Τελικά αυτό που ξέρουν –σωστότερα: που ξέρουμε– οι κάτοικοι των ελληνικών πόλεων, ότι η καθημερινότητα έχει τα πολλά και πολύ σοβαρά προβλήματά της, επιβεβαιώνεται – παρά την εικόνα που προβάλλουμε προς τα έξω και παρά το αφήγημα που εξυφαίνεται κατά καιρούς περί «καταπληκτικής ποιότητας ζωής».
Αυτό τουλάχιστον αποκαλύπτει μια πολυσέλιδη έκθεση που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία βασίζεται στα αποτελέσματα έρευνας που διεξήχθη μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2023 και εμφανίζει την Αθήνα λίγο πιο κάτω από τα Τίρανα, πρωτεύουσα της Αλβανίας —με βάση όσα δηλώνουν οι κάτοικοί της.
Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 71.153 κάτοικοι 83 πόλεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ), του Ηνωμένου Βασιλείου, των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας.
Συνοψίζοντας, το Politico σημειώνει ότι από σύνολο των ερωτηθέντων στις 83 πόλεις «περίπου 9 στους 10 κατοίκους είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή στην πόλη τους». Αλλά δεν παραλείπει και τις εξαιρέσεις όπως η Αθήνα, η Κωνσταντινούπολη (με τη ρύπανση και τη συμφόρηση σε δρόμους και μέσα μεταφοράς) και το Παλέρμο (που έχει υποφέρει και εξακολουθεί να πληρώνει τη σικελική μαφία).
Με τη χαμηλότερη βαθμολογία (πρώτο από το τέλος στον παρακάτω πίνακα) εμφανίζεται το Παλέρμο με ποσοστό ικανοποίησης των κατοίκων μόλις 62%. Ακολουθούν Αθήνα και Κωνσταντινούπολη που εμφανίζουν ποσοστό ικανοποίησης 65% και αμέσως μετά τα Τίρανα και η Νάπολη με 66%.
Η επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων της ΕΕ, Ελίζα Φερέιρα, σημειώνει ότι ένα από τα «μαθήματα» που προκύπτουν από την έρευνα είναι το εξής:
—«Οι δημόσιες υπηρεσίες και η δημόσια διοίκηση έχουν σημασία. Ειδικότερα για τη δυνατότητα των μετακινήσεων και την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Η ικανοποίηση για τις δημόσιες συγκοινωνίες είναι ένας βασικός παράγοντας που καθορίζει την ποιότητα ζωής σε μια πόλη. Αλλά η δημόσια διοίκηση παίζει παίζει ευρύτερο ρόλο: από τον πολεοδομικό σχεδιασμό έως τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως τα νοσοκομεία, τα σχολεία κ.ά.».
Οι διαπιστώσεις αυτές αυτές μοιάζουν να έχουν γραφτεί για την Αθήνα και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα δημόσια σχολεία και τα νοσοκομεία στη χώρα μας.
Σαφώς καλύτερα είναι τα πράγματα στο Ηράκλειο της Κρήτης, την έτερη πόλη της Ελλάδας που περιλαμβάνεται στην έρευνα, όπου το 81% των κατοίκων δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους στην πόλη τους. Ωστόσο οι κάτοικοι του Ηρακλείου διαμαρτύρονται για τη μη ύπαρξη χώρων πρασίνου, καθώς μόλις το 32% δηλώνει ικανοποιημένο, ποσοστό που είναι το δεύτερο χαμηλότερο μεταξύ των 83 πόλεων που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα.
Οι πρωταθλητές
Η Αθήνα (η δεύτερη χειρότερη μεταξύ των 83 πόλεων της έρευνας) βρίσκεται παράλληλα μέσα στις δέκα πόλεις με τα χαμηλότερα ποσοστά ικανοποίησης, με βάση τα επιμέρους κριτήρια όπως η καθαριότητα, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, τα νοσοκομεία και η ποιότητα ζωής για τα άτομα τρίτης ηλικίας. Επομένως, έχει ενδιαφέρον μια επισκόπηση των χαρακτηριστικών που ξεχωρίζουν στις δέκα πόλεις με τα τα υψηλότερα ποσοστά, όπως την έκανε το Politico —μετρώντας από το 10 προς την κορυφή:
10 – Μπράγκα (Πορτογαλία): Η πορτογαλική πόλη που ανακηρύχθηκε ο καλύτερος ευρωπαϊκός προορισμός το 2021 δεν είναι απλά ένα εξαιρετικό σημείο για τους τουρίστες. «Την αγαπούν και οι κάτοικοι, με το 94% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή στην πόλη τους» σημειώνει ο ιστότοπος. Η Μπράγκα θεωρείται επίσης μια ασφαλής πόλη καθώς το 84% των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι αισθάνονται άνετα να περπατούν μόνοι τους τη νύχτα και ότι είναι μια περιοχή κατάλληλη για να ζήσουν οι ηλικιωμένοι και οι οικογένειες με μικρά παιδιά.
