Ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται, απ’ ό,τι φαίνεται, όμως όχι εκεί που πρέπει: μεγάλα κράτη, βιομηχανικά, με έτοιμες υποδομές και με παραγωγικές δυνατότητες, πάσχουν από νέα εργατικά χέρια. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα κεφάλαια δεν επαρκούν ούτε για άσκηση κοινωνικής πολιτικής ούτε για διατήρηση των συνταξιοδοτικών στάνταρ.
Η Γαλλία δεν είναι η μοναδική περίπτωση πληθυσμιακής γήρανσης, αφού πρόβλημα αντιμετωπίζουν τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ. Φυσικά, το νομοσχέδιο της γαλλικής κυβέρνησης περί αλλαγών στο Ασφαλιστικό είναι πιο γνωστό, αφού και η αντίδραση των εργαζομένων σε όλες τις γαλλικές πόλεις είναι οργίλη και προβάλλεται δεόντως από τα media. Ωστόσο, και οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου «έχουν πρόβλημα κράτους πρόνοιας», όπως το έθεσε η Corriere della Sera.
Γαλλία: Γιατί παρατείνεται ο εργασιακός βίος
Το ιδιότυπο νομοθετικό σύστημα της Γαλλίας (Βουλή και Γερουσία) έδωσε μια πρώτη νίκη στον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν όσον αφορά το επίμαχο θέμα της παράτασης του εργασιακού βίου κατά δύο έτη, από τα 62 στα 64: η Γερουσία υπερψήφισε το σχετικό άρθρο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, παρά τη γενικευμένη αντίδραση των Γάλλων, η οποία εκδηλώθηκε με μαζικότατες και δυναμικές απεργίες. Η διαφορά στις ψήφους των γερουσιαστών ήταν μεγάλη, 201 ψήφοι υπέρ και μόλις 115 κατά, ωστόσο η μάχη δεν κερδήθηκε (ή δεν χάθηκε) ακόμη, αφού πρέπει να αποφανθεί και η Βουλή, μάλιστα εντός του Μαρτίου.
Σε επίπεδο διεργασιών αναμένονται τα ακόλουθα: μετά την απόφαση της Γερουσίας, θα συσταθεί μεικτή επιτροπή γερουσιαστών και βουλευτών η οποία θα συζητήσει το οριστικό κείμενο που θα πάει στη Βουλή σαν νομοσχέδιο προς ψήφιση στις 16 Μαρτίου. Αυτά από θεσμικής πλευράς. Διότι από κινηματικής άλλα πράγματα θα συμβούν: τα συνδικάτα επαινούν τον γαλλικό λαό για την «ιστορική κινητοποίησή του» το Σάββατο, 4 Μαρτίου και ετοιμάζονται να οργανώσουν νέες απεργίες όσο το κράτος και οι θεσμοί του κάνουν τη δουλειά τους. Η Corriere χαρακτήρισε το κλίμα στους δρόμους «επαναστατικό».
Ο Μακρόν, από πλευράς του, φέρεται αποφασισμένος να υλοποιήσει τη μεταρρύθμισή του στο συνταξιοδοτικό-ασφαλιστικό σύστημα, κάτι που δεν κατάφεραν ποτέ οι προκάτοχοί του. Και οι πληροφορίες επιμένουν ότι τελικά θα το καταφέρει, έστω και με επιμέρους παραχωρήσεις σε σχέση με το αρχικό πλάνο του. Αν θα δρέψει πολιτικές δάφνες ο γάλος πρόεδρος από τη συγκεκριμένη πολιτική του, αυτό θα φανεί τους επομένους μήνες.
Οπωσδήποτε, τώρα δέχεται σοβαρό πλήγμα, κατά την Corriere: λόγω του ότι δεν έχει την πλειοψηφία στη Βουλή, κατέφυγε στο «δεκανίκι» των Ρεπουμπλικανών-Γκολιστών – και αυτό έχει τίμημα. Ολα τα παραπάνω συνιστούν το πολιτικό πρόβλημα της Γαλλίας. Υπάρχει, ωστόσο, ένα σοβαρότερο πρόβλημα, το δημογραφικό, δεδομένου ότι οι μεταρρυθμίσεις αποσκοπούν στην οικονομική ανάκαμψη του ασφαλιστικού συστήματος, οι πόροι του οποίου δεν επαρκούν.
Κίνα: Περικοπές στην πρόνοια των συνταξιούχων
Παραδόξως, όμως, η Κίνα και οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν και αυτές προβλήματα, τόσο με τα συνταξιοδοτικά συστήματά τους όσο και με το κράτος πρόνοιας. «Το πρόβλημα είναι κοινό», σχολίασε η Corriere, «και διατρέχει τον πλανήτη από την Ανατολή μέχρι της Δύση», αφού «οι γηράσκουσες κοινωνίες συναντώνται στο ίδιο έδαφος, δηλαδή στις αυξανόμενες οικονομικές ανισορροπίες των συντάξεων και της υγειονομικής περίθαλψης». Στο Πεκίνο, όπως και στο Παρίσι και στην Ουάσιγκτον, αυτό το θέμα κυριαρχεί στην ατζέντα των κυβερνώντων. Είναι ένας εντυπωσιακός συγχρονισμός. «Τι και αν διαφωνούμε και συγκρουόμαστε για τα πάντα, από την Ουκρανία μέχρι την Ταϊβάν; Η δημογραφική γήρανση μάς κάνει να δείχνουμε παρόμοιοι».
