Πολλά τραγούδια έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στα πάρτι μας και στην καρδιά μας, τα έχουμε τραγουδήσει σε παρέες και κατά μόνας, συχνά με ένα δάκρυ στην άκρη του ματιού, καθώς επιτρέπουν στο συναίσθημα να αναβλύσει ελεύθερα. Τα λες τραγούδια αγάπης, ερωτικά, τραγούδια πάθους, αλλά δεν είναι απαραίτητα. Σε κάποιες περιπτώσεις –όπως στα παρακάτω τραγούδια– οι στίχοι τους έχουν παρεξηγηθεί, μια άλλη πραγματικότητα κρύβεται από πίσω, αποκαλύπτουν οι δημιουργοί τους. Τη δουλειά τους, όμως, την κάνουν. Σημασία έχει ότι ανοίγουν τον δρόμο στο συναίσθημα, οπότε συνεχίστε να τα ακούτε και να τα απολαμβάνετε:
«Jolene», Ντόλι Πάρτον
«Τζολίν, Τζολίν, Τζολίν, Τζολίν / Σε ικετεύω, μην πάρεις τον άντρα μου», τραγουδάει γλυκά η Ντόλι Πάρτον, ωστόσο άλλη είναι η αλήθεια. Σε συνέντευξή της στο NPR, η διάσημη τραγουδίστρια εξηγεί ότι τραγουδούσε στη σκηνή όταν ένα όμορφο οκτάχρονο κορίτσι άπλωσε το χέρι της για αυτόγραφο. Και όπως ακριβώς περιγράφουν οι διάσημοι στίχοι της, είχε «… φλεγόμενες μπούκλες από πυρόξανθα μαλλιά / δέρμα αλαβάστρινο και πράσινα σμαραγδένια μάτια».
Αλλά υπήρχε και μια άλλη κοκκινομάλλα στη ζωή της Πάρτον, γράφει στο Medium η Κάρλιν Μπέτσια. Μια ταμίας στην τοπική τράπεζα φλέρταρε τον σύζυγό της, οπότε η Ντόλι τον πείραζε ότι περνούσε πολύ χρόνο στην τράπεζα. «Δεν πιστεύω ότι έχουμε τόσα χρήματα», έλεγε στο ντροπαλό αντρούλη της. Τα πειράγματα ήταν αθώα, όπως και το φλερτ που δεν ξεπέρασε ποτέ τα όρια. Αλλά η Ντόλι συνδύασε τα δύο περιστατικά και έφτιαξε ένα υπέροχο τραγούδι, με το οποίο όλες οι γυναίκες μπορούν να συνδεθούν.
«Σονάτα του Σεληνόφωτος» (Klaviersonate Nr. 14), Μπετόβεν
Σας φαίνεται θρηνητική και απόκοσμη η μελωδία; Κάτι σαν πομπή κηδείας; Πιθανόν. Μόνο που στην πραγματικότητα είναι μια ιστορία ανεκπλήρωτης αγάπης. Η κοντέσα Τζουλιέτα Γκουϊτσιάρντι ήταν κόρη πλούσιων ευγενών που έκανε μαθήματα πιάνου με τον Μπετόβεν το 1801. Ο συνθέτης ερωτεύτηκε τρελά τη νεαρή μαθήτριά του, παρ’ όλο που δεν ήταν της ίδιας κοινωνικής τάξης, πράγμα που καθιστούσε τον γάμο αδύνατο.
Ο Μπετόβεν αφιέρωσε τη Σονάτα στη Τζουλιέτα. Αργότερα είπε στον βιογράφο του Αντον Σίντλερ ότι ήταν ο έρωτας της ζωής του και η φημισμένη «αθάνατη αγαπημένη» του, το θέμα των παθιασμένων επιστολών του. (Ο αρχικός τίτλος της ήταν «Σονάτα για Πιάνο No 14». «Σονάτα του Σεληνόφωτος» ονομάστηκε μετά τον θάνατο του Μπετόβεν).
Ωστόσο οι περισσότεροι ιστορικοί της μουσικής πιστεύουν ότι η «αθάνατη αγαπημένη» του ήταν εξαδέλφη της Τζούλι, η Γιοζεφίνε Μπρούνσβικ, επίσης, μαθήτρια του Μπετόβεν και επίσης πάνω από τις κοινωνικές δυνατότητές του, προορισμένη να παντρευτεί έναν πλούσιο αριστοκράτη, γράφει η Κάρλιν Μπέτσια.
Ένας δάσκαλος πιάνου. Δύο νεαρές εξαδέλφες. Μια ανεκπλήτωτη ιστορία αγάπης. Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, γιατί αυτή η αινιγματική σύνθεση αντέχει στον χρόνο.
«Hallelujah», Λέοναρντ Κοέν
Ένας από τους λόγους που τα ερωτικά τραγούδια μάς βοηθούν να γιατρευτούμε μετά από έναν χωρισμό είναι επειδή γίνονται αγωγοί για την απελευθέρωση του πόνου και αποτρέπουν να ξεριζώσουμε την καρδιά μας. Ή… για να είμαστε λίγο λιγότερο μελοδραματικοί, μερικές φορές το δηλητήριο είναι η θεραπεία. Και κανένα άλλο ερωτικό τραγούδι δεν έχει κάνει περισσότερους ανθρώπους να κλαίνε ακούγοντάς το από ό,τι το «Hallelujah» του Λέοναρντ Κοέν.
