Μεγαλώσαμε με ένα σωρό μύθους, όπως ότι τρώγοντας καρότα βλέπουμε καλύτερα στο σκοτάδι και ότι «ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα»… Ομως όλα αυτά δεν είναι παρά παραμύθια γιαγιάδων που προσπαθούσαν να πείσουν τα παιδιά να τρώνε όλο το φαγητό τους.
Πρόσφατα, μια δημοσκόπηση που πραγματοποίησε στο Ηνωμένο Βασίλειο το OnePoll με τη συμμετοχή 2.000 ενηλίκων αποκάλυψε μερικούς από τους πιο διαδεδομένους διατροφικούς μύθους. Το ένα πέμπτο των ενηλίκων πιστεύει ότι ο χυμός του φρούτου είναι εξίσου θρεπτικός με το φρούτο ολόκληρο (δεν είναι).
Αλλοι, πάλι, πιστεύουν ότι τρώγοντας σέλινο καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από όσες προσλαμβάνουμε (λάθος), και ότι τα πορτοκάλια περιέχουν περισσότερη βιταμίνη C από οποιοδήποτε άλλο φρούτο (όχι φυσικά).
Υπάρχουν άραγε ψήγματα αλήθειας σε όλα αυτά; Η βρετανική Telegraph ζήτησε από τη διατροφολόγο Φιόνα Χάντερ να σχολιάσει τους δέκα πιο διαδεδομένους διατροφικούς μύθους.
Τα πορτοκάλια είναι η καλύτερη πηγή βιταμίνης C
Λάθος. Τα πορτοκάλια και γενικά όλα τα εσπεριδοειδή είναι καλή φυσική πηγή βιταμίνης C αλλά όχι η καλύτερη. Για παράδειγμα, μια ποσότητα από κόκκινες πιπεριές ιδίου βάρους περιέχουν υπερδιπλάσια ποσότητα βιταμίνης C, ενώ ορισμένα τρόφιμα, όπως οι πατάτες, ακόμη και αν δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνη C, συμβάλλουν αρκετά απλά επειδή τρώμε πολύ από αυτά.
Το μαγείρεμα φρούτων και λαχανικών μειώνει τη θρεπτική τους αξία
Σωστό και λάθος. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, η βιταμίνη C και το κάλιο μειώνονται όταν θερμαίνονται ενώ επίσης διαλύονται στο νερό του μαγειρέματος. Αλλες ουσίες όμως, όπως η β-καροτίνη (που βρίσκεται στα καρότα, τα βερίκοκα και την κόκκινη κολοκύθα) και το λυκοπένιο (περιέχεται στις ντομάτες και στο καρπούζι) απορροφώνται καλύτερα από τον οργανισμό όταν τα λαχανικά μαγειρεύονται επειδή με το μαγείρεμα σπάνε τα σκληρά τοιχώματα των κυττάρων απελευθερώνοντας τα φυτοθρεπτικά συστατικά τους. Ενα άλλο παράδειγμα είναι το σπανάκι. Ωμό δεν είναι καλή πηγή σιδήρου, επειδή περιέχει οξαλικό οξύ που δεσμεύει τον σίδηρο, αλλά όταν το σπανάκι μαγειρεύεται ο οργανισμός απορροφά πιο εύκολα τον σίδηρο.
Τα πολλά φρούτα καταστρέφουν τα δόντια
Αλήθεια. Τα οξέα των φρούτων, ειδικά των εσπεριδοειδών, μπορεί να βλάψουν το σμάλτο των δοντιών. Οι οδοντίατροι συμβουλεύουν να μη βουρτσίζετε τα δόντια σας αμέσως μετά την κατανάλωση φρούτων ή ποτών, γιατί προκαλούνται περαιτέρω βλάβες. Απλά να ξεπλένετε το στόμα σας με νερό.
Τα καρότα βοηθούν να βλέπουμε στο σκοτάδι
Ψέμα. Είναι ένας μύθος που μάλλον έχει τις ρίζες του σε προπαγάνδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Βασιλική Πολεμική Αεροπορία της Βρετανίας (RAF) κατάφερε να αναπτύξει ραντάρ νέας τεχνολογίας που βοηθούσαν τους πιλότους της να καταρρίπτουν τα γερμανικά βομβαρδιστικά κατά τη διάρκεια νυχτερινών επιδρομών. Για να μην το αντιληφθούν οι Γερμανοί, εκδόθηκαν δελτία Τύπου που απέδιδαν την εξαιρετική νυχτερινή όραση των βρετανών πιλότοι στο γεγονός ότι έτρωγαν πολλά καρότα…
Ωστόσο, τα καρότα περιέχουν β-καροτίνη, η οποία μετατρέπεται σε βιταμίνη Α, και ένα από τα συμπτώματα έλλειψής της είναι η μειωμένη όραση στο σκοτάδι (νυχταλωπία). Η κατανάλωση καρότων, λοιπόν, βελτιώνει τη νυχτερινή όραση, αλλά μόνο σε υγιή άτομα.
