Ο ιδρυτής της easyJet σερ Στέλιος Χατζηϊωάννου ετοιμάζεται για μια ακόμη δικαστική διαμάχη ώστε να υπερασπιτεί το πρόθεμα «easy» και το πορτοκαλί χρώμα, που χαρακτηρίζουν όχι μόνο τη χαμηλού κόστους αεροπορική εταιρεία που ίδρυσε, αλλά και σειρά επιχειρήσεων του ίδιου ομίλου.
Αυτή τη φορά, η επιχείρηση που προκαλεί την αντίδραση του ελληνοκύπριου επιχειρηματία ονομάζεται easyfundraising και το λογότυπό της πρόσφατα απέκτησε ένα «χαρούμενο κίτρινο χρώμα», σύμφωνα τουλάχιστον με τον Guardian. Διότι σύμφωνα με τον κ. Χατζηϊωάννου, που μίλησε στη βρετανική εφημερίδα και στον Αλεξ Λόουσον, δεν είναι κίτρινο. «Νομίζω ότι είναι ανοιχτό πορτοκαλί. Εχω ξοδέψει πολλά χρήματα για να αναπτύξω το λογότυπο πίσω μου» λέει ο Χατζηϊωάννου, αναφερόμενος στα πορτοκαλί «easy» που κοσμούν το φόντο κατά τη βιντεοκλήση του με τη βρετανική εφημερίδα.
Τεχνικά, το πορτοκαλί της easyJet είναι το Pantone 021C ή, όπως σημειώνει ο Guardian, το πορτοκαλί της κολοκύθας. «Είναι στο χέρι του δικαστή να αποφασίσει αν το λογότυπο της [easyfundraising] είναι πολύ κοντά» αναφέρει ο ιδρυτής της easyJet, ενώ παραδέχεται πως έχει δει αρκετές δικαστικές αποφάσεις για ανάλογα ζητήματα.
Η νομική διαμάχη αναμένεται να φτάσει στο δικαστήριο τον Ιούνιο. Ο ελληνοκύπριος επιχειρηματίας ξοδεύει περίπου το ένα τρίτο του χρόνου του στο χαρτοφυλάκιο εταιρειών του easyGroup, ένα άλλο τρίτο στο ομώνυμο φιλανθρωπικό ίδρυμά του και το υπόλοιπο στις επενδύσεις του. Ο κ. Χατζηϊωάννου αποχώρησε από το διοικητικό συμβούλιο της easyJet το 2010, ωστόσο η οικογένειά του παραμένει μέτοχος του 15% του αερομεταφορέα χαμηλού κόστους.
«Ως ιδρυτής της easyGroup παραχωρεί άδειες χρήσης και λαμβάνει δικαιώματα από το εμπορικό σήμα “easy”, με την πορτοκαλί αεροπορική εταιρεία αξίας 4 δισ. λιρών να αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων του. Περισσότερες από 100 επιχειρήσεις με παρόμοιο εμπορικό σήμα, από ξενοδοχεία έως ενοικιάσεις αυτοκινήτων, καταγράφονται στη μακρά σειρά πολύ μικρότερων επιχειρήσεων που βρίσκονται πίσω του» εξηγεί η βρετανική εφημερίδα.
Ωστόσο, ο Guardian επισημαίνει ότι για κάποιους η επιμονή του κ. Χατζηϊωάννου κατά της εμπορικής χρήσης του «easy», μιας καθημερινής λέξης που χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες, φαίνεται να μην είναι αποδεκτή. «Ο μεγιστάνας, 57 ετών σήμερα, ζει στον φορολογικό παράδεισο του Μονακό και έχει σπίτια στην Ελλάδα και στο νησί Σεντ Μπαρτς της Καραϊβικής» σχολιάζει η εφημερίδα. «Είναι, λοιπόν, η δημόσια διαμάχη με άλλες εταιρείες για την πνευματική ιδιοκτησία ο τρόπος με τον οποίο ένας μεγιστάνας που φέρει τον τίτλο του σερ πρέπει να περνάει τον χρόνο του;» αναρωτιέται.
«Εχουμε έναν στρατό δικηγόρων: γι’ αυτό πληρώνονται. Ενα ποσοστό των δικαιωμάτων που λαμβάνουμε πηγαίνει σε δικηγόρους για να εμποδίσουν τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν το όνομα χωρίς άδεια» απαντά ο ελληνοκύπριος επιχειρηματίας, προσθέτοντας ότι μόλις το «ένα ένατο» του χρόνου του δαπανάται σε αγώνες πνευματικής ιδιοκτησίας. «Εχουμε καθήκον να προστατεύουμε τον καταναλωτή από τη σύγχυση. Δεν είμαι ο μόνος που έχει κάνει μια συνηθισμένη λέξη εμπορικό σήμα» λέει, αναφέροντας τη Virgin και την Apple.
Οι πρόσφατες διαμάχες περιλαμβάνουν την αλυσίδα ξενοδοχείων Premier Inn για τη χρήση του σλόγκαν «Rest Easy» και τη Διεθνή Ενωση Αερομεταφορών (IATA) για το σύστημα πληρωμών EasyPay.
