Στον κεντρικό δρόμο του Ιλινγκ στο δυτικό Λονδίνο επικρατεί ένας διάχυτος ενθουσιασμός. Μόλις άνοιξε το Amazon Fresh το πρώτο παντοπωλείο υψηλής τεχνολογίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ένα σύστημα ανίχνευσης παρακολουθεί τους πελάτες καθώς τριγυρίζουν στο κατάστημα και καταγράφει τα πράγματα που βάζουν στις τσάντες τους. Αφού πάρουν ό,τι θέλουν μπορούν να φύγουν χωρίς να περάσουν από το ταμείο.
Στην είσοδο, ένας σκληρός σεκιουριτάς παρακολουθεί την κίνηση. Κάποιος τον ρωτάει: «Τσίμπησες κανέναν σήμερα;», γράφει στην Telegraph η Ελεν Τσάντλερ-Γουάιλντ που βρέθηκε στο κατάστημα την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του, για λογαριασμό της βρετανικής εφημερίδας. Ο ιδιωτικός αστυνομικός γελάει και λέει όχι. Η δουλειά του είναι ουσιαστικά περιττή τώρα πια. Γιατί το κατάστημα διαθέτει έναν πολύ πιο σκληρό τύπο ασφαλείας: χρησιμοποιεί ισχυρή τεχνολογία με αισθητήρες, κάμερες και τεχνητή νοημοσύνη που υπολογίζει με απίστευτη ακρίβεια όσα παίρνει κάποιος από τα ράφια.
Για τους εξοικειωμένους με τα smartphone, τα ψώνια εδώ είναι εξαιρετικά εύκολα: απλώς κατεβάζεις την εφαρμογή της Amazon, στην είσοδο του καταστήματος σκανάρεις με το κινητό ένα barcode για να ενεργοποιηθεί το σύστημα αυτόματης χρέωσης και, από εκείνη τη στιγμή, βάζεις ό,τι θέλεις στην τσάντα σου και φεύγεις. Ο αλγόριθμος της Amazon επεξεργάζεται προϊόντα και τιμές και χρεώνει ανάλογα τον λογαριασμό σου.
Και αν φαντάζεσαι ότι μπορείς να κοροϊδέψεις την αυτόματη ζυγαριά, ότι δήθεν ζυγίζεις ένα κιλό ξερά κρεμμύδια ενώ έχεις βάλει στη σακούλα τροπικά φρούτα, γελιέσαι οικτρά. Το σύστημα της Amazon αποδεικνύεται πολύ σκληρός παίκτης για να τον εξαπατήσεις…
Η Ελεν Τσάντλερ-Γουάιλντ τριγυρίζει στο κατάστημα, δοκιμάζοντας τα όρια της τεχνολογίας: «Βάζω δύο λεμόνια στην τσάντα μου, μετά βγάζω το ένα και το ακουμπάω σε ένα ράφι δίπλα σε κάτι σακούλες με αραβικές πίτες. Περνάω το χέρι μου πάνω από δύο διαφορετικές σοκολάτες, προσπαθώντας να δυσκολέψω τον ανιχνευτή να μαντέψει ποια από τις δύο διαλέγω. Παίρνω ένα τσαμπί με ντομάτες, τις βάζω δίπλα σε άλλες φθηνότερες, απομακρύνομαι για λίγο, ξαναγυρίζω και παίρνω πάλι το τσαμπί», λέει. Περιγράφει τόσο παραστατικά τον νέο τρόπο αγορών, που είναι σαν να είσαι κι εσύ εκεί δίπλα της και μοιράζεσαι την εμπειρία, παρακολουθώντας τις παράξενες κινήσεις της καθώς προσπαθεί να μπερδέψει τους αισθητήρες και τις κάμερες που την παρακολουθούν. Φευ…
Λίγο αργότερα, όταν η ρεπόρτερ της βρετανικής εφημερίδας ελέγχει την απόδειξη, που της έστειλε με e-mail το κατάστημα, διαπιστώνει ότι ο αλγόριθμος έκανε σωστά τη δουλειά του: της έχει χρεώσει ένα λεμόνι, τη σωστή σοκολάτα και το τσαμπί με τις πιο ακριβές ντομάτες. Οπότε δεν είναι καθόλου παράξενο ότι νιώθει σαν να ζει στο ξημέρωμα μιας νέας εποχής.
Η Τσάντλερ-Γουάιλντ θα κάνει άλλο ένα γρήγορο ταξίδι γύρω από το σούπερ μάρκετ, και τι να δει; Η απόδειξή της δείχνει ένα «αδέσποτο» σακουλάκι τσιπς με τυρί και κρεμμύδι, τα οποία δεν είχε καν αγγίξει: «Ισως αυτός ο φύλακας απέξω δεν είναι τόσο περιττός όσο νόμιζα», λέει.
