Οταν παντρεύεται η ποπ κουλτούρα με την παράδοση, συνήθως γεννιέται ή κάτι πολύ κιτς ή κάτι πολύ όμορφο. Το PlaymoGreek, όπως έχει ονομάσει ο Πέτρος Καμινιώτης την ξεχωριστή συλλογή του, ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, αποπνέοντας μια υψηλού επιπέδου αισθητική με παιχνιδιάρικες πινελιές στο φόντο.
Γιατί τα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές Playmobil του συνδυάζουν επίσης παιχνίδι και παράδοση, κάτι που σε ξαφνιάζει ευχάριστα. Εξίσου ευχάριστα σε ξαφνιάζει το γεγονός ότι πίσω από τη συγκεκριμένη ιδέα βρίσκεται ένας 25χρονος, που τελειώνει τις σπουδές του στο Τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Πέτρος Καμινιώτης ασχολείται από μικρός με διάφορες μορφές τέχνης, όπως ζωγραφική, σχέδιο, φωτογραφία και νανοχειροτεχνία, αλλά η μεγάλη αγάπη του είναι η παράδοση σε όλες τις εκφάνσεις της: «Ασχολούμαι με τον παραδοσιακό χορό από την ηλικία των πέντε ετών, ενώ από το 2015 και μετά ασχολούμαι πιο συστηματικά τόσο με τον χορό όσο και με την έρευνα, συλλέγοντας πληροφορίες λαογραφικού περιεχομένου από διάφορα μέρη της Ελλάδας», αναφέρει.
Η αγάπη για την παράδοση συνδυάστηκε με την αγάπη που είχε από μικρός για τα Playmobil και τον οδήγησε στη δημιουργία του PlaymoGreek. «Θυμάμαι τον εαυτό μου από πολύ μικρό να γοητεύεται από τον κόσμο των Playmobil. Ισως ευθύνονται οι γονείς μου, που ήταν τα δώρα τους για κάθε περίσταση. Να φανταστείτε, είχαμε τόσο πολλά, εγώ και η αδελφή μου, που όταν μετακομίσαμε, επιλέξαμε το δεύτερο παιδικό δωμάτιο να το κάνουμε Playroom αφιερωμένο στη μεγάλη συλλογή μας. Σίγουρα, όμως, από παιδί μού άρεσε η δημιουργία. Και τα Playmobil εξυπηρετούσαν αυτήν την ανάγκη μου. Καθόμουν με τις ώρες και δημιουργούσα δικές μου ιστορίες, με δικούς μου πρωταγωνιστές και, πολύ γρήγορα, με δικά μου ρούχα».
Η κληρονομιά που μας καθορίζει
Το ότι επέλεξε να τα ντύνει με παραδοσιακές στολές οφείλεται αφενός στην ενασχόλησή του με τους παραδοσιακούς χορούς, τους οποίους αγάπησε από την πρώτη στιγμή. Αλλά μεταγενέστερα συνειδητοποίησε ότι και η προγιαγιά του έπαιξε τον ρόλο της, με την ανάμνηση που χάραξε μέσα του: «Με καταγωγή από ένα χωριό της Καρδίτσας, φορούσε την παραδοσιακή φορεσιά της καθημερινά. Ως παιδί μου έκανε εντύπωση που φορούσε διαφορετικά ρούχα από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά αργότερα με βοήθησε να καταλάβω τη δομή, τη σημασία και τη σπανιότητα του παραδοσιακού ρούχου. Αυτή η πρώτη επαφή με την παράδοση σε συνδυασμό με την αγάπη μου για τα Playmobil, μου γέννησαν την ιδέα να ντύσω τα παιχνίδια μου με παραδοσιακά ρούχα. Πρώτη φορά, λοιπόν, στα πέντε, θυμάμαι να φτιάχνω με κομματάκια από χαρτοπετσέτες μαντίλια και ζωνάρια και αντί για πειρατές, να ντύνω παραδοσιακούς χορευτές».
Η ενδυμασία ως σύμβολο
Παρατηρώντας τις φιγούρες του Πέτρου καταλαβαίνεις ότι έχει εντρυφήσει στο παραδοσιακό ένδυμα και το μελετά σε βάθος, προκειμένου να το αναπαραστήσει με δεξιοτεχνία επάνω σε μια μικρή επιφάνεια. «Είναι εντυπωσιακό ότι το ένδυμα αποτελούσε στοιχείο συλλογικότητας αλλά και διαχωρισμού ταυτόχρονα. Δηλαδή, σε ένα χωριό υπήρχαν συγκεκριμένοι τύποι φορεσιάς με κάποιους αυστηρούς κανόνες, αλλά ταυτόχρονα τεράστια ελευθερία. Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ανθρώπους που ο καθένας έβαζε τον δικό του χαρακτήρα για να διαφοροποιηθεί από τους υπόλοιπους και να δηλώσει την οικονομική του κατάσταση, την κοινωνική θέση του, το γούστο του κ.ά. Αλλο ένα στοιχείο που με γοητεύει στο παραδοσιακό ρούχο, είναι το πόση σημασία είχαν αυτά τα ρούχα για τους ανθρώπους τότε. Οι κοπέλες από παιδική ηλικία έφτιαχναν μόνες τους τα ρούχα που θα φορούσαν στην υπόλοιπη ζωή τους. Βάζανε όλο το μεράκι και τη δεξιότητά τους για να φτιάξουν τα ρούχα των αρραβώνων και των γάμων τους, για παράδειγμα. Αυτό λείπει σήμερα. Ολοι ψωνίζουμε εύκολα και φθηνά ρούχα, χωρίς να μας ενδιαφέρει αν θα χαλάσουν την επόμενη μέρα. Με αποτέλεσμα το ρούχο να χάνει την αξία του και εμείς να γινόμαστε ίδιοι».