9 – Κλουζ-Ναπόκα (Ρουμανία): Η δεύτερη πολυπληθέστερη πόλη Ρουμανίας είναι «ένα εξαιρετικό μέρος για να ζήσει κανείς» σημειώνει το Politico. Tο 94% των κατοίκων δήλωσαν ότι είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή στην πόλη η οποία κατατάσσεται επίσης στη δεύτερη θέση σε ό,τι αφορά τις ευκαιρίες απασχόλησης: το 73% των κατοίκων να δηλώνουν ότι είναι εύκολο να βρουν μια καλή δουλειά.
8 – Ροστόκ (Γερμανία): Στην παραθαλάσσια πόλη Ροστόκ στον Βορρά της Γερμανίας, το 94% των κατοίκων δήλωσαν ικανοποιημένοι με τη ζωή τους εκεί. Το Ροστόκ είναι ένα καλό μέρος για να ζήσουν οι ηλικιωμένοι καθώς και οι οικογένειες με μικρά παιδιά (κατατάσσεται δεύτερο και έκτο καλύτερο μέρος στην Ευρώπη, αντίστοιχα). «Το 85% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είναι ικανοποιημένοι με την προσωπική τους επαγγελματική κατάσταση —η πόλη κατατάσσεται πρώτη στην Ευρώπη με βάση αυτό το κριτήριο» σημειώνει ο ιστότοπος, με βάση πάντα την έρευνα της Κομισιόν. Μεγάλo μέρος του κέντρου της πόλης καταστράφηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς.
7 – Γενεύη (Ελβετία): Το 95% των κατοίκων δηλώνουν ικανοποιημένοι με το 83% να εκφράζεται θετικά για την εργασία που του προσφέρει. Αντίθετα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελβετίας κατατάσσεται τελευταία σε ό,τι αφορά τις τιμές της στέγασης: μόλις το 8% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι εύκολο να βρει ένα καλό διαμέρισμα ή κατοικία σε λογική τιμή στην πόλη του. Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί έκπληξη…
6 – Στοκχόλμη (Σουηδία): «Φαίνεται ότι οι αδυσώπητες σκανδιναβικές θερμοκρασίες δεν ενοχλούν τους κατοίκους της Στοκχόλμης, η οποία κατατάσσεται στην έκτη θέση με το 95% των ανθρώπων δηλώνουν ικανοποιημένοι» σημειώνει το Politico. «Η Στοκχόλμη θεωρείται συνολικά ένα καλό μέρος για να ζήσουν τα μέλη της LGBTQ+ κοινότητας (κατατάσσεται στην έβδομη θέση στην Ευρώπη)» προσθέτει ο ιστότοπος. Αλλά όπως και στη Γενεύη, δεν είναι πολλοί οι κάτοικοι που πιστεύουν ότι είναι εύκολο να βρουν οικονομικά προσιτή στέγαση.
5 – Λειψία (Γερμανία): Στην ανερχόμενη Λειψία με τον hip τρόπο ζωής και τους δικούς της ρυθμούς σύμφωνα με τους ταξιδιωτικούς οδηγούς, το 95% δηλώνουν ικανοποιημένοι. Ανήκει στο ομόσπονδο κρατίδιο της Σαξονίας στη νοτιοανατολική Γερμανία και η περιοχή έλαβε τη σημερινή της μορφή μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990. Προηγουμένως ανήκε στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (Ανατολική Γερμανία). Σήμερα οι κάτοικοί της θεωρούν ότι η Λειψία είναι μια πόλη κατάλληλη για οικογένειες με μικρά παιδιά ενώ το 83% δηλώνει ικανοποιημένο με την ποιότητα του αέρα.
