Πολλοί λογαριασμοί στα κοινωνικά δίκτυα εξερευνούν το στυλ των ανθρώπων στις μεγάλες μητροπόλεις του κόσμου, στο Λονδίνο, το Παρίσι ή τη Νέα Υόρκη. Υπάρχει και ένα προφίλ που εξερευνά το στυλ των Αθηναίων. Η Σοφία Σταυροπούλου έφτιαξε το @elladamoda στο Instagram πριν λίγα χρόνια και αποτυπώνει στο timeline του τις στυλιστικές μας συνήθειες.
«Πηγαίνοντας στη δουλειά αφηρημένα παρατηρούσα τους ανθρώπους γύρω μου. Βρίσκω το να είσαι αφηρημένη τον καλύτερο τρόπο να παρατηρείς, γιατί οι σκέψεις σου δεν είναι έτοιμες να κρίνουν ή να βγάλουν συμπεράσματα. Απολάμβανα τα χρώματα, τους συνδυασμούς, τις επιλογές αλλά και τα τυχαία στοιχεία στην εμφάνιση ενός ανθρώπου. Ανοίχτηκε μπροστά μου μια πολύ μεγάλη ομορφιά, η ομορφιά του μοναδικού συνονθυλεύματος στοιχείων που είναι το στυλ ενός ανθρώπου. Αυτή την ομορφιά δε την έβλεπα πουθενά στα μέσα που καταναλώνουμε. Τα mainstream μέσα βλέπουν το στυλ κυρίως μέσα από τη μόδα και τη βιομηχανία της ομορφιάς, ενώ εγώ έβλεπα πως το στυλ ενός ανθρώπου είναι κάτι το μεγαλύτερο. Κάτι που έχουμε όλα όλες και όλοι, και όχι μόνο οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη μόδα ».
Το περιεχόμενο του @elladamoda προέρχεται κυρίως από τους δρόμους της Αθήνας, μιας και η Σοφία ζει εκεί, αλλά όπως λέει θα ήθελε στο μέλλον να εξερευνήσει και να φωτογραφίσει το στυλ μας και σε άλλες περιοχές της χώρας. Αναρωτιέμαι πόσο εύκολο είναι να κάτσει ένας ξένος περαστικός να τον φωτογραφίσεις. Πώς αντιδρούν οι περισσότεροι αν έχουν πρόταση για φωτογράφιση στα καλά καθούμενα, εκεί που περπατάνε;
«Συνήθως οι άνθρωποι είναι θετικοί» απαντά η Σοφία. «Φροντίζω να τους εξηγήσω ακριβώς τί θα γίνει με τη φωτογραφία, έχω και ένα φυλλάδιο που τα λέει πιο αναλυτικά και έχει στοιχεία επικοινωνίας. Όταν κάποιος δε θέλει να φωτογραφηθεί, δεν προσπαθώ με τίποτα να τον πείσω. Προχωράμε μόνο αν το άτομο δείξει πως του φαίνεται σαν μια καλή ιδέα, αν είναι κάτι ευχάριστο για αυτό. Στο κάτω – κάτω είναι μια στιγμή αφιερωμένη στο συγκεκριμένο άτομο και τη μοναδικότητά του».
Το στυλ για τη Σοφία είναι όλοι οι τρόποι με τους οποίους το μέσα ενός ανθρώπου γίνεται αντιληπτό από τους γύρω του. Θεωρεί μερικά στοιχεία του στυλ συνειδητές επιλογές (ρούχα, αρώματα, μαλλιά, αξεσουάρ κλπ), ενώ άλλα στοιχεία προκύπτουν από παράγοντες μοναδικούς στον κάθε άνθρωπο, όπως οι κινήσεις, η φωνή, η προσωπική μυρωδιά, το λεξιλόγιο. «Είναι το πανέμορφο και πολύπλοκο σύνολο στοιχείων με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή όταν συναντάμε κάποιον».
Καμιά φορά, ο τρόπος που έχει ντυθεί κάποιος μπορεί να μας αλλάξει και τη διάθεση: «Ήταν μια περίεργη μέρα για μένα, γεμάτη αποτυχίες, περπατούσα στο Παγκράτι με την αίσθηση πως ό,τι και να κάνω θα τρέχω πίσω από τις καταστάσεις. Ένιωθα άτσαλη και απογοητευμένη. Τότε είδα τον κύριο Παναγιώτη, να εκπέμπει κομψότητα, προσοχή στη λεπτομέρεια, αυτοπεποίθηση. Ξαφνιάστηκα αμέσως από την αντίθεση του μέσα μου με την ατμόσφαιρα που εξέπεμπε ο κύριος Παναγιώτης. Δέχτηκε να τον φωτογραφίσω, και ευτυχώς κατάφερα να πάρω μια πολύ ωραία φωτογραφία του».
Πολλές συζητήσεις ανοίγονται για το τι είναι τελικά μόδα, και άλλες τόσες γίνονται για το πόσο εγκλωβισμένος είναι ο σύγχρονος άνθρωπος σ’ αυτό που ονομάζουμε μαζική μόδα. Η Σοφία θεωρεί ότι η μόδα και δημιουργεί αλλά και σπάει στερεότυπα. Σε κάθε περίπτωση είναι συνυπεύθυνη για τη δημιουργία της αίσθησης που έχουν οι άνθρωποι σε κάθε δεδομένη στιγμή ως προς το τί εμφάνιση θεωρείται ‘φυσιολογική. Ως προς το αν οι άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι στις τάσεις της μαζικής μόδας, η Σοφία θυμίζει ότι η μαζική μόδα είναι συχνά και ένας τρόπος να μείνεις ασφαλής σε έναν κοινωνικό περίγυρο που δεν έχει ανοχή στο διαφορετικό. Ο πειραματισμός είναι ευκολότερος σε οικονομικά ασφαλείς ανθρώπους, μη ανάπηρους, με καλή θέση στην κοινωνική διαστρωμάτωση, νέους με λεπτά σώματα, αλλά σε ανθρώπους με λιγότερα προνόμια ο πειραματισμός με το στυλ μπορεί να αποβεί επισφαλής ή να μην υπάρχει καν σαν επιλογή.