Τρώγοντας σέλινο καίμε περισσότερες θερμίδες από όσες παίρνουμε.
Ψέμα. Ενώ είναι αλήθεια ότι το σέλινο είναι μια εξαιρετική επιλογή για όσους παρακολουθούν το βάρος τους, και είναι σίγουρα χαμηλό σε θερμίδες (ένα κλωνάρι έχει μόνο δύο θερμίδες), δεν ισχύει ότι το σώμα καίει περισσότερες θερμίδες για να το χωνέψει.
Τα βιολογικά φρούτα είναι πιο υγιεινά
Ναι και όχι. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μέθοδοι βιολογικής καλλιέργειας είναι καλύτερες από περιβαλλοντική άποψη, αλλά οι ειδικοί διχάζονται για το αν τα βιολογικά τρόφιμα είναι πραγματικά καλύτερα για την υγεία μας.Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν τα φυτοφάρμακα προκαλούν προβλήματα υγείας.
Οι έρευνες δείχνουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα επίπεδα των φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα βρίσκονται μέσα σε «αποδεκτά ασφαλή όρια», ενώ όσοι προτιμούν τις βιολογικές καλλιέργειες λένε ότι είναι αδύνατο να προβλεφθούν οι κίνδυνοι ενός «κοκτέιλ» (μείγματος) διαφορετικών φυτοφαρμάκων.
Ακόμη, στην ερώτηση αν τα βιολογικά τρόφιμα έχουν περισσότερες βιταμίνες και μέταλλα, μερικές μελέτες απαντούν θετικά, ενώ άλλες δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Υπάρχει, ωστόσο, πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας η οποία συνέκρινε τα επίπεδα φαινολικών ενώσεων -ισχυρών φυτοχημικών ουσιών που ωφελούν την υγεία- σε καλαμπόκι, φράουλες και ένα είδος μούρων βιολογικής καλλιέργειας και αντίστοιχων συμβατικών στα οποία χρησιμοποιήθηκαν χημικά εντομοκτόνα και λιπάσματα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα βιολογικά είδη περιείχαν φαινολικές ενώσεις σε ποσοστό πάνω από 50% σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά. Μια θεωρία είναι ότι τα φυτά παράγουν φυτοχημικά για να προστατευθούν από ασθένειες και παράσιτα, έτσι όσα καλλιεργούνται χωρίς τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων μπορεί να χρειάζεται να αναπτύξουν υψηλότερα επίπεδα αυτών των φυσικών φυτοφαρμάκων για να επιβιώσουν.
Η σοκολάτα είναι αφροδισιακό
Δυστυχώς όχι. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να το αποδεικνύουν.
Ο χυμός φρούτων είναι εξίσου θρεπτικός με ολόκληρα τα φρούτα
Οχι. Ο χυμός φρούτων είναι αρκετά υγιής -ένα μικρό ποτήρι (150ml) αντιστοιχεί σε μία από τις πέντε μερίδες που ενδείκνυται να καταναλώνει κανείς την ημέρα- αλλά περιέχει λιγότερες ίνες από ό,τι τα ολόκληρα φρούτα, και ζάχαρη, που απορροφάται ταχύτερα, οπότε τα ολόκληρα φρούτα είναι πιο υγιεινή επιλογή.
Αποξηραμένα και φρέσκα φρούτα έχουν ίση διατροφική αξία
Οχι. Οταν το νερό αφαιρείται από τα φρούτα, έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών αλλά και θερμίδων. Για παράδειγμα, 100 γραμμ. αποξηραμένα βερίκοκα περιέχουν 177 θερμίδες, ενώ 100 γραμμ. φρέσκα βερίκοκα μόλις 36 θερμίδες.
Τα φρούτα δεν πρέπει να καταναλώνονται μετά τις 2 μ.μ.
Λάθος. Δεν υπάρχει αξιόπιστη επιστημονική απόδειξη σχετικά. Πρόκειται απλά για διατροφική ανοησία.