«Μια νέα, πολλαπλά μεταλλαγμένη μορφή της Covid εμφανίστηκε, γεννώντας μερικούς ανησυχητικούς τίτλους που συγκέντρωσαν πολλά “κλικ”. Αλλά δεν ανησυχώ υπερβολικά, και σίγουρα θα ευχηθώ σύντομα στην 102χρονη γιαγιά μου “χρόνια πολλά”. Να γιατί…»
Ετσι ξεκινάει ο σύμβουλος Ιολογίας και λέκτορας στο πανεπιστήμιο Cambridge, δρ Κρις Σμιθ, το άρθρο του στην Telegraph, κεντρίζοντας ήδη από τις πρώτες γραμμές το ενδιαφέρον του αναγνώστη – ιδίως εκείνου που αναζητά απεγνωσμένα μια καλή είδηση.
Πρώτα αναφέρεται στην υποπαραλλαγή Eris, «που πήρε το όνομα της από την ελληνίδα θεά της διαμάχης και πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή της Covid τον περασμένο Ιούλιο. Εκτοτε αντιπροσωπεύει περίπου το 15% των περιπτώσεων Covid-19 που βλέπουμε αυτή τη στιγμή».
Αναζητώντας τις αιτίες της πρόσφατης αύξησης κρουσμάτων, ο ίδιος επικαλείται επιχειρήματα «κάποιων» που εστιάζουν στην αυξημένη κινητικότητα λόγω θέρους, στις κακές καιρικές συνθήκες που κρατούν τους ανθρώπους σε εσωτερικούς χώρους, αλλά και στη μείωση της ανοσίας του πληθυσμού.
Επειτα ρίχνει τον… επιστημονικό προβολέα στην ΒΑ.2.86, που έχει συγκεντρώσει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Σε αντίθεση με την Eris, o δρ Σμιθ παρατηρεί πως αυτή δεν έχει… βαπτιστεί με ένα ελληνικό γράμμα ή όνομα. Το παρατσούκλι «Pirola» φαίνεται να υιοθετήθηκε από έναν αστεροειδή που περιφέρεται μεταξύ του Αρη και του Δία.
Ο «αστεροειδής» της Covid
H BA.2.86 έχει ανιχνευθεί μόνο σε λίγες χώρες μέχρι στιγμής, συμπεριλαμβανομένων του Ισραήλ, των ΗΠΑ και της Δανίας. «Πρόσφατα, η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA) επιβεβαίωσε ένα ακόμη κρούσμα». Η προσγείωση, όμως, του… αστεροειδή δεν προκάλεσε τις αναμενόμενες επιπτώσεις. Ούτε αποτέλεσε, προς το παρόν, την αφορμή για να ξεκινήσει η κυκλοφορία της.
Ο δρ Σμιθ σημειώνει στο άρθρο του στην Telegraph πως τα καταγεγραμμένα κρούσματα της νέας παραλλαγής «δεν ήταν κλινικά πιο ακραία από άλλες κυκλοφορούσες μορφές του ιού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αποκαλεί το BA.2.86 “παραλλαγή υπό παρακολούθηση”, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι συνδέεται με οποιαδήποτε αύξηση της σοβαρότητας της νόσου ή ενισχυμένη εξάπλωση». Αυτά, άλλωστε, είναι τα δύο κριτήρια που θα χάριζαν στην Pirola τον τίτλο «παραλλαγή ανησυχίας», σε αυτό το στάδιο.
Αυτά είναι «καλά νέα», συνοψίζει, και συμβουλεύει όσους νομίζουν ή επιβεβαιωμένα γνωρίζουν ότι νοσούν από Covid -19 να μείνουν απλώς στο σπίτι του: «Διαχειριστείτε τα συμπτώματα –βήχα, καταρροή, πονοκέφαλο και πυρετό– με απλές θεραπείες, όπως είναι η παρακεταμόλη».
Οσο για την Pirola, «είναι αδύνατον να πούμε σε αυτό το στάδιο, με μόνον έξι κρούσματα, αν προορίζεται να μπει στην τροχιά και να συνδεθεί με μια επιδημία ή αν θα παραμείνει σε μια ιολογική “έρημο” και, μοιραία, θα ξεχαστεί» σημειώνει ο επιστήμονας.
