδίστριας ήταν δικτάτορας» ή όταν γράφτηκε «ότι ο Καραϊσκάκης μισούσε τις γυναίκες». Με αφετηρία: «Πώς απαντάτε στην επιθυμία του ελληνικού λαού, ο οποίος ζητά να παραιτηθείτε από την θέση σας;».
«Όταν απευθύνεστε και λέτε για τον ελληνικό λαό, με σοκάρει. Γιατί ζούμε σε μια εποχή που ο ευγενής διάλογος, τα επιχειρήματα πρέπει να είναι ο τρόπος που επικοινωνούμε ο ένας με τον άλλον», ήρθε το πρώτο κύμα της απάντησης από την πρόεδρο. «Καταρχάς έχουμε σημαία. Η σημαία μας έχει σταυρό. Ριγούμε όταν τη βλέπουμε. Άλλο αυτό και άλλο το λογότυπο μιας προσπάθειας η οποία έχει αρχή και τέλος. Το λογότυπο είναι ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα το οποίο δείχνει τα κύματα, τα ανεβοκατεβάσματα, το τι πέρασε η χώρα μας. Τελειώνει ανοδικά… Θέλει να σημάνει ότι περάσαμε όλα αυτά τα κύματα και εδώ είμαστε για να προχωρήσουμε».
Και συνέχισε, με το θέμα Καποδίστρια: «Πρέπει να σταματήσουμε να συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που έχουν μια διαφορετική άποψη από εμάς; Όχι βέβαια. Μέσα στην Επιτροπή υπάρχουν τα μέλη της Ολομέλειας τα οποία είναι άνθρωποι με πραγματικά εντυπωσιακά βιογραφικά. Επειδή αναφερθήκατε στον συγκεκριμένο, τον κ. Χατζή, έχει γράψει σε ξένο λεξικό πραγματεία για τον Καποδίστρια. Έχει γράψει διάφορα άρθρα εκθειάζοντας τον. Ποιο ήταν το λάθος; Ότι απομονώθηκε ένα μικρό κομμάτι από ένα παλαιότερο άρθρο του και αυτό ανέβηκε. Σκοπός δεν ήταν ούτε να υποτιμήσουμε τον Καποδίστρια, ούτε να χαρακτηρίσουμε τον Καποδίστρια. Γιατί σας επαναλαμβάνω, ο ρόλος μας δεν είναι ούτε να γράψουμε ιστορία, ούτε να ξαναγράψουμε ιστορία, ούτε να πάρουμε τη μία και την άλλη πλευρά της ιστορίας. Ρόλος μας είναι να προβάλουμε την ιστορία. Και από όλα αυτά που έχουν γίνει στην Ελλάδα μας, υπάρχουν λαμπρές στιγμές, υπάρχουν και σκοτεινές στιγμές, που ακόμα και η αναφορά τους είναι ένα μάθημα».
Ο εορτασμός των 200 χρόνων, κατά την πρόεδρο της επιτροπής «Ελλάδα 2021», είναι «μια πολύ μεγάλη υπόθεση. Αν με ρωτήσετε “Εσύ, Γιάννα, που έκανες Ολυμπιακούς, τι σχέση έχουν με τον τωρινό εορτασμό;”, θα σας πω ότι η δουλειά της Επιτροπής είναι πολύ πιο δύσκολη. Γιατί δεν έχει μεν προδιαγραφές, δεν έχει κατασκευές, δεν έχει κτίρια, δεν έχει στάδια, απευθύνεται όμως σε έναν κόσμο που έχει μια ευαισθησία για τη θρησκευτική παράδοση, για την πολιτιστική μας κληρονομιά, για την ιστορία μας, για αυτά που μάθαμε στο σχολείο μας. Οι ιστορικοί και οι ειδικοί έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση, αν θέλουν, να διοργανώσουν στρογγυλά τραπέζια, να διοργανώσουν συνέδρια και θα διοργανώσουν, για να συζητήσουν για διάφορες πλευρές της ιστορίας. Δεν είναι δική μας δουλειά να προβάλουμε τη μία ή την άλλη άποψη σε αυτό».
Το όνομά της το χρησιμοποίησε, σε τρίτο πρόσωπο, και σε άλλη ευκαιρία. Στα περί συναντήσεων με εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Δεν ήρθαν αυτοί οι άνθρωποι για να δουν τη Γιάννα. Πάμε μαζί για συστηματική δουλειά, για εκδοτικές προσπάθειες, για ερευνητικά προγράμματα, για επιχειρηματικότητα…»
Όσο για την – μάλλον βροντερή – παραίτηση της έγκριτης ιστορικού Μαρίας Ευθυμίου από μέλος της Επιτροπής του «2021», με μία ακόμη ολιγόλογη κίνηση ελιγμού, με πολιτικό «λεξιλόγιο», η πρόεδρος απάντησε στην αντίστοιχη ερώτηση: «Στενοχωρήθηκα που παραιτήθηκε. Όμως, έχει κάνει και η Μαρία Ευθυμίου, μεταξύ όλων των άλλων μελών της Ολομέλειας, πολλές προτάσεις και μάλιστα, εφ’ όσον αυτές οι προτάσεις προκριθούν, πιστεύουμε ότι θα έρθει να μας βοηθήσει».
Τέσσερις είναι, εν τέλει, οι άξονες του προγράμματος, σύμφωνα με την επιτροπή: «Η Επανάσταση του 1821 ως καταστατικό στοιχείο της Ελληνικής Ιστορίας, αλλά και ως ψηφίδα της παγκόσμιας Ιστορίας. Η Ελλάδα σήμερα μετά από μία πορεία 200 χρόνων. Οι Έλληνες που αφήνουν το αποτύπωμά τους στον κόσμο τα τελευταία 200 χρόνια. Το 2021 ως παράθυρο για την Ελλάδα του μέλλοντος».
Και κάπου εκεί στο τέλος, περίμενε τη Γιάννα Αγγελοπούλου ένας ακόμη άξονας: της «ουδετεροπατρίας», που της τέθηκε σε ερώτηση. «Ουδετεροπατρία (χμμ), το άκουσα κι αυτό», ήταν η πρώτη της αντίδραση. Κοίταξε τα χαρτιά της, πήγε πιο κοντά στο μικρόφωνο και αποκρίθηκε, πάλι με πολιτικούς όρους: «Δουλεύουμε αλύπητα… Είμαστε προσηλωμένοι… Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας βάλει σε κατηγορία, παριστάνοντας ότι να είσαι φιλόπατρις είναι αποκλειστικότητα κάποιου. Όλοι αγαπάμε την πατρίδα μας και αυτό θα δείξουμε».