Παραδόξως, χρειάστηκε να περάσουν δέκα χρόνια από την κυκλοφορία του μέχρι να τραβήξει την προσοχή, κατ’ αρχάς του Τζεφ Μπάκλεϊ, ο οποίος το ερμήνευσε με συγκλονιστικό τρόπο. Ακολούθησε ο Ρούφους Γουέινραϊτ, και άλλοι καλλιτέχνες. Το «Αλληλούια» είναι ένα από τα τραγούδια χωρισμού που παίζονται πιο συχνά, ωστόσο είναι αμφίβολο αν ο Κοέν το έγραψε καθαρά ως ερωτικό τραγούδι.
Κατ’ αρχάς, ο τίτλος του, «Αλληλούια», είναι εβραϊκή λέξη που σημαίνει «Αινείτε τον Κύριο». Και έχει πολλές θρησκευτικές αναφορές. Το τραγούδι ξεκινάει με τους στίχους «Εχω ακούσει ότι υπάρχει μία κρυφή χορδή / που ο Δαυίδ έπαιξε, και ευχαρίστησε τον Κύριο»… και παρακάτω «Εσπασε το θρόνο σου και έκοψε τα μαλλιά σου», υπονοώντας σαφώς τον Σαμσών και την προδοσία της Δαλιδά.
Ο Κοέν παρατηρεί: «Το τραγούδι εξηγεί ότι υπάρχουν πολλά είδη “αλληλούια”, και όλα τα τέλεια και ραγισμένα αλληλούια είναι ισάξια. Είναι μια επιθυμία να επιβεβαιώσω την πίστη μου στη ζωή, όχι με κάποιο επίσημο θρησκευτικό τρόπο, αλλά με ενθουσιασμό, με συναίσθημα».
Το τραγούδι είναι ένας ύμνος στην αγάπη, το πάθος, την έκσταση, και ό,τι άλλο μας ωθεί να δοξάσουμε τη ζωή. Και όπως όλες οι μεγάλες τέχνες, αυτό το «αλληλούια» διαφέρει για κάθε άτομο.
«One», U2
Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια αγάπης στους γάμους, παρόλο που, σύμφωνα με τον Bono, είναι ένα τραγούδι για τον χωρισμό. Το 1989, ο Edge, ο κιθαρίστας του συγκροτήματος U2, αντιμετώπιζε προβλήματα στο γάμο του. Και ο Bono είχε μόλις αποκτήσει το πρώτο του παιδί. Τα μέλη της μπάντας τσακώθηκαν, η σχέση τους κατέρρεε και οι φήμες έλεγαν ότι διαλύθηκαν. Αλλά η μουσική έχει τη δύναμη να φέρνει τους ανθρώπους κοντά, και αυτό συνέβη με το «One».
Ένα βράδυ, το συγκρότημα άρχισε να παίζει μερικές συγχορδίες και ο Bono πρόσθεσε μερικούς στίχους εμπνευσμένους από ένα φεστιβάλ που είχε παρακολουθήσει, το «Oneness» του Δαλάι Λάμα. Το τραγούδι επανένωσε το συγκρότημα, και όπως συμβαίνει σε πολλές κλονισμένες σχέσεις, τα μέλη του το συνειδητοποίησαν: «Είμαστε ένα, αλλά δεν είμαστε ίδιοι / Πρέπει να φέρουμε ο ένας τον άλλον».
«Purple Rain», Prince
Μπορούμε να νιώσουμε τον πόνο του Prince να ρέει από κάθε πόρο του όταν τραγουδάει το «Purple Rain». Δηλώσεις αγάπης, όπως «ποτέ δεν ήθελα να είμαι ο εραστής σου μόνο για το Σαββατοκύριακο / ήθελα μόνο να είμαι ένα είδος φίλου», ακούγονται οικείες, αλλά γιατί ο ουρανός κλαίει με «μοβ βροχή»;
Ο Prince αποκάλυψε ότι το «Purple Rain» δεν είναι ερωτικό, αλλά ένα τραγούδι για τον Αρμαγεδδώνα: «Όταν υπάρχει αίμα στον ουρανό -κόκκινο και μπλε- η μοβ βροχή αφορά το τέλος του κόσμου», δήλωσε.
Ισως τα θέματα της Αποκάλυψης έχουν περισσότερο νόημα στους στίχους: «Λες ότι χρειάζεσαι έναν ηγέτη / αλλά δεν μπορείς να αποφασίσεις / και νομίζω ότι θα ήταν καλύτερο να κλείσεις το θέμα / και να με αφήσεις να σε οδηγήσω στη μοβ βροχή». Λαμβάνοντας υπόψη το annus horribilis 2020, ας αποφασίσουμε όλοι μαζί ότι η σωστή ηγεσία είναι προτιμότερη από το τέλος της ανθρωπότητας.
«Summer of 69», Μπράιαν Ανταμς
Οι συναισθηματικοί στίχοι του Μπράιαν Ανταμς έχουν «στοιχειώσει» πολλά φοιτητικά πάρτι, δυστυχώς ή ευτυχώς, όμως, το τραγούδι του δεν αφορά κάποιον επικό έρωτα το καλοκαίρι του 1969. Πρόκειται απλώς για τη σεξουαλική στάση. Και ίσως γι’ αυτό ακριβώς μας αρέσει ακόμη περισσότερο το τραγούδι. Ελπίζουμε και σε εσάς.