Εκτός από τα ταμεία, υπάρχουν και άλλες διαφορές σε σύγκριση με ένα κανονικό σούπερ μάρκετ. Δεν υπάρχουν καλάθια ή καροτσάκια, εδώ ό,τι παίρνεις από το ράφι το ρίχνεις κατευθείαν στην τσάντα σου. Και χωρίς τα ταμεία, δεν υπάρχουν ούτε τα πράγματα που συνήθως μπορείς να αγοράζεις πίσω από αυτά: το Amazon Fresh δεν διαθέτει τσιγάρα, καπνό, λαχεία, ξυστό και άλλα τέτοια.
Επίσης, δεν υπάρχουν μαγνητικές ταινίες ασφαλείας σε μπουκάλια κρασιού ή σε πακέτα ακριβού κρέατος, τα οποία συχνά βάζουν στο μάτι οι κλέφτες. Στην πραγματικότητα, η Amazon δεν νοιάζεται καθόλου αν βουτήξεις στα μουλωχτά μερικά φιλέτα και τα χώσεις στη τσάντα σου. Μέχρι να φύγεις από το κατάστημα θα σου έχουν στείλει με μέιλ τον λογαριασμό.
Τι σημαίνει, όμως, αυτό ο νέος τρόπος αγορών για το προσωπικό των σούπερ μάρκετ; Η Amazon επιμένει ότι το κατάστημα εξακολουθεί να δημιουργεί θέσεις εργασίας. Πράγματι υπάρχουν άνθρωποι, που τοποθετούν τα προϊόντα στα ράφια και βάζουν τα κρουασάν στο φούρνο, το πιθανότερο, όμως, είναι ότι το Amazon Fresh έχει λιγότερους εργαζόμενους από ένα συνηθισμένο σούπερ μάρκετ ίδιου μεγέθους.
Το νέο κατάστημα, εξάλλου, (σε συνέχεια των περίπου 30 παρόμοιων σούπερμαρκετ που έχει ήδη ανοίξει η Amazon στις ΗΠΑ) δεν προκαλεί ενθουσιασμό σε ακτιβιστές για την προστασία προσωπικών δεδομένων. «Προσφέρει μια δυστοπική, απόλυτης παρακολούθησης, εμπειρία αγορών», λέει στην Telegraph η Σίλκι Κάρλο της ομάδας Big Brother Watch, «Η εντατική παρακολούθηση των πελατών της Amazon θα δημιουργήσει μεγαλύτερα αποτυπώματα προσωπικών δεδομένων από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία λιανικής. Οι πελάτες αξίζει να γνωρίζουν πώς και από ποιον θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα αρχεία και τα αναλυτικά στοιχεία», τονίζει η βρετανή ακτιβίστρια.
Η Τσάντλερ-Γουάιλντ περιγράφει και τη δική της δυσφορία, όταν βάζει ένα μπουκάλι κρασί στην τσάντα της, και φεύγει από το μαγαζί χωρίς να της ζητηθεί ταυτότητα, κάτι που της συμβαίνει τακτικά σε συνηθισμένα σούπερ μάρκετ. Αλλά τι σημασία έχει; Η Amazon ξέρει ότι είναι αρκετά μεγάλη για να αγοράσει ένα παλιόκρασο…
Να σημειωθεί ότι σε βρετανικά σούπερμαρκετ εφαρμόζεται η πολιτική «Challenge 25», μετά από πρόταση της British Beer and Pub Association με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ σε νεότερες ηλικίες, πράγμα που σημαίνει ότι όσοι μοιάζουν νεότεροι από 25 ετών οφείλουν να δείξουν την ταυτότητά τους στο ταμείο.
Ωστόσο οι πελάτες με τους οποίους μίλησε η δημοσιογράφος της Telegraph ήταν ενθουσιασμένοι. Ο Χάρβεϊ Ντάνκαν, 24 ετών, ο οποίος χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι, επισημαίνει ότι δυσκολεύεται στα ταμεία των συνηθισμένων σούπερ μάρκετ: «Είναι πολύ πιο εύκολο για μένα», λέει. «Μπορώ απλώς να μπω και να βγω».
Μια 70χρονη κυρία, η Εβα Κρίγκιερ, δείχνει στην Τσάντλερ-Γουάιλντ το έτοιμο φαγητό, που αγόρασε για το δείπνο της με την 68χρονη φίλη της, Βάντα Χινγκλ. Η τεχνολογία της Amazon λειτούργησε τέλεια και για εκείνη, εκτός από ένα πράγμα: «Δεν μπόρεσα να συνδεθώ στην εφαρμογή γιατί δεν μπορούσα να θυμηθώ τον κωδικό πρόσβασης», λέει γελώντας. «Η Βάντα έπρεπε να τα πάρει όλα αυτά για μένα»…
Τι λέτε, λοιπόν; Θα δοκιμάζατε την εμπειρία ή προτιμάτε τα παλιά καλά ψώνια σε ένα κλασικό σούπερ μάρκετ ή, ακόμα καλύτερα, στα μικρά μαγαζιά της γειτονιάς;