Προβλέποντας το (άμεσο) μέλλον
Στο άρθρο του στην Telegraph ο δρ Σμιθ μπαίνει, εν τέλει, στον πειρασμό να κάνει κάποιες προβλέψεις σχετικά με την πιθανή συμπεριφορά της Pirola, με βάση την ανάγνωση του γονιδιώματός της. Αλλωστε, ο γενετικός κώδικας της παραλλαγής είναι αυτός που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον της ερευνητικής κοινότητας, καθώς χαρακτηρίζεται από 30 γενετικές αλλαγές, και μάλιστα σε «εκείνα τα μέρη του ιού που επηρεάζουν την εμφάνισή του στο ανοσοποιητικό μας σύστημα και το πώς εισέρχεται στα κύτταρα».
Τα χαρακτηριστικά αυτά θα μπορούσαν να προσδώσουν στον ιό την ικανότητα να παρακάμπτει την υπάρχουσα ανοσία μας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, καθιστώντας πιο πιθανή τη μόλυνση και, ως εκ τούτου, τις μεταδόσεις και τα κρούσματα.
Μπορεί όμως να σημαίνει και το αντίθετο. «Ορισμένες από τις αλλαγές που εντοπίστηκαν είναι γνωστό ότι υπονομεύουν την απόδοση του ιού, περιορίζοντας την ανάπτυξη και την εξάπλωσή του. Επομένως, δεν είναι δεδομένο, μόνο και μόνο επειδή φέρει ένα μεγάλο φορτίο μεταλλάξεων, ότι προορίζεται να προκαλέσει προβλήματα. Μπορεί κάλλιστα, όπως προβλέπουν ορισμένοι σχολιαστές, απλώς να σβήσει», σχολιάζει ο ειδικός. Κάπως έτσι εξηγεί και γιατί δεν ανησυχεί «σε αυτό το στάδιο».
Μήπως, όμως, ανησυχούν οι επιστήμονες στη χώρα μας;
Με την ίδια ψυχραιμία αναλύει τα υπάρχοντα δεδομένα και ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ και αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), Δημήτρης Παρασκευής. Επιμένει πως η τρέχουσα κατάσταση χαρακτηρίζεται ως μετα-πανδημική, με τα σημερινά δεδομένα να μην αιτιολογούν το ξέσπασμα ενός κύματος ανησυχίας.
«Αναφορικά με την Eris, είναι μια υποπαραλλαγή, από τις δεκάδες εκατοντάδες που έχουν δημιουργηθεί έπειτα απότην ανάδυση της Ομικρον, που παρουσιάζει αυξημένησυχνότητα σε πολλές γεωγραφικές περιοχές κατά την τρέχουσα περίοδο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στη χώρα μας. Παρατηρείται αύξηση, κυρίως στις εισαγωγές σε απλές κλίνες Covid, αν και οσυνολικός αριθμός νοσηλειών παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αντίθετα, τα περιστατικά σοβαρής νόσου (διασωληνώσεις, νοσηλείες σε κλίνες ΜΕΘ) έχουν επηρεαστεί ελάχιστα» αναφέρει.
Εξ ου και, όπως συμπληρώνει, δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία, δεδομένων των ήπιων χαρακτηριστικών νόσου που προκαλεί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, «πρέπει να υπενθυμίζεται ότι όλοι μας οφείλουμε να τηρούμε τα μέτρα προφύλαξης, και ειδικά τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες».
Η συζήτηση στρέφεται στην πολυσυζητημένη (δυσανάλογα με την κυκλοφορία της αλλά σε συνάρτηση με το εξελικτικό της άλμα) Pirola. «Οπως έχει αναφερθεί διεθνώς, πρόκειται για μια υποπαραλλαγή με μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, κυρίως στην εξωτερική πρωτεΐνη (spike), που της προσδίδουν πιθανώς στοιχεία ή δυνατότητα ανοσιακής διαφυγής. Αυτό το δεδομένο είναι η αιτία που έχει μπει στο μικροσκόπιο των διεθνών οργανισμών Δημόσιας Υγείας και των ειδικών ανά την υφήλιο» διευκρινίζει ο καθηγητής.
Και συνεχίζει: «Αλλά θα πρέπει να τονίσουμε ότι, πρώτον, προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν έχει αυξημένη μολυσματικότητα, και δεύτερον, λόγω της πολύ υψηλής ανοσίας του πληθυσμού στον κορωνοϊό, εκτιμάται ότι ακόμη κι αν προκαλέσει ένα νέο πανδημικό κύμα, τα χαρακτηριστικά της νόσου θα είναι ήπια. Δηλαδή δεν θα σχετίζεται με σοβαρή νόσο, όπως συνέβαινε στο παρελθόν».