Τα βασικά υλικά του για το ντύσιμο των Playmobil είναι ύφασμα και χαρτί, τα οποία ζωγραφίζει εξολοκλήρου στο χέρι με ακρυλικά χρώματα. Για τα υπόλοιπα στοιχεία της φορεσιάς, όπως κεφαλόδεσμους, πόρπες και κοσμήματα, χρησιμοποιεί οτιδήποτε βρει σε μικρή κλίμακα και τον εξυπηρετεί, όπως κουμπώματα από σκουλαρίκια, αγκίστρια, πούλιες, σύρματα κ.ά.
Playmobil Προεδρική Φρουρά
Οι φορεσιές της Προεδρικής Φρουράς είναι το πιο πρόσφατο κομμάτι της συλλογής του, το οποίο παρουσίασε στις 12 Δεκεμβρίου του 2022, τιμώντας την ημέρα της ίδρυσής της ( 12 Δεκεμβρίου 1868). Η ιδέα του γεννήθηκε καθώς τον τελευταίο χρόνο υπηρετεί φαντάρος στο Πολεμικό Μουσείο και υλοποιήθηκε έπειτα από συνεννόηση με το Διοικητικό Συμβούλιο και το Προσωπικό του Μουσείου. Το ότι υπηρετούσε σε έναν τέτοιο χώρο, του έδωσε την ευκαιρία να δει τις ιδιαίτερες αυτές ενδυμασίες από κοντά και να συλλέξει όσες πληροφορίες χρειαζόταν για την πιστή αντιγραφή τους.
Ερευνώντας το παρελθόν
Η έρευνα παίζει τεράστιο ρόλο στην τέχνη της προσαρμογής ενός παιχνιδιού σε ένα παραδοσιακό σύμβολο, τουλάχιστον με τον τρόπο που το κάνει ο Πέτρος Καμινιώτης. Και είναι το δυσκολότερο κομμάτι όλης της διαδικασίας, κάτι που δεν μπορεί να μετρηθεί σε χρόνο, μιας και είναι συνεχές, όπως εξηγεί και ο ίδιος. «Από το 2015 που άρχισα να τρέχω επίσημα το project, δεν υπάρχει μέρα που να μη μελετήσω. Επισκέπτομαι μουσεία, συλλέγω βιβλία και λευκώματα, έρχομαι σε επαφή με ντόπιους, παρακολουθώ σεμινάρια και διαλέξεις και προσπαθώ να ταξιδέψω σε μέρη ώστε να δω τα ρούχα από κοντά. Στόχος μου είναι να κατασκευάσω ακριβή αντίγραφα των παραδοσιακών φορεσιών, απεικονίζοντας όλες τις λεπτομέρειες, επομένως το στάδιο της έρευνας είναι και το πιο σημαντικό».
Η κατασκευή μιας φιγούρας απαιτεί περίπου μία βδομάδα. Αφού ο Πέτρος επιλέξει ποια φορεσιά θα φτιάξει και μελετήσει γι’ αυτό, κόβει τα πατρόν, σχεδιάζει και ζωγραφίζει στο χέρι το τελικό ρούχο, τα κολλάει πάνω στη φιγούρα και στο τέλος προσθέτει τα κοσμήματα και τις τελικές λεπτομέρειες.
Αν και κάθε φορά που μελετά και εργάζεται πάνω σε μια νέα φορεσιά γοητεύεται από αυτήν, μια από τις αγαπημένες του είναι της Καραγκούνας. Οσο για τη φορεσιά που τον δυσκόλεψε περισσότερο, ήταν το Ρουμλούκι Ημαθίας. «Η συγκεκριμένη φορεσιά έχει έναν πολύ ιδιαίτερο κεφαλόδεσμο, κατσούλι, για το οποίο χρειάστηκα πάνω από πέντε μέρες και αμέτρητες προσπάθειες για να βρω πως θα το κατασκευάσω».
Από το 2015 που έγινε γνωστό το PlaymoGreek, ο Πέτρος Καμινιώτης έχει δεχτεί πολλές και διαφορετικές προτάσεις, τόσο για προσωπικές ή μουσειακές συλλογές όσο και για εκθέσεις. Οι φιγούρες του ανήκουν στη μόνιμη έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και του Μουσείου Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων στο Κολωνάκι, ενώ έχουν εκτεθεί στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων, το Μουσείο Κυκλαδικής τέχνης, στην Athens Bienalle, στην Οικία του Λάζαρου Κουντουριώτη στην Υδρα και σε περιοδικές εκθέσεις στην Κρήτη, τη Σίφνο, την Σκόπελο κ.α. Εχει επίσης συμμετάσχει με έργα του στο Ελληνικό Φεστιβάλ στο Σίδνεϊ, στο International Festival του NATO Rapid Deployable Corps Italy στο Μιλάνο και στο Sharjah Institute for Heritage στη Σάρτζα και στο Ντουμπάι.