Το περυσινό καλοκαίρι, ένας αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε κάτι ασυνήθιστο. Ενα εσωτερικό σύστημα ψηφιακής ασφάλειας με το παρατσούκλι «Μεγάλο Κίτρινο Ταξί» (τίτλος επηρεασμένος από την κλασική επιτυχία «Big Yellow Taxi» της Τζόνι Μίτσελ) ανακάλυψε ασυνήθιστη δραστηριότητα στον εταιρικό λογαριασμό της Microsoft που διατηρεί το υπουργείο.
Το τμήμα τεχνολογίας του υπουργείου ειδοποίησε άμεσα τον τεχνολογικό γίγαντα, ελπίζοντας ότι το περιστατικό δεν είχε να κάνει με υποκλοπή. Αυτό που προέκυψε, όμως, ήταν ότι μια κινεζική κυβερνητική ομάδα χάκερ –με την κωδική ονομασία «Storm-0558»– είχε παραβιάσει τα email εκατοντάδων κυβερνητικών αξιωματούχων των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Telegraph, τα συμπεράσματα της επίσημης αυτοψίας της αμερικανικής κυβέρνησης περιλάμβαναν μια τρομακτική πιθανότητα: ότι η Κίνα είχε αναπτύξει έναν κβαντικό υπερυπολογιστή ικανό να σπάσει όλες τις κρυπτογραφήσεις της Δύσης και να καταστήσει την άμυνα του κυβερνοχώρου παντελώς ανενεργή.
Τα θύματα των υποκλοπών που αποκαλύφθηκαν στις 15 Ιουνίου 2023 ήταν η αμερικανίδα υπουργός Εμπορίου Τζίνα Ραϊμόντο, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κίνα και δεκάδες υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και πολιτικοί στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εννέα μήνες αργότερα, οι ειδικοί της Microsoft και οι αμερικανοί αξιωματούχοι της CISA –της αμερικανικής υπηρεσίας κυβερνοάμυνας– προσπαθούν ακόμα να καταλάβουν τι συνέβη.
Οι κινέζοι χάκερ κατάφεραν να κλέψουν ή να πλαστογραφήσουν ένα ψηφιακό κλειδί – το «κρυπτογραφικό ισοδύναμο των κοσμημάτων του διαδικτυακού στέμματος», όπως το χαρακτηρίζουν αμερικανοί αξιωματούχοι σε έκθεσή τους. Αυτό το κλειδί θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ξεκλειδώσει κρίσιμα τμήματα της ψηφιακής υποδομής της κυβέρνησης των ΗΠΑ, υποκλέπτοντας λογαριασμούς email που ανήκουν σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους σε όλον τον κόσμο.
Οι χάκερ έκλεψαν 60.000 email μόνο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αν και δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς το πέτυχαν. Στις 26 Ιουνίου, 10 ημέρες αφότου η αμερικανική κυβέρνηση ανακάλυψε την κινεζική «πειρατεία», η Microsoft ξεκίνησε μια εκτεταμένη έρευνα που διεξήχθη νύχτα, αποκαλύπτοντας την απώλεια του μυστικού κλειδιού.
«Η Microsoft ανέπτυξε 46 υποθέσεις προς διερεύνηση», ανέφερε η έκθεση της CISA, «συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ακραίων σεναρίων, όπως η πιθανότητα ο αντίπαλος να διαθέτει θεωρητικά την ικανότητα κβαντικής υπολογιστικής δύναμης, ώστε να σπάσει την κρυπτογράφηση του ψηφιακού κλειδιού». Πρόσθεσε ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή η Microsoft δεν γνώριζε ούτε πώς ούτε πότε η Storm-0558 απέκτησε το κλειδί εισόδου.
Ενα άλλο ενδεχόμενο που θέτει η κυβερνητική έκθεση είναι η πιθανότητα οι πληροφορίες να εκλάπησαν πριν από χρόνια από κάποιον εσωτερικό πράκτορα που δούλευε για λογαριασμό της κινεζικής ομάδας. Πηγές από την κοινότητα της κυβερνοασφάλειας σημειώνουν ότι η υποκλοπή μέσω κβαντικής υπολογιστικής δύναμης είναι το «λιγότερο πιθανό» σενάριο.
Μια πηγή του κλάδου ισχυρίζεται ότι οι πιθανότητες η Κίνα να έχει επιλύσει τις τεράστιες τεχνικές προκλήσεις της δημιουργίας ενός πανίσχυρου κβαντικού υπολογιστή είναι μικρότερες από μηδέν%. Σε ανάρτησή της τον Μάρτιο, η Microsoft ανακοίνωσε ότι η κύρια υπόθεση που εξετάζει είναι ότι λειτουργικά σφάλματα είχαν ως αποτέλεσμα τη διαρροή του ευαίσθητου υλικού από το ασφαλές διαδικτυακό περιβάλλον της.
Εφιαλτικό σενάριο
Αλλά οι αποκαλύψεις των αμερικανών αξιωματούχων καταδεικνύουν πόσο σοβαρά αντιμετωπίζονται από τον τεχνολογικό κολοσσό οι απειλές που συνιστά η πρόοδος της Κίνας στην κβαντική τεχνολογία. Η ανάπτυξη ενός κβαντικού υπολογιστή από μια αντίπαλη δύναμη είναι ένα εφιαλτικό σενάριο που ανησυχεί όλους τους υπεύθυνους κυβερνοασφάλειας στη Δύση.