Ο κ. Χατζηϊωάννου έχει αντιμετωπίσει επικρίσεις και έχει χαρακτηριστεί ακόμη και «εταιρικός νταής», σύμφωνα με τον Guardian. Το 2023 το βρετανικό ποπ συγκρότημα Easy Life αναγκάστηκε να αλλάξει το όνομά του, λέγοντας ότι δεν είχε τα χρήματα για να πολεμήσει την easyGroup στα δικαστήρια. Η προσέγγισή του περιγράφηκε ως «επιθετική» έναντι ενός ευάλωτου στόχου. Ο ίδιος σημειώνει πάντως ότι το εν λόγω συγκρότητα είχε υπογράψει συμβόλαιο με την Universal, που διαθέτει την επιρροή μουσικού γίγαντα.
Στην περίπτωση της easyfundraising, ο Χατζηϊωάννου την κατηγορεί, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ότι είναι «ανειλικρινής» και όχι τόσο… χαδιάρα όσο υποδηλώνει το επικοινωνιακό υλικό της. Η εν λόγω επιχείρηση δεν έχει αλλάξει την ονομασία της από την έναρξη λειτουργίας της το 2005 ως υπηρεσίας που επιτρέπει στους αγοραστές να δωρίζουν μέρος όσων ξοδεύουν για κάποιο σκοπό. Το 2020, η εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων Palatine με έδρα το Μάντσεστερ της Βρετανίας απέκτησε μερίδιο στην easyfundraising και το νέο λογότυπο ακολούθησε το 2022.
Η κερδοσκοπική (και όχι μη-κερδοσκοπική) πλατφόρμα περιγράφει τον εαυτό της ως τον «μεγαλύτερο ιστότοπο αγορών για φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Ηνωμένο Βασίλειο», συγκεντρώνοντας χρήματα για διάφορους σκοπούς μέσω διαδικτυακών λιανοπωλητών που καταβάλλουν επιστροφή χρημάτων. Οι σκοποί αυτοί κυμαίνονται από μεγάλες φιλανθρωπικές οργανώσεις, όπως η Εταιρεία Αλτσχάιμερ, μέχρι δημοτικά σχολεία. Η διαφήμιση και οι προωθητικές ενέργειες δημιουργούν επίσης έσοδα, εξηγεί ο Αλεξ Λόουσον, που υπογράφει το κείμενο στον Guardian.
Ο κ. Χατζηϊωάννου, από την πλευρά του, λέει ότι η ομάδα του διαπίστωσε πως κάτω του 10% των καταχωρίσεων στην πλατφόρμα easyfundraising προέρχονταν από «εγγεγραμμένες φιλανθρωπικές οργανώσεις», εξετάζοντας ένα τυχαίο δείγμα από 2.000 σκοπούς που έχουν υποστηριχθεί μέσω αυτής. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι δεν διενεργείται κανένας έλεγχος για να εξακριβωθεί αν υποστηρίζονται φιλανθρωπικές οργανώσεις που έχουν επισήμως αυτή την αναγνώριση. Η εταιρεία απαντά ότι το ποσοστό σε ολόκληρη την ιστοσελίδα είναι «πολύ υψηλότερο» και ότι «ποτέ δεν δήλωσε» πως υποστηρίζει μόνο φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Ο Χατζηϊωάννου λέει ότι η αμοιβή του υψηλότερα αμειβομένου διευθυντή της μητρικής εταιρείας, 196.512 λίρες για το 2022, ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των 56.000 λιρών για τους διευθύνοντες συμβούλους φιλανθρωπικών οργανώσεων. «Πρόκειται για μια επιχείρηση που βγάζει χρήματα από δύο ψέματα: προσποιείται ότι είναι φιλανθρωπική οργάνωση ενώ δεν είναι, για να κάνει τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της, και προσποιείται ότι έχει σχέση με την easyJet, ώστε οι άνθρωποι να τους εμπιστεύονται τα χρήματά τους» τονίζει ο ελληνοκύπριος επιχειρηματίας στον Guardian. «Το επιχειρηματικό της μοντέλο βασίζεται σε αυτή τη διπλή σύγχυση» προσθέτει.
Η easyfundraising απαντά ως εξής: «Η easyfundraising δεν ισχυρίστηκε ποτέ ότι είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα. Είμαστε μια εταιρεία τεχνολογίας που προσπαθεί να φέρει την καινοτομία στον τομέα για να βοηθήσει τους καλούς σκοπούς ώστε να συγκεντρώσουν κρίσιμα κεφάλαια δωρεάν». Προσθέτει ότι η νέα επωνυμία της σχεδιάστηκε με τη «μέγιστη δυνατή προσοχή, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγκριση ή σύγχυση με την easyGroup» και ότι σχεδιάζει να αντικρούσει «τις αβάσιμες κατηγορίες» για παραβίαση εμπορικού σήματος στο δικαστήριο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η easyGroup έχει εξαγοράσει εταιρείες τις οποίες έχει αμφισβητήσει για το εμπορικό σήμα τους, σύμφωνα με το άρθρο του Guardian. Ωστόσο, ο Χατζηϊωάννου ξεκαθαρίζει στην εφημερίδα ότι δεν υπάρχει καμία προοπτική για κάτι τέτοιο σε αυτή την περίπτωση. Προσθέτει, δε, ότι θα παραδώσει τυχόν αποζημιώσεις σε φιλανθρωπικό ίδρυμα.