Τον γύρο του κόσμου κάνει η πρώτη περίπτωση ασθενή που ξαναβρήκε τη φωνή του με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ενα βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο της στέρησε την ικανότητα να μιλάει όταν ήταν μόλις 30 ετών. Τώρα, στα 48 της, η Αν Τζόνσον ξαναβρίσκει τη φωνή της χάρη στη νέα τεχνολογία, που χρησιμοποιεί μικροσκοπικά ηλεκτρόδια τα οποία συνδέουν τον εγκέφαλό της με έναν υπολογιστή και μετατρέπουν τα σήματά του σε ήχο.
Είναι παγκοσμίως η πρώτη φορά που επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο. Τα αποτελέσματα αυτού του επιστημονικού project δημοσιεύονται στο διεθνές περιοδικό Nature και εγκαινιάζουν μια νέα εποχή στην αποκατάσταση της ομιλίας.
Ο βρετανικός Guardian γράφει πως η νέα αυτή τεχνολογία είναι ανώτερη από τα συνθεσάιζερ φωνής, τα οποία βασίζονται κυρίως στην παρακολούθηση της κίνησης των ματιών αλλά είναι πολύ αργά και στην ουσία δεν βοηθούν τον ασθενή να συμμετέχει σε συζήτηση.
«Στόχος μας είναι να αποκαταστήσουμε την πλήρη επικοινωνία, που είναι πραγματικά ο πιο φυσικός τρόπος για να μιλάμε με άλλους. Και πλέον είμαστε πιο κοντά στο να το επιτύχουμε αυτό για τους ασθενείς» δήλωσε στον Guardian ο καθηγητής Εντουαρντ Τσανγκ, ο οποίος ηγήθηκε της εργασίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF).
Η Αν, δασκάλα και προπονήτρια βόλεϊ, παρέλυσε εξαιτίας εγκεφαλικού που υπέστη και το οποίο επηρέασε το στέλεχος του εγκεφάλου της. Μέχρι σήμερα επικοινωνούσε χρησιμοποιώντας τεχνολογία παρακολούθησης της κίνησης των ματιών, η οποία της επέτρεπε να «λέει» το πολύ 14 λέξεις το λεπτό.
Οπως περιγράφει ο Guardian, η ομάδα εμφύτευσε στην επιφάνεια του εγκεφάλου της ένα λεπτό σαν χαρτί πλέγμα 253 ηλεκτροδίων, σε μια περιοχή που συνδέεται με την ομιλία. Τα ηλεκτρόδια «παραλάμβαναν» τα σήματα του εγκεφάλου που, πριν το εγκεφαλικό, είχαν τον έλεγχο των μυών της γλώσσας, της γνάθου, του λάρυγγα και του προσώπου κατά την ομιλία.
Μετά την εμφύτευση η ομάδα και η Aν έπρεπε να επαναλαμβάνουν πολλές φορές κάποιες φράσεις για να «εκπαιδεύσουν» τον αλγόριθμο του συστήματος, ώστε να ανιχνεύει τα μοναδικά εγκεφαλικά σήματα που αντιστοιχούσαν στους διαφορετικούς ήχους.
Ο υπολογιστής «έμαθε» 39 διαφορετικούς ήχους και στη συνέχεια ένα σύστημα παρόμοιο με το Chat GPT μετέτρεψε τα σήματα σε κατανοητές προτάσεις. Επειτα οι προτάσεις αυτές αναπαράγονταν από ένα άβαταρ το οποίο μιλούσε με τη φωνή της Ανν – όπως αυτή ακουγόταν στο βίντεο του γάμου της.
Φυσικά, γράφει ο Guardian, η τεχνολογία δεν είναι τέλεια: σε ένα τεστ 500 προτάσεων αποκωδικοποιούσε λανθασμένα περίπου 28% των λέξεων και παρήγαγε κείμενο με ρυθμό 78 λέξεις το λεπτό, σε σύγκριση με τις 110-150 λέξεις που συνήθως εκφωνούνται σε φυσική συνομιλία. Επιπλέον, το σύστημα συνδέεται με καλώδιο στον υπολογιστή, με ένα βύσμα που προεξέχει από το κρανίο της Αν – αν και η επιστημονική ομάδα μελετά και την ασύρματη εκδοχή του.
Σε κάθε περίπτωση, το νέο σύστημα υπερτερεί της «ηλεκτρονικής φωνής», ενώ με τις απαραίτητες αναβαθμίσεις μπορεί να αποτελέσει μια πολύ ποιοτική λύση για ασθενείς όπως η Αν, που έχουν χάσει τη φωνή τους εξαιτίας εγκεφαλικού επεισοδίου ή άλλων παθήσεων, όπως η νόσος του κινητικού νευρώνα (πλαγία αμυοτροφική σκλήρυνση – ALS).
«Το να δώσουμε στους ασθενείς τη δυνατότητα να επικοινωνούν μέσω του υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου τους θα είχε εξαιρετικό αποτέλεσμα στην ανεξαρτησία και τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις», δήλωσε στον Guardian ο δρ Ντέιβιντ Μόουζες, επίκουρος καθηγητής νευρολογικής χειρουργικής στο UCSF και ένας από τους συγγραφείς της έρευνας.
Οι New York Times δημοσιεύουν ένα βίντεο που δείχνει την Αν να μιλάει μέσω του άβαταρ της και μεταξύ άλλων λέει: «Πώς σας φαίνεται η νέα μου φωνή;». Οπως η ίδια «είπε» στους επιστήμονες, για πρώτη φορά ένιωσε πως είναι και πάλι ολοκληρωμένος άνθρωπος. Για πρώτη φορά, μάλιστα, της δόθηκε η δυνατότητα να κάνει μια σχεδόν φυσιολογική συζήτηση με τον σύζυγό της, ο οποίος είναι και ο κύριος φροντιστής της από το 2005 μέχρι σήμερα.
Τα εμφυτεύματα που συνδέουν τον εγκέφαλο με τον υπολογιστή (Brain – Computer – Interfaces BCIs) θεωρούνται μια από τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες στον τομέα της νευροεπιστήμης και της αποκατάστασης εγκεφαλικών βλαβών.