Η ανάπτυξη κβαντικών υπολογιστών βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα, αλλά η τεχνολογία θεωρείται κρίσιμη για την εθνική ασφάλεια των Δυτικών δημοκρατιών στο μέλλον. Οι προηγμένες μηχανές είναι πολύ διαφορετικές από έναν σύγχρονο υπερυπολογιστή, βασιζόμενες στις ιδιότητες της κβαντικής φυσικής των σωματιδίων για τη διεξαγωγή εξελιγμένων υπολογισμών σε κλάσματα δευτερολέπτου.
Θεωρητικά, η τεχνολογία αυτή τούς επιτρέπει να ξεπεράσουν κατά πολύ τις δυνατότητες των παραδοσιακών υπολογιστών, οι οποίοι βασίζονται σε δυαδικούς άσσους και μηδενικά για τη λειτουργία τους. Ο σημαντικότερος φόβος είναι ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να σπάσουν εύκολα τα σύγχρονα συστήματα κωδικοποίησης και να αποκτήσουν πρόσβαση σε ιδιωτικές πληροφορίες.
Ειδικοί αναφέρουν ότι η επιθετική χρήση των κβαντικών υπολογιστών θα καθιστούσε άχρηστες τις περισσότερες σύγχρονες τεχνικές για την ασφάλεια δεδομένων. Καθώς το σημερινό οικοσύστημα ασφαλείας βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη δύναμη των αλγορίθμων κρυπτογράφησης, μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική.
Η ανάπτυξη ενός κβαντικού συστήματος από μια αντίπαλη κρατική οντότητα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τους αξιωματούχους ασφαλείας των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Η έλευσή της έχει την κωδική ονομασία «Q-Day» (από το «Quantum Day» – Ημέρα Κβαντικής Απόβασης) και οδηγεί σε επείγουσες έρευνες για μια μελλοντική «μετα-κβαντική κρυπτογραφία», που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια τέτοια απειλή.
«Κατασκοπεία αντίστοιχη με την ανακάλυψη φλέβας χρυσού»
Οι ΗΠΑ θεωρούνται ηγέτιδα δύναμη στην κβαντική τεχνολογία. Τεχνολογικοί γίγαντες όπως η Google και η IBM ισχυρίζονται ότι έχουν κάνει μεγάλα βήματα προς την κατασκευή λειτουργικών κβαντικών υπολογιστών, αλλά η Κίνα έχει κάνει άλματα για να τις φτάσει. Το Πεκίνο έχει διαθέσει πάνω από 14 δισ. ευρώ για την ανάπτυξή τους.
Το 2020, κινέζοι επιστήμονες ανακοίνωσαν την ανάπτυξη υπολογιστή με «κβαντική υπεροχή» απέναντι στους σύγχρονους υπερυπολογιστές, ισχυριζόμενοι ότι είναι ικανός για επίλυση προβλημάτων της Φυσικής εκατομμύρια φορές γρηγορότερα από αυτούς. Ωστόσο, τέτοιες ανακαλύψεις παραμένουν στη θεωρητική σφαίρα της σωματιδιακής φυσικής, με ελάχιστες πρακτικές εφαρμογές.
Οι κβαντικοί υπολογιστές είναι εντελώς διαφορετικά κατασκευασμένοι από τους συνηθισμένους. Αυτές οι περίπλοκες δημιουργίες είναι μεγάλες, ατρακτοειδείς, συχνά χτισμένες με υλικά όπως ο χρυσός ή σπάνια γεωλογικά μέταλλα, ενώ λειτουργούν σε κρυογονικούς θαλάμους, πολύ κάτω από τη θερμοκρασία ψύχους, ώστε να ενισχυθούν οι κβαντικές ιδιότητές τους.
Οσον αφορά το σπάσιμο κωδικών, οι περισσότεροι ειδικοί σε θέματα κβαντικής και κυβερνοασφάλειας συμφωνούν ότι ακόμη και η Κίνα απέχει χρόνια από την ανάπτυξη ενός τέτοιου υπολογιστή. Θεωρούν απίθανο η κρυπτογράφηση της Microsoft να έσπασε από κβαντικό υπολογιστή, καθώς τα σημερινά μοντέλα δεν επαρκούν για μια τέτοια επιχείρηση.
Ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο επετεύχθη η περυσινή «πειρατεία», οι αρχές ασφαλείας των ΗΠΑ τη χαρακτηρίζουν «κατασκοπεία αντίστοιχη με την ανακάλυψη φλέβας χρυσού» και καταγγέλλουν τα ανεπαρκή μέτρα ασφάλειας της Microsoft ως καταστροφικά. Παράλληλα, επικρίνουν τον τεχνολογικό γίγαντα για παραπλανητικές δημόσιες ανακοινώσεις που ισχυρίζονταν επί έξι μήνες ότι είχε ανακαλύψει τον τρόπο κλοπής του ψηφιακού κλειδιού, ενώ αυτό δεν είχε συμβεί.
Μια πιθανή κβαντική εισβολή μπορεί να είναι το πιο μακρινό σενάριο που απασχολεί τη συνεχιζόμενη έρευνα της Microsoft, αλλά η εκτίμηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ είναι ότι εννέα μήνες μετά το συμβάν η εταιρεία δεν έχει ακόμα την παραμικρή ιδέα σχετικά με το τι συνέβη και πώς.