Οι οικονομικοί συντάκτες του ιταλικού μέσου που ανέδειξαν αυτά τα ζητήματα χαρακτήρισαν τη νοοτροπία των γάλλων εργαζομένων «κρατικιστική», καθώς «ο νόμος των 36 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, προ εικοσαετίας, μείωσε την ανταγωνιστικότητα και δεν αύξησε την απασχόληση». Και με θλίψη απεφάνθησαν ότι οι γάλλοι εργαζόμενοι «συνεχίζουν να κινητοποιούνται εναντίον των νόμων της οικονομίας». Εγραψαν ότι και στην Κίνα οι εργαζόμενοι αντέδρασαν όταν έγιναν περικοπές στις υπηρεσίες υγείας για ηλικιωμένους και όταν επιβλήθηκαν μέτρα λιτότητας. Μα, λέτε να είναι και ο σύντροφος Σι νεοφιλελεύθερος; «Προσπαθεί να επιβραδύνει την αύξηση του δημόσιου ελλείμματος».
Το κινεζικό Ταμείο που διαχειρίζεται την πρόνοια είναι ελλειμματικό από το 2013 και οι απώλειές του αντιστοιχούν στο 28% του συνολικού Προϋπολογισμού: πρόκειται για τη διαφορά μεταξύ του όγκου δαπανών και των εσόδων από εισφορές επιχειρήσεων και εργαζομένων. Οι διαδηλώσεις στις κινεζικές πόλεις έγιναν από τους συνταξιούχους εναντίον των εις βάρος τους περικοπών και δείχνουν ότι και εκεί η κρίση πρόνοιας προκαλεί την κοινωνική διαμαρτυρία.
ΗΠΑ: Δαπάνες Υγείας και συντάξεις αυξάνουν το χρέος
Στις ΗΠΑ ένα μεγάλο μέρος της πρόνοιας είναι δημόσιο και εξαρτάται από τον ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό, αλλά σε μικρότερο βαθμό και από εκείνους των Πολιτειών. Οσον αφορά την Υγεία, οι δύο πυλώνες του συστήματος είναι το Medicare, το οποίο διαχειρίζεται τη βοήθεια για άτομα άνω των 65 ετών, και το Medicaid, το οποίο παρέχει φροντίδα σε άτομα κάτω από το όριο της φτώχειας. Ιδιωτικά κεφάλαια υπάρχουν στις συντάξεις, αλλά λειτουργούν παράλληλα με την Κοινωνική Ασφάλιση, το αμερικανικό INPS.
Το Medicare συνεχίζει να βλέπει τις δαπάνες να αυξάνονται, κυρίως ως αποτέλεσμα του παρατεταμένου βίου των συνταξιούχων. Η Medicaid βιώνει έκρηξη δαπανών με πολλές αιτίες, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού ορίου φτώχειας (22.000 δολ. ετήσιο εισόδημα για τους αγάμους, 44.000 δολάρια για ένα νοικοκυριό). Επιπλέον, πολλές Πολιτείες που διοικούνται από Δημοκρατικούς χρησιμοποιούν το Medicaid για να προσφέρουν δωρεάν θεραπεία σε μετανάστες.
Οι συντάξεις και η υγειονομική περίθαλψη είναι μακράν οι δύο κύριες αιτίες του αμερικανικού δημοσίου χρέους, που έχει πλέον φτάσει στο όριο του 100% του ΑΕΠ. Συγκριτικά, οι στρατιωτικές δαπάνες είναι μικρότερες. Για να σταματήσει την αύξηση του τρέχοντος ελλείμματος και του χρέους, ο Μπάιντεν παρουσίασε σχέδιο περικοπών και νέων φόρων. Στο Κογκρέσο θα δοθεί μάχη, αφού οι πλειοψηφούντες Ρεπουμπλικανοί θα συγκατατεθούν στις περικοπές δαπανών και όχι στις αυξήσεις φόρων.
Οι Ιταλοί έκαναν και μια ειδική μεν, ωστόσο ενδιαφέρουσα παρατήρηση για τους μετανάστες: «Οι ΗΠΑ διέψευσαν την ιδέα ότι η μετανάστευση διορθώνει τις ανισορροπίες στην ευημερία. Οι μετανάστες καταναλώνουν κοινωνικές υπηρεσίες και βοήθεια περισσότερο από ό,τι οι ίδιοι συνεισφέρουν με φόρους και εισφορές. Ιδιαιτέρως οι πολύτεκνες οικογένειες μεταναστών, κυρίως στις διοικούμενες από Δημοκρατικούς Πολιτείες, που είναι πολύ γενναιόδωρες όσον αφορά τις επιχορηγήσεις των ξένων».
Γενικώς: Ζωή να ‘χουμε, να εργαζόμαστε
Το τελικό συμπέρασμα όλων αυτών: «Το κοινό νήμα που ενώνει όλες τις κρίσεις των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και υγείας από τη Δύση έως την Ανατολή, από την Ουάσινγκτον μέχρι το Πεκίνο και μέσω Παρισίων, τείνει να επιβεβαιώσει ότι η επιμήκυνση του εργασιακού βίου και η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης είναι νομοτελειακώς αναπόφευκτες. Και οι φόροι, επίσης». Ο δημοσιονομικός κορσές, λοιπόν, ξαναγίνεται της μόδας στον ανεπτυγμένο κόσμο.