Από την άλλη, υπάρχουν και άνθρωποι με τόσο έντονη δημιουργικότητα και θέληση για έκφραση που ακόμα και σε επισφαλή περιβάλλοντα να ανήκουν, αποφασίζουν να εκφραστούν, με κίνδυνο να δεχθούν από αρνητική ανταπόκριση μέχρι βία. Και ας θυμόμαστε πάντα τους ανθρώπους των οποίων η ίδια η φυσική τους κατάσταση, χωρίς καν πειραματισμό, θεωρείται ακραία ή ξένη, και περιθωριοποιείται. «Όσο γίνεται η κοινωνία μας πιο ασφαλής στη διαφορετικότητα τόσο περισσότερη ποικιλομορφία συναντάμε, και στην δημιουργική έκφραση, αλλά και στην απλή ύπαρξη» αναφέρει η Σοφία.
Αρκετές φωτογραφίες του @elladamoda αφορούν στο στυλ της τρίτης ηλικίας. Έχουν άραγε οι ηλικιωμένοι τους δικούς τους κανόνες στο ντύσιμο; «Το ποιοι άνθρωποι ανήκουν στην τρίτη ηλικία, και σε κάθε ηλικία, αλλάζει φυσικά συνέχεια όσο περνάνε τα χρόνια, οπότε οι γιαγιάδες που ήξερα εγώ όταν ήμουν παιδί δεν είναι ίδιες με τις γιαγιάδες τώρα. Ένα κοινό στοιχείο ωστόσο που παρατηρώ είναι μια μεγαλύτερη αποδοχή του εαυτού, και μία προτίμηση στην άνεση. Χωρίς αυτό να σημαίνει πάντα casual στυλ! Μπορεί το στυλ να είναι πολύ κομψό ή και εκφραστικό πειραματικό, αλλά συνήθως δε θα είναι κάτι άβολο. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έχουν χρόνια σε αυτή τη γη που τους έχουν δείξει τι δουλεύει γι’ αυτούς και τί όχι, συχνά τα στυλ τους είναι πανέμορφα».
Ένα ινσταγκραμικό προφίλ με ντυσίματα από τους δρόμους της πόλης κινδυνεύει να πέσει στην κατηγορία του αμιγώς χιουμοριστικού. Πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι φτιάχτηκε για να κοροϊδέψει το στυλ των ανθρώπων. Είναι κάτι που η δημιουργός του έχει αντιμετωπίσει πολλές φορές: «Παλιότερα τα σχόλια ήταν ένα βήμα πιο πέρα από την κοροϊδία, υπέθεταν πως εγώ η ίδια ανεβάζω φωτογραφίες για να κοροϊδέψω. Αυτό μου θύμισε οτι τα πρότυπα και τα στερεότυπα είναι κάτι πολύ δυνατό, τόσο που να σε οδηγήσουν να δεις μια φωτογραφία ενός καθημερινού ανθρώπου με φυσιολογικό σώμα να φοράει ενδιαφέροντα ρούχα και να υποθέτεις πως η πρόθεση είναι κοροϊδευτική. Ωστόσο αυτό μου άνοιξε το δρόμο στο να πάρω κάποιες σημαντικές δημιουργικές επιλογές. Μέχρι τότε έβγαζα φωτογραφίες ανθρώπων χωρίς να τους μιλάω, χωρίς να δείχνω τα πρόσωπά τους. Γρήγορα κατάλαβα πως αν έστω και ένας άνθρωπος νομίζει πως η φωτογραφία είναι κοροϊδευτική αυτό είναι κάτι που δε θέλω να συμβεί, ακόμα και να μη φαίνεται το πρόσωπό του. Έτσι ξεκίνησα την πολύ πιο ουσιαστική διαδικασία του να πλησιάζω ανθρώπους και να τους ζητάω την άδειά τους. Μπορεί τα αρνητικά σχόλια να είχαν να κάνουν με τα στερεότυπα, αλλά με κάποιον περίεργο τρόπο μου έδειξαν και τη δική μου ευθύνη, και έτσι μπόρεσα να γνωρίσω τον υπέροχο κόσμο της συναίνεσης».
Τα ελάχιστα αρνητικά σχόλια που παραμένουν πλέον στο προφίλ, η Σοφία τα αγνοεί. Και την ευχαριστεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η αντιμετώπιση του κοινού έχει μετατοπιστεί σταδιακά σε έναν πιο ουσιαστικό σχολιασμό, που δεν καταδικάζει στερεοτυπικά τη διαφορετική αισθητική του άλλου, όσο κι αν διαφέρει από τη δική του. Η ίδια δέχεται καθημερινά πολλές φωτογραφίες ανθρώπων που θέλουν να μοιραστούν μαζί της σκέψεις και προσωπικές ιστορίες σχετικές με το στυλ και τον τρόπο που το αντιλαμβανόμαστε: «Με συγκινούν και με κάνουν να χαμογελάω. Είναι τόσα πολλά που δε μπορώ να διαλέξω».