4 – Γκντανσκ (Πολωνία): Το όμορφο λιμάνι της Βαλτικής κουβαλάει πάνω του την ιστορία, ιδιαίτερα αυτή της αρχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα «το Γκντανσκ έχει πολλούς ικανοποιημένους κατοίκους (95%) και θεωρείται επίσης ένα καλό μέρος για να ζήσουν μετανάστες από άλλες χώρες» σημειώνει το Politico. Θετική αποτίμηση κάνουν οι κάτοικοι και για τις επιλογές που προσφέρει η πολωνική πόλη στο πεδίο του πολιτισμού.
3 – Χρόνινγκεν (Ολλανδία): Η πόλη στα βόρεια της Ολλανδίας (και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας) είναι ένα σημαντικό περιφερειακό κέντρο και φοιτητούπολη της χώρας. «Φιλοξενεί τη μεγαλύτερη παμπ στην Ευρώπη, χωράει πάνω από 3.700 άτομα» γράφει το Politico. Tο 96% των ανθρώπων κατοίκων λένε ότι είναι χαρούμενοι που ζουν εκεί. «Το Χρόνινγκεν θεωρείται εξαιρετικό μέρος για τους μετανάστες και τα μέλη της LGBTQ+ κοινότητας, με πολύ πράσινο και δημόσιους χώρους» προσθέτει ο ιστότοπος. Θεωρείται επίσης καθαρό και ασφαλές, με το 86% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι αισθάνονται ασφαλείς όταν περπατούν μόνοι τους τη νύχτα.
2 – Κοπεγχάγη (Δανία): H Κοπεγχάγη είναι μια από τις πόλεις της Ευρώπης με την καλύτερη ποιότητα ζωής. Το 96% των κατοίκων δηλώνει ικανοποιημένο από την ποιότητα ζωής στην πρωτεύουσα της Δανίας. Είναι μια ασφαλής πόλη με πάρκα και δημόσιους χώρους όπου πολλοί κυκλοφορούν με ποδήλατα. Ωστόσο οι κάτοικοί δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να βρουν οικονομικά προσιτή στέγαση. «Διασκεδαστικό γεγονός: Η Κοπεγχάγη μπορεί να είναι η λιγότερο διεφθαρμένη πόλη της Ευρώπης, καθώς μόνο το 20% των κατοίκων δήλωσαν ότι υπάρχουν φαινόμενα χρηματισμού στην τοπική δημόσια διοίκηση» σχολιάζει το Politico.
1 – Ζυρίχη (Ελβετία): Φτάσαμε στην κορυφή, στην πόλη που αποτελεί ένα από τα «θησαυροφυλάκια» του πλανήτη και έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο για το μαύρο χρήμα στις τράπεζές της. Οι κάτοικοι της Ζυρίχης δηλώνουν ικανοποιημένοι σε ποσοστό 97% με την ποιότητα ζωής. «Είναι ευχαριστημένοι με την οικονομική τους κατάσταση, με τη δουλειά τους, με τις δημόσιες συγκοινωνίες, με τις υπηρεσίες υγείας, με την ποιότητα του αέρα… σχεδόν με τα πάντα. Η Ζυρίχη είναι επίσης η καλύτερη ευρωπαϊκή πόλη για τα LGBTQ+ άτομα και τους ηλικιωμένους» σημειώνει το Politico. Μόνο ένα πράγμα χαλάει την εικόνα: Μόλις το 11% θεωρεί ότι μπορεί να βρει κανείς εκεί προσιτή στέγαση.
To παράδοξο είναι ότι και στην Αθήνα, που βρίσκεται ένα σκαλοπάτι πριν από την τελευταία θέση μεταξύ 83 πόλεων, οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν το υψηλό κόστος των ενοικίων σε σύγκριση με το μηνιαίο εισόδημα τους, χωρίς όμως από την άλλη να καταγράφονται υψηλά ποσοστά ικανοποίησης για «την οικονομική τους κατάσταση, τη δουλειά τους, τις δημόσιες συγκοινωνίες και τις υπηρεσίες υγείας» τα οποία εμφανίζονται στις πόλεις της ΕΕ με υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής. Και σε χώρες που κάποτε θεωρούσαμε ότι βρίσκονται πολύ πίσω από εμάς, όπως η Πολωνία και η Ρουμανία.